American Diabetes Association (ADA) sugeruje, aby osoby z cukrzycą przestrzegały zindywidualizowanego planu posiłków, dostosowanego do ich aktualnych wzorców żywieniowych, preferencji i celów wagowych. Innymi słowy uważa się, że nie ma jednej uniwersalnej diety dla każdego diabetyka, ponieważ każdy choruje nieco inaczej i może też inaczej reagować na konkretne rodzaje żywności. Niemniej jednak istnieją pewne ogólne wskazówki, które mogą być pomocne przy ustalaniu naszego indywidualnego menu.
Poziom cukru we krwi u każdej osoby, niezależnie od tego czy choruje na cukrzycę, czy nie, zmienia się w ciągu nocy, ale w przypadku osób z cukrzycą typu 1 lub typu 2 te nocne wahania stężenia glukozy mogą doprowadzić do zbyt wysokiego porannego poziomu cukru we krwi. Dlatego odpowiednia przekąska przed snem może pomóc.
Istotna jest obserwacje własnego organizmu i rozmowa z dietetykiem, ponieważ podstawą jest to, jak nasze ciało reaguje na zjawisko świtu i efekt Somogyi. Ważne są też osobiste preferencje oraz cele terapeutyczne.
Co to jest zjawisko świtu? Chodzi o to, że mniej więcej między trzecią a ósmą rano poziom cukru we krwi gwałtownie rośnie, co ma związek z procesem budzenia się. W ten sposób organizm przygotowuje się do dziennej aktywności po nocnym odpoczynku.
Efekt Somogyi natomiast pojawia się, gdy poziom glukozy we krwi między drugą a trzecią w nocy znacznie spada, na co organizm reaguje uwalniając hormony, które ponownie podnoszą stężenie cukru we krwi. Jednak gdy poziom uwalnianych hormonów jest zbyt wysoki grozi poranną hiperglikemią. Dlatego w niektórych przypadkach zjedzenie przekąski przed snem może zapobiec nadmiernym wahaniom poziomu glukozy we krwi w nocy i osłabić efekt Somogyi.
Jakie przekąski są najlepsze dla diabetyków?
Ogólnie rzecz biorąc sugeruje się, aby wieczorne przekąski zawierały sporo białka, zdrowe tłuszcze oraz niewielką ilość węglowodanów. Pokarmy o takim składzie mogą pomóc ograniczyć skoki glukozy we krwi w nocy i pomóc w uzyskaniu niższego poziomu glukozy o poranku.
Po jakie przekąski sięgać? Mogą to być:
- migdały, orzechy włoskie i orzeszki ziemne, ponieważ zawierają mnóstwo witamin, minerałów oraz zdrowych tłuszczów. Migdały zawierają również dużo witaminy E, a orzechy włoskie są szczególnie bogate w kwasy tłuszczowe omega-3.
- jajko na twardo to znakomite źródło białka. Aby dodać błonnik do tego posiłku radzi się sięgnąć po pełnoziarniste krakersy itp.
- niskotłuszczowy, nieprzetworzony ser i pełnoziarniste krakersy - to świetne źródła zarówno białka, jak i błonnika pokarmowego
- warzywa nieskrobiowe, takie jak młode marchewki, pomidorki koktajlowe lub plasterki ogórka to niskokaloryczny posiłek, który jednocześnie zapewni nam mnóstwo witamin i minerałów, przeciwutleniaczy oraz błonnika. Do tego radzi się dodać nieco niskotłuszczowego sera. Można też spróbować pokrojonego selera maczanego w humusie.
- pokrojone jabłko z dodatkiem masła orzechowego (lub masła migdałowego lub z orzechów nerkowca). Masło orzechowe jest bogate w białko, błonnik i zdrowe tłuszcze, jabłka mają ponadto wiele witamin, minerałów i przeciwutleniacze.
- jogurt grecki bez dodatku cukru - zawiera wapń i wysokiej jakości białko. Do tego możemy dodać garść nasion słonecznika, sezamu lub dyni.
Kilka produktów bogatych w białko (białko ma kluczowe znaczenie dla wzrostu i naprawy tkanek oraz dla uczucia sytości):
- fasola, taka jak fasola czerwona, czarna lub pinto
- tempeh i tofu
- orzechy sojowe
- plastry indyka
- plastry wędzonego łososia
- pieczona ciecierzyca
Przykładowe produkty spożywcze o wysokiej zawartości błonnika (węglowodany w daniach bogatych w błonnik są przyswajane przez organizm dłużej niż wówczas, gdy pochodzą z produktów o niskiej zawartości błonnika):
- smoothie z jarmużem
- kiełki, pieczywo pełnoziarniste
- makarony pełnoziarniste
- owsianka
- szpinak
- słodki ziemniak
Źródła zdrowego tłuszczu:
- tłuste ryby, takie jak makrela i sardynki
- awokado
- oliwki
- migdały, pistacje lub orzechy włoskie
- sezam, siemię lniane czy nasiona chia
Ogólna zasada, o której warto pamiętać: najlepiej abyśmy jedli posiłki i przekąski o tej samej porze dnia, pomocne może też być prowadzenie dziennika posiłków.
Więcej artykułów na temat zdrowia przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Źródła: MedicalNewsToday.com, diabetesjournals.com,
