Najczęściej jako winowajcy przychodzą nam do głowy niewygodne buty, przeciążenie nóg podczas treningu lub niewidoczny na zewnątrz uraz, taki jak zapalenie ścięgna Achillesa. Jeżeli jednak ból jest długotrwały, nie ustępuje tygodniami, może być powiązany z poważniejszymi stanami. Najczęściej oznacza to stan zapalny stawów, kości, więzadeł lub uszkodzenie nerwów.
Ścięgno Achillesa to pasmo włókien w tylnej części stawu skokowego, łączący mięsień brzuchaty łydki z piętą. Zapalenie ścięgna Achillesa dotyka najczęściej osób uprawiających sport, zwykle biegaczy, a także ludzi intensywnie ale okazjonalnie ćwiczących. Częściej też zdarza się osobom starszym, ponieważ z wiekiem spada elastyczność mięśni i więzadeł.
Ból związany z zapaleniem ścięgna Achillesa zaczyna się jako łagodny dyskomfort w tylnej części nogi lub nad piętą, który odczuwamy po bieganiu lub innej aktywności sportowej. Zaboli silniej, gdy będziemy dłużej biegać, a także podczas sprintu lub wchodzić po schodach.
Ostroga piętowa to wyrostek na kości piętowej, zwyrodnienie będące skutkiem długotrwałego zapalenie rozcięgna podeszwowego. Podstawowa przyczyna zapalenia to wielogodzinne chodzenie w butach o zbyt twardej podeszwie, niewłaściwa technika stawiania stopy (gdy podczas chodzenia najpierw naciskamy na pięty), a także nadwaga i otyłość.
Rozcięgno podeszwowe łączy guz kości piętowej z nasadą palców stopy. Ta rozciągliwa tkanka, pracująca podczas chodzenia i stania, ciągnie się pod całą stopą. Gdy dochodzi do stanu zapalnego, pojawia się ból podczas chodzenia, a nawet podczas poruszania stopą, a także obrzęk (mamy wówczas kłopoty z włożeniem buta). Po pewnym czasie w okolicy guza piętowego, od spodu, zaczynają się gromadzić złogi wapienne, które mogą z czasem przekształcić się w narośl kostną. Wtedy każde postawienie stopy będzie bolało, ponieważ naciskamy przy tym na ową narośl.
Haluksy to deformacja stopy pojawiająca się w wyniku wieloletniego nacisku na staw dużego palca (staw śródstopno-paliczkowy). Haluksy powodują niemożność zgięcia dużego palca lub ból i pieczenie przy próbie zgięcia, a także trudności w noszeniu zwykłych butów. Często towarzyszą im odciski lub modzele (zgrubienia skóry). Osoby z haluksami cierpią też z powodu bólu powodowanego przez napięte ścięgna i stawy palców.
Odciski i modzele to grube, stwardniałe warstwy skóry, które pojawiają się w miejscach, gdzie skóra jest obcierana. W zmienionym chorobowo miejscu skóra staje się grubsza, szorstka, ma żółtawy kolor, czasami także pęka. Odciski są mniejsze i głębsze niż modzele i mają twardy środek otoczony obrzękiem skórnym. Po naciśnięciu mogą być bolesne.
Zapalenie kaletki maziowej stopy to stan zapalny lub podrażnienie jednego lub więcej cienkich torebek (kaletek) zawierających rodzaj gęstego płynu, który zmniejsza tarcie między różnymi tkankami, takimi jak kości, mięśnie, ścięgna i skóra. W stopie kaletki znajdują się między kośćmi długimi i śródstopiem stopy, a także za kością piętową lub piętą. Najczęstszą przyczyną zapalenia kaletki jest powtarzający się ruch lub stały nacisk na okolice stawu.
Prawidłowo zbudowana stopa nie dotyka całą swoją powierzchnią podłoża, lecz ma kształt łuku. Ten łuk tworzą kości śródstopia. Taka konstrukcja powoduje, że lepiej rozchodzą się siły działające na stopy podczas chodzenia. Osoby z płaskostopiem zamiast w trzech punktach (na pięcie, na pierwszej i ostatniej kości śródstopia) opierają się na całej podeszwie. To powoduje, że działające na stopę siły niejako ją rozpłaszczają.
Płaskostopie powoduje bóle stóp i łydek, nasilające się podczas chodzenia, sprzyja też powstawaniu odcisków i modzeli oraz haluksów.
Nerwiak Mortona to rodzaj zgrubienia tkanki wokół jednego z nerwów, prowadzących do palców stóp. Może to wywoływać ostry, piekący ból w okolicy śródstopia. Zazwyczaj nie ma zewnętrznych oznak, takich jak guzek. Zamiast tego mogą wystąpić następujące symptomy: uczucie, jakby w bucie był kamyk, piekący ból w okolicy śródstopia, który może promieniować na palce stóp, mrowienie lub drętwienie palców stóp.
Z rozwojem nerwiaka Mortona wiąże się m.in. noszenie butów na wysokim obcasie lub za ciasnych, otyłość, płaskostopie poprzeczne.
Dna moczanowa (artretyzm, podagra) to forma ostrego zapalenia stawów spowodowanego nadmiernym stężeniem kwasu moczowego we krwi. Charakteryzuje się nagłymi, silnymi atakami bólu, obrzękiem, zaczerwienieniem i tkliwością w jednym lub kilku stawach, najczęściej w paluchu. Dotknięte zapaleniem stawy stają się opuchnięte, tkliwe, ciepłe i czerwone.
Neuropatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy. Wysoki poziom cukru we krwi uszkadza nerwy w nogach i stopach. To poważne powikłanie cukrzycy, które może dotyczyć nawet 50 proc. chorych osób. W zależności od tego, które nerwy zostały uszkodzone, chory odczuwa ból i drętwienie nóg, stóp lub dłoni.
Neuropatia obwodowa wiąże się z uszkodzeniem nerwów znajdujących się poza mózgiem i rdzeniem kręgowym (czyli nerwów obwodowych) może być powikłaniem cukrzycy, ale ma też inne przyczyny. Może wynikać z urazów, infekcji, problemów metabolicznych, być chorobą dziedziczną, a także powikłaniem po ekspozycji na toksyny.
Powoduje osłabienie, drętwienie i ból rąk oraz stóp. Może również wpływać na inne obszary i funkcje organizmu, w tym na trawienie, oddawanie moczu i krążenie.
Istnieje cały szereg przewlekłych chorób powiązanych ze stawami lub tkanką kostną, które objawiają się bólem stóp. Są to: choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenie kości i szpiku, choroba Pageta, łuszczycowe zapalenie stawów, reumatyzm (reumatoidalne zapalenie stawów), choroba Raynauda. Wszystkie te stany wymagają wizyty u lekarza i długiego leczenia.