Rak szyjki macicy - przyczyny
Rak szyjki macicy to rodzaj raka, który rozpoczyna się w komórkach szyjki macicy, czyli w dolnej części dróg rodnych, która łączy trzon macicy (górną część, w której rośnie płód) z pochwą (kanałem rodnym). Do rozwoju choroby przyczynia się wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), patogen który przenosi się przede wszystkim drogą płciową. Odpowiada za ponad 95 proc. przypadków raka.
Wirus brodawczaka ludzkiego jest bardzo rozprzestrzeniony. Większość aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn zostanie zakażona w pewnym momencie swojego życia. Co więcej, niektóre osoby mogą być narażone na wirusa zarażone wielokrotnie. Na szczęście nie każdy, kto zetknął się z HPV zachoruje na raka, około 90 proc. radzi sobie z infekcją i usuwa wirusa z organizmu. Niekiedy jednak patogen nie daje się zwalczyć i infekcja prowadzi ostatecznie do rozwoju choroby. Ponadto, oprócz zakażenia się HPV, na rozwój raka szyjki macicy maja wpływ inne czynniki, takie jak środowisko lub styl życia. Za prawie połowę stanów przedrakowych odpowiedzialne są dwa typy wirusa brodawczaka ludzkiego, HPV16 i HPV 18.
Główne typy raka szyjki macicy to:
- rak kolczystokomórkowy. Ten typ raka szyjki macicy rozpoczyna się w cienkich, płaskich komórkach (komórkach płaskonabłonkowych) wyściełających zewnętrzną część szyjki macicy, która łączy się z pochwą. Ten typ raka występuje najczęściej.
- rak gruczołowy - rozpoczyna się w komórkach gruczołowych, które wyścielają kanał szyjki macicy.
Zdarza się także, że rak szyjki macicy pojawia się w obu typach komórek, bardzo rzadko natomiast atakuje inne rodzaje komórek szyjki macicy.
Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się raka szyjki macicy
Ryzyko rozwoju raka szyjki macicy zwiększają takie czynniki jak:
- posiadanie wielu partnerów seksualnych
- uprawianie seksu w młodym wieku
- zakażenie się innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak chlamydia, rzeżączka, kiła i HIV/AIDS
- osłabiony układ odpornościowy
- palenie papierosów
Objawy raka szyjki macicy
Problem w tym, że początkowo, na wczesnym etapie choroby, rak szyjki macicy zwykle nie daje żadnych objawów. Ten bezobjawowy okres trwa niekiedy wiele lat. Można go wykryć robiąc odpowiednie badania (takie jak cytologia).
Rozwój raka szyjki macicy u kobiet z prawidłowym układem odpornościowym trwa od 15 do 20 lat. Może to zająć tylko 5 do 10 lat u kobiet z osłabionym układem odpornościowym, na przykład u kobiet z nieleczoną infekcją wirusem HIV
- podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Objawy bardziej zaawansowanego raka szyjki macicy obejmują:
- krwawienie z pochwy po stosunku, między miesiączkami (krwawienie międzymiesiączkowe) lub po menopauzie
- wodnista, krwawa wydzielina z pochwy, która może być obfita oraz mieć nieprzyjemny zapach
- ból miednicy lub ból podczas stosunku
W miarę postępu raka szyjki macicy mogą pojawić się ciężkie objawy, w tym:
- uporczywy ból pleców, nóg lub miednicy
- utrata masy ciała, zmęczenie, utrata apetytu
- upławy o nieprzyjemnym zapachu i dyskomfort w pochwie
- obrzęk nogi lub obu kończyn dolnych
W przypadku rozsiania się raka na inne narządy objawy będą narastać i pojawią się inne, w zależności od tego, gdzie jeszcze ulokował się nowotwór.
Chorobę wykrywa się zwykle podczas badań przesiewowych. Rozwojowi raka zapobiega szczepionka, którą należy wziąć w młodym wieku. Obecnie istnieją 4 szczepionki, które zostały wstępnie zakwalifikowane przez WHO, wszystkie chroniące przed HPV typu 16 i 18. - Pamiętajmy, że wczesny rak szyjki macicy zazwyczaj nie daje żadnych objawów - przestrzega WHO. Szansą na wykrycie choroby na uleczalnym etapie jest regularne (co najmniej raz na 3 lata) wykonywanie badania cytologicznego, a szczepienie przeciwko HPV zmniejsza ryzyko infekcji wirusem o ponad 75 proc.
Źródła: who.int
