Zatoki nosowe to jamy powietrzne, znajdujące się wewnątrz kości czaszki. Posiadamy cztery pary zatok. Są to: zatoki szczękowe, zatoki czołowe, zatoki sitowe oraz zatoki klinowe. Przez jamy swobodnie krąży powietrze, zapewniając odpowiednią wentylację i zdrowie zatok.
Zatoki połączone są z jamą nosową, a także wyściełane błoną śluzową. Produkowany przez błonę śluz nawilża je, a nadmiar płynu spływa do jamy nosowej. Do nagromadzenia się wydzieliny w zatokach prowadzą stan zapalny i obrzęk błony śluzowej.
Przyczyny zapalenia zatok
Do zapalenia zatok przyczyniają się infekcje:
- wirusowa (wirusy przeziębienia, takie jak koronawirusy, rynowirusy, adenowirusy, wirus grypy)
- bakteryjna (Streptococcus pneumoniae, Haemofilus influenzae i Moraxella catarrhalis i inne)
- grzybicza
Stanom zapalnym zatok sprzyjają ponadto alergie, a także przez wdychanie zanieczyszczonego drażniącymi cząstkami powietrza, jak na przykład dymu papierosowego lub zanieczyszczeń przemysłowych w miejscu pracy. Do zapalenia zatok przynosowych przyczyniają się ponadto choroby zębów. Przewlekłe zapalenie zatok może też mieć związek ze skrzywieniem przegrody nosowej (utrudnia spływanie śluzu do jamy nosowej i zalegająca w zatokach wydzielina staje się pożywką dla bakterii).
Najczęściej cierpimy z powodu ostrego wirusowego zapalenia zatok (zapalenia zatok dzieli się na ostre i przewlekłe). Natomiast bakteryjne infekcje bywają następstwem przeziębienia czy grypy, ponieważ łatwiej wówczas o nadkażenia.
Ostre zapalenie zatok trwa około 10 dni podobnie jak przeziębienie. Jednak powirusowe zapalenie może nas męczyć znacznie dłużej, nawet do trzech miesięcy.
Przewlekłe zapalenie zatok oznacza natomiast stan trwający dłużej niż 12 tygodni. Zwykle ma związek z zakażeniem grzybiczym, polipami w jamie nosowej lub zakrzywieniem przegrody. Może też być oznaką innych chorób, takich jak guzy w zatokach, choroby zębów, niedobory odporności i inne.
Jakie są objawy zapalenia zatok
Zapalenie zatok objawia się bólem i uczuciem rozpierania twarzy, najbardziej dokuczliwym rano i nasilającym się przy pochylaniu głowy. W zależności od tego, gdzie rozwija się zapalenie, ból czy tkliwość twarzy będą dotyczyć innego miejsca. I tak, ból czoła oznacza zajęte zatoki czołowe, ból w górnej szczęce, promieniujący do zębów i połączony z bolesnością uciskową policzków oznacza zapalenie zatok szczękowych. Stan zapalny w zatokach sitowych przyczynia się do zatkania nosa, bolesności uciskowej boków nosa oraz do przejściowej utraty węchu.
Zapaleniu zatok towarzyszy zwykle katar (niedrożność nosa). Jeśli jest gęsty, zabarwiony na żółto lub zielono, może to być już infekcja bakteryjna. Wydzielina może też spływać po tylnej ściance gardła, co powoduje uczucie drapanie w gardle, kaszel i chrypkę. Ponadto przy zapaleniu zatok mogą pojawić się gorączka, złe samopoczucie, uczucie rozbicia oraz brak apetytu.
Więcej na temat zdrowia przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Zapalenie zatok - jak wygląda leczenie
Wirusowe ostre zapalenie zatok przynosowych najczęściej ustępuje samo po około tygodniu czy półtora. Infekcja bakteryjna natomiast zwykle oznacza pogorszenie i gorączkę oraz zmianę wyglądu wydzieliny z nosa. Trwa około dwóch tygodni i również ustępuje samoistnie.
Przewlekła zapalenie zatok natomiast trwa znacznie dłużej, ma też tendencję do ciągłych nawrotów i znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, dlatego wymaga pomocy lekarskiej. Jeżeli za przewlekłe zapalenia odpowiada skrzywiona przegroda lub polipy, zaleca się operację chirurgiczną (prostowanie przegrody, usuwanie polipów).
Przy ostrym wirusowym zapaleniu zatok możemy się wspierać domowymi sposobami. Pomocne są:
- płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej: do płukania zatok najczęściej używa się izotonicznego (0,9 proc.) lub hipertonicznego (3 proc.) roztworu chlorku sodu. Zabieg można przeprowadzić za pomocą specjalnego irygatora lub gumowej gruszki
- inhalacje olejkami eterycznymi (goździkowy, tymiankowy, a także z eukaliptusowy) lub mieszankami ziołowymi
Można też sięgnąć po leki przeciwbólowe i obkurczające błonę śluzową nosa, dostępne bez recepty, takie jak:
- paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen), które łagodzą ból i inne objawy infekcji
- do 5 dni można też przyjmować leki obkurczające naczynia krwionośne błony śluzowej nosa (takie jak efedryna)
- objawy zapalenia łagodzą ponadto leki przeciwhistaminowe
Jeżeli objawy zapalenia przeciągają się i trwają dłużej niż 10 dni lub szybko nasilają, konieczna będzie wizyta u lekarza, który może przepisać inne leki (glikokortykosteroidy donosowe) lub antybiotyk, jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego. Przewlekłe zapalenie zatok jest już trudniejsze do opanowania, ważne jest też przy tym wyleczenie choroby podstawowej, na przykład grzybicy.
