Zagracony dom może być źródłem stresu i zmniejszać zadowolenie z życia. Pokazują to badania

Bałagan i nadmiar rzeczy, które zgromadziliśmy w domu, potrafi nas prawdziwie przytłoczyć. Naukowcy dowodzą, że wręcz zwiększają wydzielanie kortyzolu, hormonu stresu.

- Nieład to nadmiar rzeczy, które wspólnie tworzą chaotyczną i nieuporządkowaną przestrzeń życiową - mówi profesor psychologii Joseph Ferrari z DePaul University w Chicago (USA).

Jest jednym z badaczy, którzy zajęli się analizą wpływu bałaganu na samopoczucie. I nie jest to taka błaha sprawa. Ekspert dowiódł, że nieuporządkowane otoczenie może nas stresować bardziej niż sądzimy.

Naukowcy pod kierunkiem Ferrari przeprowadzili badania, do których zaprosili osoby w wieku 20. (studentów) i 30. lat oraz osoby starsze, które były już po pięćdziesiątce. Uczestnicy odpowiadali na specjalnie skonstruowane pytania ankietowe, dotyczące ich otoczenia (stopnia zagracenia mieszkań) oraz zadowolenia z życia. 

Mieli też ustosunkować się do stwierdzeń typu: "Płacę rachunki na czas". Chodziło o to, aby sprawdzić, czy biorą się do swoich obowiązków od razu, czy też mają skłonność do odkładania zadań na później (co określa się mianem prokrastynacji).

- Prokrastynacja jest ściśle związana z bałaganem, ponieważ sortowanie i wyrzucanie przedmiotów jest zadaniem, które wiele osób uważa za nieprzyjemne i których unika - wyjaśnia badacz.

Drugim celem naukowców było zbadanie ogólnego samopoczucia respondentów w kontekście bałaganu w domu. Wyjaśniali więc, czy i w jakim stopniu nadmiar zgromadzonych rzeczy ich denerwuje oraz czy muszą przenosić przedmioty z miejsca na miejsce, jeżeli chcą wykonać jakieś zadanie (np. odkurzyć podłogę).

Naukowcy odkryli, że istnieje wyraźny związek między prokrastynacją a bałaganem i to we wszystkich grupach wiekowych, a frustracja związana z nieporządkiem narastała wraz z wiekiem. Wśród osób starszych bałagan w domu wręcz wiązał się z niezadowoleniem z życia.

Problemy z bałaganem doprowadziły do znacznego spadku zadowolenia z życia wśród osób starszych. Mimo to było im bardzo trudno pozbyć się niepotrzebnych już rzeczy.

- napisali badacze w artykule opublikowanym w czasopiśmie "Current Psychology".

Bałagan dosłownie zwiększa stres

Bałagan może negatywnie wpływać na samopoczucie psychiczne, szczególnie wśród kobiet. Co więcej, może również wywoływać reakcję fizjologiczną, w tym zwiększony poziom kortyzolu, hormonu stresu. Dowiodło tego inne badanie, opisane w czasopiśmie "The Journal of Personality and Social Psychology".

U wracających z pracy kobiet i mężczyzn sprawdzono poziom kortyzolu po południu i wieczorem.

Kobiety biorące udział w badaniu, które opisały swój dom jako zagracony lub potrzebujący sprzątnięcia, zaczynały dzień zestresowane i pozostawały zestresowane do końca dnia

- mówi jedna z autorek badania, Darby Saxbe, adiunkt psychologii na Uniwersytecie Południowej Kalifornii.

Jeśli chodzi o poziom kortyzolu u mężczyzn, to ci, którzy wykonywali więcej prac domowych wieczorem, także mieli podwyższony poziom kortyzolu cały dzień.

Dlaczego bałagan może wywołać tak silną reakcję emocjonalną?

Eksperci zastanawiają się nad odpowiedzią na pytanie, dlaczego właściwie bałagan w domu tak nas stresuje? Uznali, że ma to związek z funkcjonującymi od dawna wyobrażeniami na temat idealnego domu dla klasy średniej. Pełne rupieci mieszkanie nie spełnia tych wygórowanych norm i oczekiwań.

Po drugie, wiele osób zmaga się z nadmiernym przywiązaniem do rzeczy osobistych. Stresuje ich już sam pomysł, że mieliby coś wyrzucić. 

Eksperci radzą więc, żeby podczas podejmowania decyzji o pozbyciu się jakichś niepotrzebnych już rzeczy, nie brać ich do ręki, tylko poprosić kogoś o to, aby za nas posprzątał. W ten sposób łatwiej jest pozbyć tego "przywiązania".

Ponadto trzeba podjąć decyzję (i trzymać się jej), aby mniej kupować. - Większość tego, co gromadzimy, nie jest nam potrzebna - mówi dr Ferrari.

- Przed zakupem zastanówmy się, czy naprawdę potrzebujemy tego przedmiotu, czy też zwiększy on tylko poczucie dysfunkcji w domu. Kiedy dana rzecz już znajdzie się w naszym mieszkaniu, naprawdę trudno nam będzie sobie z nią poradzić. Przywiązujesz się do rzeczy, które posiadasz - podsumowuje dr Saxbe.

Więcej na temat zdrowia przeczytasz na stronie głównej Gazeta.pl.

Źródła: The New York Times, Current Psychology, The Journal of Personality and Social Psychology