Statystycznie rzecz biorąc na raka trzustki częściej chorują mężczyźni. Jednak ostatnie lata przyniosły zmiany. W świetle nowych badań (analizowane dane pochodzą z lat 2000-2018) widać, że w ciągu niemal dwudziestu lat nieproporcjonalnie wzrosła liczba zachorowań na raka trzustki wśród kobiet poniżej 55 roku życia. Naukowcy z Cedars-Sinai Medical Center in Los Angeles w Stanach Zjednoczonych wykazali, że w latach 2000-2018 poważnie wzrosła liczba chorych na raka trzustki wśród obu płci, ale większy względny wzrost zachorowań dotyczy kobiet poniżej 55 lat, przede wszystkim będących w wieku od 15 do 34 lat. Rak trzustki występuje też częściej w krajach uprzemysłowionych.
Rak trzustki jest czwartą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka na świecie, a tylko niewiele ponad 10 proc. chorych żyje dłużej niż pięć lat od postawienia diagnozy, przede wszystkim dlatego, że jest wykrywany zbyt późno. Bywa nazywany "cichym zabójcą", ponieważ długo nie daje żadnych objawów, a gdy już wiadomo, że to rak trzustki, jest zwykle tak zaawansowany, że na operację jest za późno. Ponadto obecnie nie ma wiarygodnych testów, które pomogłyby wykryć raka u osób, które nie mają objawów.
Problem polega też na tym, że rak trzustki daje niespecyficzne objawy. To znaczy, że symptomy mogą wskazywać na inne schorzenia gastryczne, takie jak wrzód lub zapalenie trzustki.
Jakie wczesne objawy mogą wiązać się z rakiem trzustki?
Zdarza się, że osoby z rakiem trzustki długo nie mają żadnych objawów. Poniższe objawy mogą też świadczyć o innych niż rak, schorzeniach. Niemniej jednak jeżeli obserwujemy poniższe symptomy, powinniśmy zwrócić się do lekarza, który skieruje nas na odpowiednie badania, takie jak rezonans magnetyczny, tomografię komputerową i endoskopowe USG.
- zażółcenie skóry (w tym zażółcenie dziąseł i warg od wewnętrznej strony), a także białek oczu, ciemnienie moczu, swędzenie skóry i stolec w kolorze gliny, które są oznakami żółtaczki spowodowanej zablokowaniem dróg żółciowych
- ból w górnej części brzucha, górnej części pleców lub ramion
- bolesny obrzęk ręki lub nogi z powodu zakrzepu krwi
- uczucie pieczenia w żołądku lub inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe
- wzdęcia
- płynne stolce o szczególnie nieprzyjemnym zapachu i niezwykłym kolorze z powodu złego trawienia tłuszczów przez organizm
- osłabienie
- utrata apetytu
- nudności i wymioty
- dreszcze i poty
- gorączka
- niewyjaśniona utrata wagi
Czynniki ryzyka raka trzustki
Rak trzustki częściej zdarza się u osób, które miały wśród bliskich przypadki tej choroby. Czynnikiem ryzyka jest wiek, to znaczy, że im jesteśmy starsi, tym ryzyko zachorowania większe. Ponadto osoby palące tytoń są 2-3 razy bardziej narażone na rozwój raka trzustki niż osoby niepalące. Ryzyko raka trzustki zwiększa się w przypadku otyłości, nadużywania alkoholu, jest także związane z wysokotłuszczową dietą.
Wiele badań wskazuje na to, że także cukrzyca zwiększa ryzyko rozwoju raka trzustki, zwłaszcza gdy choruje się na cukrzycę od wielu lat. Przestrzega się też, że nagle rozwijająca się cukrzyca w starszym wieku, czasami nazywana cukrzycą o nowym początku, może być wczesnym objawem raka.
Jest jednak pewna nadzieja na wykrywanie raka trzustki na wczesnym etapie. Badania prowadzone w szpitalach w Hiszpanii i w Niemczech sugerują, że o ryzyku zachorowania na raka trzustki może wiele powiedzieć analiza składu mikrobiomu jelitowego. Osoby, u których zdiagnozowano gruczolakoraka przewodowego, miały inny profil mikrobiologiczny kału niż osoby zdrowe i inny, niż pacjenci z zapaleniem trzustki.
Źródła: cancer.net,JAMA
