Ocenia się, że nawet co trzecia osoba ma problemy przy oddawaniu stolca. Główna przyczyna to dominujący współcześnie styl życia: brak ruchu i dieta nieprzyjazna układowi pokarmowemu. Konsekwencji cały pakiet: od bólu głowy i kiepskiego samopoczucia począwszy, poprzez objawy skórne, alergie i problemy z odpornością, na zapaleniu hemoroidów i poważniejszych chorobach jelit skończywszy. Nic w tym dziwnego, gdy uświadomisz sobie, że niepotrzebne, a nawet szkodliwe substancje, przeznaczone do usunięcia, zalegają wiele dni, psują się, wchłaniają itd. Więc: wyrzuć to z siebie!
Zatwardzenie czasem czuć z ust
Trzeba pamiętać, że to, co znajduje się w jelicie grubym i jest już przeznaczone do wydalenia, to odpady procesu trawienia, Wszystko wartościowe, czyli białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, minerały, a nawet wodę, organizm zabiera na kolejnych etapach obróbki i wchłaniania w układzie pokarmowym. Im dłużej śluzówka jelita ma kontakt z resztkami, tym więcej ich wchłania się do krwi, praca jelit jest zakłócona, zmienia się flora bakteryjna. Skutki? Nie tylko dyskomfort związany z zaleganiem mas kałowych, choćby ból brzucha, ale także wzdęcia i cuchnące gazy, wypryski na skórze (organizm szuka alternatywnego sposobu pozbycia się śmieci), a nawet nieprzyjemny zapach z ust. Układ pokarmowy to system naczyń połączonych. Coś nie działa niżej, to wyżej też zaczyna się psuć, a gazy szukają ujścia. Brzydko pachnie pot, oddech jest nieświeży. Osoby z zaparciami nieraz zgłaszają, że czują się ogólnie ociężałe, ale też osłabione, nienaturalnie zmęczone, boli je głowa.
Dobrostan jelit ma znaczący wpływ na nasz układ immunologiczny. Zaczynają się więc problemy z odpornością, rośnie ryzyko wielu chorób ogólnoustrojowych, nasilają objawy alergii.
Długie i intensywne parcie na stolec skutkuje zapaleniem hemoroidów. Z czasem ściana przeciążonego jelita traci elastyczność, w jego błonie śluzowej rozwija się stan zapalny, którego konsekwencją mogą być nadżerki śluzówki, a w przyszłości nawet nowotwór.
Nie wolno zapominać, że zaparcie może być skutkiem przeszkody, która nie pozwala prawidłowo ukształtowanemu stolcowi wydostawać się na zewnątrz. To właśnie mogą być nieprawidłowe hemoroidy, ale także endometrioza, zmiana nowotworowa. Zatem - pamiętaj, że przewlekłe, nawracające, bądź wyjątkowo uciążliwe zaparcia wymagają konsultacji lekarskiej i niejednokrotnie pogłębionej diagnostyki. Jeśli problemy z wypróżnianiem, cokolwiek niepokojącego związanego z oddawaniem kału, trwają ponad 3 tygodnie, dłużej nie możesz zwlekać. Pojawienie się w kupie domieszki krwi (niby "normalne", skoro masz zatwardzenie) traktuj jako sygnał alarmowy.
Kiedy masz problem?
Zdrowy człowiek, u którego nie występują problemy z wypróżnianiem się, oddaje stolec minimum trzy razy w tygodniu. Idealnie, jeśli robisz kupę codziennie. Regularne wypróżnianie to jednak jeszcze nie dowód,że wypróżnianie jest prawidłowe. Ważna jest również objętość, waga, barwa oraz konsystencja stolca.
Zaparcia mogą być jednym z objawów, który pojawia się w przebiegu takich chorób jak endometrioza, cukrzyca, przepuklina, niedoczynność tarczycy oraz hemoroidy. Problemy z zaleganiem treści kałowej w jelicie grubym mogą być spowodowane także przyjmowaniem różnych rodzajów leków. To kolejny powód, by o problemie rozmawiać z lekarzem pierwszego kontaktu. Ten w razie potrzeby pokieruje cię do odpowiedniego specjalisty, najczęściej gastroenterologa.
