W internecie, a zwłaszcza w mediach społecznościowych, nie brakuje doniesień o czerniaku, który zaatakował znienacka i zabił. Jego objawy miały być nietypowe, a przebieg choroby - błyskawiczny. Chociaż zapewne zdarzają się i takie sytuacje, nie ma powodu straszyć ludzi. W zdecydowanej większości przypadków objawy czerniaka są charakterystyczne, dość łatwe do rozpoznania. Leczenie okazuje się skuteczne, gdy pacjent trafia do specjalisty na czas. Przy wszystkich problemach polskiej opieki zdrowotnej w przypadku nowotworów skóry możliwy jest dostęp do nowoczesnych metod leczenia. Najpierw jednak trzeba zainteresować się swoim zdrowiem, nie lekceważyć niepokojących sygnałów i po prostu pójść do lekarza. Co powinno nas zaalarmować?
ABCDE czerniaka: pięć cech, które pozwolą go odróżnić od niegroźnej zmiany skórnej
Tylko lekarz może rozstrzygnąć, czy zmiany na twojej skórze mają znaczenie wyłącznie estetyczne, czy też mogą okazać się zabójcze. Nie zwlekaj z wizytą u dermatologa, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, a zmiana ma charakterystyczny wygląd.
Chociaż znajdziesz wiele (czasem bardzo rozbudowanych) poradników, jak rozpoznać czerniaka, do wstępnej, samodzielnej oceny wystarczy abecadło czerniaka, uwzględniające pięć najważniejszych cech tego złośliwego nowotworu.
- "A" jak asymetria - jeśli masz znamię czy inną zmianę skórną "wylewającą" się wyraźnie na jedną stronę, to może być czerniak i nie możesz zwlekać z konsultacją u specjalisty dermatologa lub onkologa.
- "B" jak brzegi poszarpane - gdy zmiana na twojej skórze ma brzegi poszarpane, nierówne, ze zgrubieniami itd., również powinien ją obejrzeć lekarz.
- "C" jak czerwony, czarny - niejednolity kolor zmiany skórnej to kolejna istotna wskazówka. Oczywiście nawet złośliwa zmiana może być jednobarwna, ale czerniaki niemal zawsze są przynajmniej dwubarwne.
- "D" jak duży rozmiar - wielkość zmiany powyżej sześciu milimetrów zawsze wymaga wyjaśnienia u lekarza. Można to zrobić szybko i bezboleśnie. Dermatolog lub chirurg onkolog uzbrojony w dermatoskop, czyli specjalną lupkę ze światłem, oceni bardzo precyzyjnie stan skóry wszędzie, aby wykryć wszelkie zmiany we wczesnym stadium. Taka kontrola raz do roku daje szansę na diagnozę w stadium wyleczalnym wszelkich zmian nowotworowych.
- "E" jak ewolucja - kiedy obserwujesz, że jakakolwiek zmiana na twojej skórze zmienia się (rośnie, przebarwia, uwypukla, wygląda po prostu inaczej), zajmij się nią starannie i udaj się do specjalisty.
Nie wpadaj w panikę, jeśli coś na twojej skórze spełnia kryteria którejś z literek. Zbadaj się po prostu, żeby się uspokoić lub w razie czego zareagować na czas.
Uważaj, skąd czerpiesz wiedzę o czerniaku i innych nowotworach skóry
Czerniaka można wykryć o dowolnej porze roku, niezależnie od pogody. Praktyka jednak pokazuje, że zwykle zaczynamy się przyglądać zmianom skórnym wtedy, gdy na zewnątrz mocniej przygrzewa słońce. Częściej też szukamy informacji o czerniaku w sieci. Jeśli masz taki plan, zrób to ostrożnie.
Od kilku miesięcy Akademia Czerniaka, zrzeszająca ekspertów od nowotworów oraz chorób skóry, ostrzega, że w sieci pojawiły się strony, które się pod nią podszywają i w rzeczywistości zajmują się nie edukacją, a promocją suplementów. Autorzy tych "innych akademii" odpierają zarzuty, zapewniając, że nikogo nie udają i wyraźnie informują o braku związków ze stowarzyszeniem.
Więcej na ten temat:
Potrzebujesz rzetelnych informacji. Co roku onkolog prof. Piotr Rutkowski i prawdziwa Akademia Czerniaka apelują, by mieć oko na własne znamiona i nie unikać kontaktu z lekarzem. W żadnym systemie lekarz nie może pomóc pacjentowi, który się do niego nie zgłosi. Z czerniakiem jest jak z każdym innym nowotworem - najlepiej rokuje co do skuteczności leczenia, gdy jest wykryty we wczesnym stadium. W Polsce udaje się pomóc ok. 70 proc. pacjentów. U naszych zachodnich sąsiadów czy w USA ok. 90 proc.
To trzeba wiedzieć o czerniaku
- Czerniak to jeden z wielu problemów nowotworowych skóry. Samo oglądanie znamion nie wystarczy, a na inne nowotwory skóry umierają coraz młodsi ludzie w Polsce (więcej na ten temat).
- Opalanie zmienia odczyn immunologiczny całej skóry, stąd skutki ponosimy niekoniecznie tylko tam, gdzie docierały promienie słoneczne. Nowotwory mogą więc rozwijać się pod włosami, pod majtkami, w zagłębieniach skóry.
- Wiele czerniaków rozwija się od zera, w miejscu, gdzie niczego wcześniej nie było. Nowotwory skóry, w tym rak, są cieliste, zwłaszcza we wczesnym stadium. To uwypuklenia, narośle, niegojące się ranki. Dlatego, gdy coś się pojawia na skórze, trzeba pójść do lekarza.
- To nie jest normalne, że mamy od miesiąca niegojący się strupek, a jednak wielu chorych przychodzi dopiero wtedy, gdy rana już im wyraźnie przeszkadza, jest rozległa, bolesna, sącząca się.
- Diagnostyka nowotworów skóry jest bardzo prosta. Wystarczy kontrola u dermatologa wyposażonego w dermatoskop.
Znamy co najmniej kilka rodzajów czerniaka. Za te o największym znaczeniu klinicznym uznaje się czerniaka szerzącego się powierzchownie (ang. superficial spreading melanoma), czerniaka z plamy soczewicowatej (ang. lentigo maligna melanoma), czerniaka guzkowatego (ang. nodular melanoma) i czerniaka akralnego. Taką szczegółową wiedzę zostaw już jednak specjalistom. Do ciebie należą dwie rzeczy - rozsądne korzystanie ze słońca i wykonywanie kontrolnych badań.
Jest co najmniej kilka groźnych nowotworów skóry. Nie wyglądają jak czerniak, a bywają zabójcze. W Polsce co kilka godzin ktoś umiera z powodu nowotworu skóry (zobacz, jak wygląda rak skóry - może być bezbarwny).
Zdjęcia czerniaka zamieszczone w galerii na górze artykułu są własnością prof. Piotra Rutkowskiego, kierownika Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, członka Rady Naukowej Akademii Czerniaka.
![Rak skóry i czerniak to nie to samo. Czasem niepozorna zmiana zapowiada poważne problemy [ZDJĘCIA]](https://bi.im-g.pl/im/59/fb/19/z27245657II,Wyglada-jak-niegrozna-ranka--To-rak-skory.jpg)
