Na początek przypomnijmy, jakie są rodzaje cholesterolu i co to oznacza, że mamy cholesterol "zły" lu "dobry". Cholesterol jest rodzajem tłuszczu (lipidy), który pełni w organizmie wiele ważnych funkcji: uczestniczy w produkcji hormonów płciowych, sterydowych i hormonów nadnerczy, bierze udział w wytwarzaniu kwasów żółciowych, wchodzi w skład błon komórkowych, gromadzi się w mitochondriach, czyli w centrum energetycznym komórki. Cholesterol jest też związkiem, z którego organizm syntetyzuje witaminę D. Cholesterol znajduje się w każdej komórce ciała, a do jego rozprowadzania po organizmie służy krew. Jako tłuszcz cholesterol jest jednak związkiem nierozpuszczalnym we krwi, dlatego musi być odpowiednio "opakowany" do transportu. Do tego celu służą cząsteczki białka, które dołączają do lipidów. Tak powstają lipoproteiny, wśród których wyróżnia się lipoproteiny o małej gęstości (LDL lub „zły" cholesterol) i lipoproteiny o dużej gęstości (HDL, czyli „dobry" cholesterol). Z kolei trójglicerydy, magazynowane w tkance tłuszczowej, to tłuszcze proste będące źródłem energii dla ciała. Poziom cholesterolu sprawdza się analizując krew.
Co oznaczają skróty, które widzimy na lipidogramie?
Test na cholesterol mierzy:
- poziom LDL („zły" cholesterol) - główne źródło problemów zdrowotnych, bo to on zatyka tętnice
- poziom HDL („dobry" cholesterol) - pomaga pozbyć się „złego" cholesterolu, ponieważ zabiera go ze sobą i transportuje do wątroby
- cholesterol całkowity oznacza łączną ilość cholesterolu LDL i cholesterolu HDL we krwi
- poziom trójglicerydów
- poziom VLDL - są to lipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL) - kolejny rodzaj „złego" cholesterolu. Wysoki poziom VLDL został powiązany z gromadzeniem się blaszki miażdżycowej w tętnicach.
Jakie są normy cholesterolu?
Ogólna zasada brzmi: analiza wyników badania krwi pod kątem cholesterolu powinna opierać się na wartościach referencyjnych podanych przez laboratorium. Interpretacja wyników natomiast należy do lekarza.
W przypadku zdrowych dorosłych osób prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego jest taki sam, nie różni się zatem pomiędzy osobami młodymi a seniorami. Jeśli jednak chodzi o tak zwany "dobry" cholesterol, czyli HDL, tutaj istnieją pewne różnice. U kobiet obserwuje się bowiem wyższy poziom cholesterolu HDL z powodu wpływu estrogenów (żeńskie hormony płciowe) na poziom tej frakcji w organizmie.
Prawidłowa ilość cholesterolu całkowitego (TC) u zdrowej, dorosłej osoby nie powinna przekraczać 190 mg/dl. W przypadku występowania chorób współistniejących, takich jak cukrzyca, choroba wieńcowa, a także u osób z grupy ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych wartość ta powinna być mniejsza niż 175 mg/dl.
Prawidłowy poziom cholesterolu LDL wynosi poniżej 115 mg/dl. U osób z grupy ryzyka odpowiednia wartość to mniej niż 100 mg/dl, a u osób z chorobami współistniejącymi poniżej 70 mg/dl. Poziom cholesterolu HDL powinien mieścić się w granicach powyżej 40 mg/dl u mężczyzn i powyżej 45 mg/dl u kobiet.
Normy cholesterolu u dzieci:
- cholesterol całkowity – poniżej 170 mg/dl
- LDL – poniżej 110 mg/dl
- HDL – powyżej 35 mg/dl
