Tachykardia: po alkoholu, ale i nie tylko - kiedy dochodzi do zaburzeń pracy serca?

Tachykardia po alkoholu to jeden ze skutków zdrowotnych, jakie mogą spotkać osoby nadużywające trunków. Tachykardia jest jednak schorzeniem, które dotyka wielu osób i nie zawsze musi być wywołane zażywaniem substancji psychoaktywnych. Sprawdzamy, czym jest tachykardia i jak się ją leczy.

Tachykardia: co to takiego?

Wyjaśnijmy najpierw termin tachykardia. Co to jest takiego? Tachykardia, nazywana też częstoskurczem, to jeden z rodzajów zaburzeń rytmu pracy serca, polegający na przyspieszeniu tempa jego pracy. Takie wzmożone bicie serca może pojawić się w trakcie silnego wysiłku fizycznego lub gdy przeżywamy duże emocje – wówczas jest naturalną reakcją organizmu na dodatkowe bodźce. W przypadku zdrowego człowieka w stanie spoczynku serce uderza od 60 do 100 razy na minutę. Gdy tempo pracy mięśnia sercowego wynosi powyżej 100 uderzeń w ciągu minuty, wówczas mówimy o tachykardii. W odróżnieniu od arytmii, tachykardia jest miarowa. Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje tachykardii:

• tachykardia zatokowa – ma podłoże fizjologiczne, jest reakcją organizmu na różne bodźce, rytm pracy serca nadawany jest przez węzeł zatokowy;
• tachykardia nadkomorowa – do skurczu serca dochodzi w jego przedsionkach, co prowadzi do nieskoordynowanego drżenia mięśni przedsionków, pojawia się wówczas migotanie przedsionków lub trzepotanie przedsionków;
• tachykardia komorowa – występuje gdy komory serca przejmują rolę generatora impulsu, a nieprawidłowa czynność skurczowa zlokalizowana jest w ich mięśniu, szczególną jej odmianą jest migotanie komór.

Co wywołuje częstoskurcz?

Co wywołuje częstoskurcz? Jak już wspomniano, przyspieszona akcja serca może pojawić się w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, głębokich emocji czy silnego stresu. Częstoskurcz mogą wywołać jednak inne czynniki, czasem tachykardia może być także następstwem innych chorób. Do najczęstszych przyczyn częstoskurczu zaliczane są:

• wrodzone nieprawidłowości serca,
• odwodnienie,
• niedocukrzenie,
• nagła utrata krwi,
• reakcja na niektóre leki,
• spożycie nadmiernej ilości alkoholu bądź kofeiny,
• zażywanie środków psychotropowych,
• udar cieplny,
• wysoka gorączka,
• niewydolność oddechowa,
• przewlekłe stany lękowe,
• zmęczenie organizmu.

Do tachykardii mogą prowadzić takie choroby, jak:

• nadczynność tarczycy,
• nadciśnienie tętnicze,
• niektóre choroby płuc,
• anemia,
• choroba wieńcowa,
• niewydolność układu krążenia,
• przebyty zawał.

Tachykardia: objawy

W jaki sposób uwidacznia się tachykardia? Objawy jej towarzyszące mogą być różne, ale pierwszym podstawowym sygnałem wystąpienia częstoskurczu jest mocno przyspieszone bicie serca dające niemiłe uczucie silnego kołatania w klatce piersiowej. Szybsze bicie serca nie zawsze musi oznaczać problemy zdrowotne, jeśli jednak utrzymuje się dłużej niż 5 minut albo epizody częstoskurczu pojawiają się częściej i bez wyraźnej przyczyny, warto skonsultować się z kardiologiem. Do specjalisty należy udać się również wówczas, gdy przyspieszonej pracy serca towarzyszą następujące objawy:

• ból w klatce piersiowej,
• uczucie duszności,
• kaszel o charakterze napadowym,
• problemy z zaczerpnięciem powietrza,
• zawroty głowy,
• mroczki przed oczami,
• osłabienie,
• omdlenia.

Jak zatrzymać częstoskurcz?

Warto wiedzieć, jak zatrzymać częstoskurcz. Jeśli pojawia się on rzadko u osoby bez dodatkowych obciążeń, można zastosować metody działające doraźnie. W takich sytuacjach z reguły nie jest konieczne leczenie między napadami. W momencie pojawienia się częstoskurczu wystarczające może być wykonanie zabiegu zwiększającego napięcie nerwu błędnego. Jedną z popularnych metod jest tzw. próba Valsalvy, czyli wykonanie wydechu przy zamkniętej głośni. Pomocne może być też zanurzenie twarzy w zimnej wodzie, wypicie szklanki zimnej wody, albo wykonanie masażu zatoki szyjnej (tu jednak należy zachować szczególną ostrożność). Jeśli zabiegi te nie pomogą, podaje się leki obniżające częstotliwość rytmu serca (najczęściej dożylnie). Każdą z powyższych metod należy skonsultować najpierw z lekarzem. 

Tachykardia: jak leczyć?

W przypadku, gdy pojawia się u pacjenta tachykardia, jak ją leczyć? Terapię nieprawidłowej pracy serca może opracować wyłącznie lekarz kardiolog. Po przeprowadzeniu szczegółowej diagnozy podejmuje on decyzję o wprowadzeniu konkretnych działań leczniczych. Najczęściej tachykardię leczy się farmakologicznie. Zwykle podawane są beta-blokery, blokery kanału wapniowego, digoksyna lub leki antyarytmiczne, których zadaniem jest zmniejszenie częstotliwości i nasilenia zaburzeń rytmu pracy mięśnia sercowego. W wielu przypadkach taka kuracja okazuje się wystarczająca. Jeśli jednak mimo przyjmowania leków tachykardia utrzymuje się, lekarz może zadecydować o hospitalizacji. Konieczne może okazać się zastosowanie kardiowersji elektrycznej, czyli ustabilizowania akcji serca przy pomocy krótkotrwałych wyładowań elektrycznych. Zabieg taki wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, trwającym zwykle około 10 minut. U niektórych chorych przeprowadzany jest zabieg ablacji termicznej, który niszczy ogniska wewnątrz serca odpowiedzialne za przyspieszoną pracę serca. Czasem konieczne jest wszczepienie urządzenia o nazwie kardiowerter-defibrylator (ICD), którego zadaniem jest umiarowienie pracy serca przez wyładowania elektryczne.

Częstoskurcz: czy jest groźny?

Jakie skutki może mieć częstoskurcz? Czy jest groźny? Nieleczona tachykardia może prowadzić do ciężkich powikłań, a nawet stanowić bezpośrednie zagrożenie życia. Na przykład migotanie przedsionków może skutkować udarem mózgu, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Niebezpieczne okazują się też częstoskurcze komorowe, które mogą prowadzić nawet do nagłej śmierci sercowej. Najgroźniejsze w skutkach może być migotanie komór, które doprowadza w ciągu kilku sekund do utraty świadomości. Jeśli odpowiednia pomoc nie zostanie udzielona w ciągu kilku minut, dochodzi do śmierci.

Zobacz też: Rewolucyjna tabletka 3 w 1 może aż o jedną trzecią zmniejszać ryzyko zgonu po zawale