Co możesz zrobić samodzielnie - domowe sposoby na zatwardzenie
Oczywiście każdemu czasem coś tam zalegnie w jelitach. Najczęściej to skutek diety, ale nie tylko. Doraźnie można się oczywiście samodzielnie ratować. Całkiem skutecznie. Niemal wszyscy słyszeli o mocy olejku rycynowego. Faktycznie, zazwyczaj działa, chociaż trudno uznać go za przyjaciela jelit. Wypróżnienie po olejku to przede wszystkim skutek podrażnienia i przekrwienia jelita grubego oraz narządów miednicy. Proponujemy coś bardziej przyjaznego:
- kompot z suszonych śliwek - gdyby gościł na naszych stołach częściej, zapewne więcej osób cieszyłoby się z regularnych wypróżnień. Raczej działa profilaktycznie, na ciężkie zaparcie już nie pomoże. Skuteczniejszy specyfik: 10 suszonych śliwek zalewasz na noc ciepłą wodą. Rano wodę wypijasz, a śliwki zjadasz,
- leczniczo możesz zachęcić jelita do pracy wypijając na czczo dwie szklanki ciepłej, przegotowanej wody, z dwiema łyżkami miodu i dodatkiem soku z cytryny,
- do znanych naturalnych środków przeczyszczających należy papka otrębowo-lniana. Dwie łyżki zmielonego siemienia zalej niewielką ilością ciepłej wody. Gdy napęcznieje, dodaj do niego otręby pszenne i starannie wymieszaj. Jedz, popijając wodą, najlepiej przed snem. Otręby warto na co dzień dodawać do zup i sałatek: wówczas prawdopodobnie do zaparć w ogóle nie dojdzie,
- czopek glicerynowy - ta metoda zazwyczaj nie zawodzi u osób zdrowych, którym po prostu przytrafiła się trawienna wpadka i potrzebują doraźnej pomocy. Pojawiają się wprawdzie głosy, żeby za często niczego do odbytu nie wkładać, ale trudno sobie wyobrazić, że faktycznie sporadyczne wsparcie takiego poślizgu może być niebezpieczne. Czopek nie musi być glicerynowy - w aptece na pewno znajdziesz coś łagodnego, stosowanego doodbytniczo, o działaniu rozluźniającym. Uważnie jednak przeczytaj ulotkę, jak środek stosować, zastosuj się do dawkowania, zwróć uwagę na przeciwwskazania. Pamiętaj, że różne substancje z odbytnicy również się wchłaniają, więc nie stosuj środków z niepewnego źródła.
Wszystkie te metody mogą okazać się nieskuteczne, jeśli regularnie zaniedbujesz swoje jelita, a te już się poważnie rozleniwiły. Wówczas pomoże lekarz, chociaż terapia nieraz wymaga czasu i cierpliwości. Zapobiegawczo najprostszy przepis to ruch i dobra dieta. Aktywność fizyczna jest bowiem jednym z ważniejszych czynników prawidłowej pracy jelit. Pomaga też zapewnienie w diecie obfitości warzyw i owoców, otrębów czy kasz oraz wypijanie sporych ilości czystej wody mineralnej, niegazowanej (nawet 2 litry).
Co jeść na co dzień, żeby lepiej trawić i sprawniej się wypróżniać:
- Produkty białkowe - uczucie sytości utrzymasz dłużej niż po zjedzeniu takiej samej ilości węglowodanów lub tłuszczów. To ogranicza skłonność do podjadania i związane z tym przeciążenie układu pokarmowego. Czyli: mleko biały ser i inny lekki nabiał, chude mięso, jajka, rośliny strączkowe. Z tymi ostatnimi ostrożnie - zwłaszcza suszone podrażniają układ pokarmowy i sprzyjają gazom.
- Zielone warzywa - jest wiele powodów, żeby na nie postawić dla zdrowia. Odkrycie, że zawarta w nich sulfochinowoza wspiera naturalną florę bakteryjną, wspomagając trawienie, to tylko kolejny argument. Oczywiście, warzywa o innej barwie, choćby papryka czy rzodkiewka, dodane do tej kanapki z twarogiem też zadziałają korzystnie (czytaj: Owoce i warzywa - liczy się kolor).
- Odpowiednie przyprawy - imbir, pieprz, chrzan, cynamon, oregano czy bazylia, nie tylko dodają smaku mdłym daniom, ale też usprawniają metabolizm.
- Zapomnij o alkoholu. Jest w czołówce blokerów trawienia. W towarzystwie obfitego posiłku może spowolnić procesy trawienia nawet o połowę. Oczywiście, zdarza się, że kiedy przesadzisz z alkoholem, pomaga ekspresowo pozbyć się jedzenia z układu pokarmowego, ale drugą stroną. Żołądek za procentami nie przepada, więc czasem oddaje wymieszaną z nimi zawartość. Są też osoby, których układ trawienny reaguje nerwowo na garbniki zawarte głównie w czerwonym winie, ale też w białym i piwie. Wówczas, w wyniku podrażnienia, szybko pędzą do toalety po spożyciu. To jednak objaw nietolerancji i raczej sygnał, żeby tych napojów unikać. Przyczyną takiej reakcji może być choćby pseudoalergia.
Nic nie pomaga? Czasem lepiej ratować się preparatami dostępnymi bez recepty, niż pozwolić szkodliwym odpadom przemiany materii zatruwać organizm. Dawkowanie i czas stosowania lepiej jednak uzgodnić z lekarzem, gdyż nieprawidłowo stosowane leki przeczyszczające mogą w krótkim czasie jeszcze nasilić problem.
