Nadciśnienie tętnicze to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie. Stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów z powodu chorób układu krążenia. Według informacji, podawanych przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, w naszym kraju problem dotyczy około 42 proc. mężczyzn i 33 proc. kobiet, przy czym wiele osób nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby. Nadciśnienie objawia się zwykle około 40. lub 50. roku życia, ale trzeba pamiętać o tym, że rozwija się po cichu. Uszkadza serce, naczynia krwionośne, nerki, mózg i inne narządy.
Jeśli chodzi o kryterium rozpoznawania nadciśnienia, to jest ustawione na innym poziomie w Europie (w tym w Polsce), a na innym poziomie w Stanach Zjednoczonych. W naszym regionie o nadciśnieniu świadczy wynik 140/90 mmHg lub wyższy (ciśnienie skurczowe/ciśnienie rozkurczowe), Amerykanie zaś przed dwoma laty obniżyli tę normę i wynosi ona obecnie 130/80 mmHg (lub więcej). Optymalne ciśnienie tętnicze to liczby poniżej 120/80 mmHg.
Niedawno jednak zarówno w Europie, jak i w USA, zostały obniżone docelowe wartości ciśnienia tętniczego u osób z nadciśnieniem (leczonych na nadciśnienie). U osób do 69. roku życia powinno się dążyć do tego, aby ciśnienie skurczowe oscylowało w granicach 120-129 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe było poniżej 80 mmHg. U osób w wieku 70. lat lub w wyższym ciśnienie skurczowe powinno wynosić 130-139 mmHg, natomiast ciśnienie rozkurczowe poniżej 80 mmHg.
Docelowe wartości u osób leczonych na nadciśnienie:
- 120-129/70-79 mmHg dla osób do 65. roku życia
- 130-139/70-79 mmHg dla osób po 65. roku życia
- 130-149/70-79 mmHg dla osób powyżej 80. roku życia
Jak się odżywiać, gdy cierpimy na nadciśnienie tętnicze
Specjalna dieta dla osób z nadciśnieniem (dieta DASH, z ang. Dietary Approaches to Stop Hypertension – dieta w leczeniu i zapobieganiu nadciśnienia) opiera się na trzech filarach:
- zmniejszeniu spożycia soli przy równoczesnym zwiększeniu spożycia potasu
- spożywaniu dużej ilości warzyw, owoców, ryb i owoców morza, produktów zbożowych pełnoziarnistych, z dodatkiem orzechów i nasion
- redukcji spożycia czerwonego mięsa, słodyczy i napojów zawierających cukier oraz na wyeliminowaniu alkoholu
- Podstawą codziennego jadłospisu są świeże produkty spożywcze o jak najmniejszym stopniu przetworzenia. Ważnym elementem diety DASH jest ograniczanie spożycia czerwonego mięsa, słodyczy, dań zawierających nadmierne ilości soli i cukru - czytamy w portalu Diety NFZ, skąd można (bezpłatnie) pobrać jadłospisy i zapoznać się z poradami.
Warzywa, które pomagają przy nadciśnieniu
Warto zwrócić uwagę na warzywa, szczególnie pomocne, gdy borykamy się z nadciśnieniem, ponieważ są ważnym źródłem potasu. Badania dowiodły, że prawidłowe stężenie potasu w organizmie wywiera ochronny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Ważny jest ponadto odpowiedni stosunek sodu do potasu, stąd zalecenia o ograniczaniu soli w diecie (nadmiar soli indukuje nadciśnienie). Ogólna zasada brzmi, że stężenie sodu powinno się utrzymywać w dolnych granicach normy, natomiast potasu przeciwnie - w górnych. Pomaga w tym odpowiednia dieta.
Najbardziej zasobne w związki potasu są: ziemniaki, buraki, pomidory, a ponadto korzeń pietruszki, zielone warzywa liściaste (kapusta, kapusta włoska, szpinak, jarmuż) i awokado. Przy nadciśnieniu warto też polubić czosnek i dodawać go do potraw.
W naszym kraju to ziemniaki są głównym źródłem potasu w diecie (są też pełne innych ważnych składników odżywczych i minerałów, w tym magnezu, wapnia, witaminy z grupy B, witaminy D, K i C). Przy nadciśnieniu poleca się też picie soku z buraków. Burak dostarcza organizmowi wiele związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania, w tym witamin i fitosteroli oraz soli mineralnych. Sok z buraków obniża też ciśnienie krwi, a to za sprawą sporej dawki potasu.
Trzecie ważne warzywo to pomidor, pełen cennych dla zdrowia składników, w tym likopenu (likopen to naturalny barwnik, należący do karotenoidów). Kilka lat temu odkryto, że wysokie dawki likopenu obniżają skurczowe ciśnienie krwi. Za leczniczą dawkę likopenu uznaje się ok. 30 mg/dobę (badania nie są jednak rozstrzygające). Jakby jednak nie było, włączenie tego warzywa do naszego menu z pewnością nam się opłaci.
Źródła: hiperedu.pl, dietynfz.gov.pl, rynekzdrowia.pl, journals.viamedica.pl
