Ogniskowy rozrost guzkowy
Ogniskowy rozrost guzkowy występuje u mniej niż 1 procenta populacji ludzkiej, najczęściej u dorosłych (w przypadku dzieci ogniskowy rozrost guzkowy stanowi do 7 procent wszystkich zmian ogniskowych w wątrobie). Zdecydowanie częściej (nawet do 8 razy częściej) stwierdzany jest u kobiet, zwykle między 30. a 50. rokiem życia. Schorzenie to zazwyczaj nie daje objawów, z reguły wykrywane jest przypadkowo, podczas badania ultrasonograficznego brzucha. Rozpoznanie ogniskowego rozrostu guzkowego następuje na podstawie badań obrazowych, najczęściej USG i tomografii komputerowej, czasem konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego, rzadziej stosuje się angiografię lub scyntygrafię. Ostateczne potwierdzenie rozpoznania możliwe jest dopiero po usunięciu zmiany i poddaniu jej badaniu histopatologicznemu. W przypadku podejrzenia ogniskowego rozrostu guzkowego nie jest wskazane wykonanie biopsji, z uwagi na duże ryzyko krwawienia tętniczego.
FNH: co to jest?
Ogniskowy rozrost wątroby nazywany bywa FNH. Co to jest tak dokładniej? Schorzenie to w języku angielskim nosi nazwę focal nodular hyperplasia, stąd skrót FNH. Ogniskowy rozrost wątroby jest drugim pod względem częstości występowania niezłośliwym guzem wątroby, drugą (po naczyniakach) najczęściej stwierdzaną zmianą ogniskową w wątrobie. Z reguły jest to pojedyncza zmiana spowodowana rozrostem komórek wątroby wokół naczynia tętniczego, które ulega degeneracji, bądź też wokół uszkodzonego naczynia wrotnego. Zmiana na ogół osiąga około 5 centymetrów. W badaniu ultrasonograficznym widoczna jest zmiana ogniskowa izoechogeniczna, u dorosłych charakterystyczną cechą tej zmiany jest blizna centralna. W obrazie USG ogniskowy rozrost guzkowy może przypominać plaster cytryny.
FNH wątroby: leczenie
W przypadku FNH wątroby leczenie nie zawsze jest konieczne. Zwłaszcza w przypadku niewielkich zmian ogniskowych pacjent nie jest kwalifikowany do leczenia. Zalecane jest wówczas wykonywanie cyklicznych badań obrazowych, np. USG, z reguły nie częściej niż raz do roku. Wskazane jest również odstawienie preparatów hormonalnych, jeśli takie były stosowane. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak podjęcie leczenia, które polega na wycięciu zmiany (resekcji guza). Wskazaniem do leczenia operacyjnego może być:
- krwotok z guza do jamy otrzewnej lub do guza,
- wątpliwość diagnostyczna co do charakteru zmiany (istnieje podejrzenie nowotworu złośliwego),
- wielkość zmiany (powyżej 10 cm),
- dynamiczne powiększanie się guza,
- planowana ciąża,
- podwyższone poziomy enzymów wątrobowych,
- żółtaczka spowodowana uciskiem na drogi żółciowe.
Jaka dieta przy FNH?
Jaka dieta jest wskazana przy FNH? Jak w przypadku innych schorzeń wątroby, tak i osoby dotknięte ogniskowym rozrostem guzkowym powinny wprowadzić tzw. ''dietę wątrobową'', czyli dietę łatwostrawną, mającą na celu dostarczenie organizmowi składników odżywczych niezbędnych do regeneracji komórek wątroby. Osoby cierpiące na FNH powinny spożywać od 4 do 6 regularnych posiłków (ważne jest spożywanie ich w równych odstępach czasu w ciągu dnia). Należy wykluczyć z diety dania smażone, tłuste i ciężkostrawne. Warto ograniczyć żywność wysokoprzetworzoną, z dużą ilością konserwantów czy kwasów tłuszczowych trans. Wskazane jest sięganie po mięso drobiowe, królicze, chudą wołowinę, chude ryby, chudy nabiał o smaku naturalnym, jajka, ewentualnie chudą wędlinę. Zrezygnować należy z ostrych przypraw, słodzonych napojów, używek, a także roślin strączkowych.
FNH wątroby: przyczyny
Co wywołuje FNH wątroby? Przyczyny nie są znane, choć podejrzewa się, że występowanie schorzenia spowodowane jest wpływem żeńskich hormonów płciowych. Zakłada się, że ogniskowy rozrost guzkowy może mieć związek ze stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych lub hormonalną terapią zastępczą. Nieco inaczej wygląda sprawa powstawania FNH wątroby u dzieci. Tu jako przyczyny wymieniane są:
- zwiększony lokalnie przepływ krwi,
- zakrzepica żyły wątrobowej,
- torbielowatość nerek i wątroby,
- wrodzony brak żyły wrotnej,
- niedokrwistość sierpowatokrwinkowa,
- zespół Klippla-Trenaunaya,
- zespół Rendu-Oslera-Webera,
- choroba zrostowa żył wątrobowych,
- przeszczep szpiku,
- chemioterapia,
- radioterapia.
FNH a alkohol
Czy istnieje związek między FNH a alkoholem? Choć nie potwierdzono, by spożywanie alkoholu mogło prowadzić do ogniskowego rozrostu guzkowego, to jednak, jak w przypadku wszystkich schorzeń wątroby, należy absolutnie wykluczyć z diety napoje alkoholowe. Warto pamiętać, że wątroba jest najważniejszym organem odpowiedzialnym za metabolizowanie alkoholu, co czyni ją szczególnie podatną na uszkodzenia przez niego powodowane.
