Czosnek przynosi wiele korzyści dla zdrowia. W jakiej formie go jeść, aby działał najskuteczniej

Czosnek jest jedną z najzdrowszych roślin w naszym menu. Dowiedziono, że posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, pomaga chronić nas przed chorobami serca i niektórymi nowotworami, wspiera odporność organizmu. Jak jeść czosnek, aby wykorzystać w pełni jego prozdrowotny potencjał.

5 korzyści zdrowotnych czosnku

• Zawiera związki o działaniu przeciwzapalnym

W czosnku zidentyfikowano co najmniej cztery związki zawierające siarkę, które mają zdolność hamowania procesów zapalnych (zmniejszają, między innymi, wydzielanie prozapalnych białek zwanych cytokinami). Najwięcej korzyści jednak niesie ze sobą związek siarkowy o nazwie allicyna, który odpowiada też za specyficzny zapach czosnku.

Działanie przeciwzapalne związków zawartych w czosnku potwierdzają badania. Naukowcy z King's College London i University of East Anglia znaleźli dowody, że dieta bogata w allicynę (czyli czosnek) może zmniejszać objawy choroby zwyrodnieniowej stawów (artykuł opublikowany przez czasopismo "BMC Musculoskeletal Disorders").

• Ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze

Czosnek ceniony jest od dawna jako środek pomagający w walce z infekcjami układu oddechowego, związanymi z przeziębieniem czy grypą. Wiadomo też, że hamuje namnażanie się bakterii Helicobacter pylori, ma więc działanie antybiotyczne. Jest pomocny przy niektórych chorobach skóry, takich jak trądzik (olej czosnkowy lub zmiażdżony surowy ząbek czosnku), grzybica paznokci itp.

• Czosnek a profilaktyka przeciwnowotworowa

Badanie opublikowane w "Cancer Prevention Research" i zrealizowane w Chinach wskazało na ochronne działanie czosnku w przypadku raka płuc. Naukowcy dowiedli, że osoby, które spożywały surowy czosnek co najmniej dwa razy w tygodniu, miały o 44 procent niższe ryzyko zachorowania na raka płuc. Były to badania obserwacyjne, które trwały 7 lat.

Z kolei naukowcy z Uniwersytetu Medycznego Karoliny Południowej opublikowali na łamach czasopisma "Cancer" wyniki badań, w których wykazali, że trzy wyizolowane z czosnku organiczne związki siarki niszczą komórki glejaka (rodzaj raka mózgu).

Na razie są to tylko wstępne badania laboratiryjne, w których poszukuje się związków naturalnego pochodzenia o potencjale terapeutycznym.

• Walczy z infekcjami jelitowymi

Czosnek ma właściwości antybakteryjne, czego dowiodły badania opublikowane w "Journal of Antimicrobial Chemotherapy". Autorzy tych badań dowodzą, że w walce z bakterią Campylobacter siarczek diallilu, związek zawarty w czosnku, jest sto razy skuteczniejszy niż dwa popularne antybiotyki. Campylobacter stanowi jedną z najczęstszych przyczyn infekcji jelitowych.

• Pomaga chronić serce

Doświadczenia prowadzone w Emory University School of Medicine (USA) wskazują na kardioprotekcyjne działanie związku o nazwie trisiarczek diallilu. Zgodnie z obserwacjami, prowadzonymi na razie tylko na zwierzętach, pomaga chronić serce podczas operacji kardiochirurgicznych i po zawale serca. Badacze uważają również, że trisiarczek diallilu może znaleźć zastosowanie w leczeniu niewydolności serca.

Odkryto też, że olej czosnkowy pomaga chronić serca pacjentów z cukrzycą. Dowiedziono także, iż czosnek może mieć pozytywny wpływ na stan tętnic i ciśnienie krwi. Niewielkie badania sugerują ponadto, że obniża poziom cholesterolu we krwi.

Jak jeść czosnek, aby nie stracić jego właściwości prozdrowotnych

Najwięcej korzyści przynosi zjadanie surowego czosnku. Nawet krótkotrwałe gotowanie warzywa zmniejsza jego działanie przeciwzapalne.

Właściwości zdrowotne czosnku wiążą się bowiem z jego zapachem. Gdy kroimy lub miażdżymy czosnek powstaje związek siarkowy o nazwie allicyna. Jest fitonocydem, czyli substancją naturalnie wydzielaną przez rośliny. Ma za zadanie chronić ją przed chorobami i szkodnikami. Powstaje w wyniku procesu hydrolizy, gdy alliina, związek pierwotnie występujący w czosnku, uaktywnia się pod wpływem enzymu (allinazy). Do tych przekształceń chemicznych dochodzi, gdy uszkadzamy czosnek (czyli na przykład go kroimy).

Allicyna zmienia się w związki zawierające siarkę. Jeden z nich to siarczek allilu metylu. Związek ten po zjedzeniu  jest wchłaniany do krwiobiegu i następnie wydalany przez płuca i pory skóry. Drugi związek nosi nazwę sulfotlenek cysteiny. Ten związek siarki powoduje nieprzyjemny zapach, który czujemy w oddechu niemal natychmiast po zjedzeniu warzyw.

Aby zachować zdrowotne właściwości czosnku należy:

• Zmiażdżyć lub pokroić czosnek, zanim go zjemy. Zwiększy to zawartość allicyny
• Przed dodaniem do gotowanej potrawy zmiażdżyć lub pokroić ząbek i pozostawić na 10 minut
• W gotowanych potrawach dobrze jest używać większych ilości czosnku.

Nie ma badań, które by wyraźnie wskazywały, ile czosnku dziennie powinniśmy zjadać z korzyścią dla zdrowia. Powinny to być jednak rozsądne ilości, ponieważ czosnek w nadmiarze może podrażniać układ pokarmowy (3-4 ząbki dziennie w okresie choroby i 2-3 stosowane profilaktycznie).