Ocenia się, że tylko połowa leków przyjmowana jest zgodnie z zaleceniami. Często zażywamy mniej niż potrzebujemy albo nie pilnujemy harmonogramu, biorąc przepisane leki zbyt rzadko itp. To wszystko zaburza prawidłowe działanie substancji leczniczej. Ponadto - co jest nie mniej ważne - popijamy tabletki różnymi napojami, nie sprawdzając, jak na siebie działają. Co więcej, sięgamy po suplementy, które nie zawsze pasują do zażywanych właśnie leków.
Sok grejpfrutowy wchodzi w interakcję z ponad 100 lekami.
Sok grejpfrutowy i grejpfrut mogą wpływać na siłę działania niektórych leków, choć trzeba przy tym zaznaczyć, że wiele zależy od indywidualnych cech danej osoby, rodzaju leku oraz od ilości wypitego soku. Niesława soku grejpfrutowego zaczęła się w 1989 roku, kiedy to pewien lekarz badał wpływ alkoholu na lek obniżający ciśnienie krwi. Do zamaskowania smaku alkoholu użył soku grejpfrutowego - okazało się jednak, że ten dodatek zwiększył działanie leku na nadciśnienie aż trzykrotnie!
Kolejne doświadczenia pokazały, że sok grejpfrutowy wchodzi w interakcje z ponad 100 lekami. Na stronie amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) wymienia się następujące grupy leków, przy których należy zachować ostrożność:
- niektóre statyny obniżające poziom cholesterolu (simwastatyna, atorwastatyna)
- niektóre leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi, zawierające nifedypinę
- niektóre leki podawane przy przeszczepie narządu, zawierające cyklosporynę
- niektóre leki przeciwlękowe (buspiron).
- niektóre kortykosteroidy, wykorzystywane w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (budezonid)
- niektóre leki stosowane przy zaburzeniach rytmu serca, zawierające substancję czynną o nazwie amiodaron
- niektóre leki przeciwhistaminowe z feksofenadyną
Dlaczego jednak przestrzega się przed popijaniem leków sokami owocowymi, w tym przede wszystkim tymi z grejpfruta? Okazuje się, że ten właśnie owoc (a także pomelo i gorzkie pomarańcze) zawiera związki chemiczne zwane furanokumarynami, które blokują działanie enzymu CYP3A4 (to białko, które bierze udział w metabolizmie około połowy obecnie stosowanych leków). Zatem jeżeli popijemy lek sokiem grejpfrutowym, który blokuje działanie enzymów rozkładających lek, możemy doprowadzić do nadmiernego stężenia substancji aktywnej we krwi, co z kolei grozi uszkodzeniem wątroby czy nerek. Podobnie działają sok z gorzkiej pomarańczy oraz sok żurawinowy.
Mleko spowalnia wchłanianie niektórych antybiotyków
Mleko i produkty mleczne mogą utrudnić organizmowi przyswajanie niektórych substancji aktywnych leków, głównie antybiotyków z grupy tetracyklin oraz fluorochinolonów. Powodem jest duża zawartość wapnia, magnezu oraz kazeiny, czyli białka kazeinowego. Ponadto wiadomo, że mleko alkalizuje środowisko w żołądku, przez co dochodzi do przyspieszonego rozpadu kapsułek dojelitowych, a więc do szybszego uwalniania leku.
Uwaga z herbatkami ziołowymi i suplementami
Ziele dziurawca wchodzi w interakcje z wieloma rodzajami leków. W większości przypadków przyspiesza procesy, które zmieniają lek w substancję nieaktywną. W efekcie szybko obniża się stężenie substancji leczniczej w organizmie. Trzeba też pamiętać, że dziurawiec zaburza działanie niektórych leków, w tym przeciwdepresyjnych.
Odkryto też, że zioło o nazwie gorzknik kanadyjski (zawiera m.in. berberynę - alkaloid pomagający w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych i wirusowych) reaguje z niektórymi lekami, w tym z cyklosporyną. Ponieważ berberyna znajduje się w lekach przeciwcukrzycowych, picie gorzknika podczas zażywania leków na cukrzycę trzeba skonsultować z lekarzem.
Nie poleca się też popijania tabletek naparami z żeń-szenia. Może bowiem zmniejszyć działanie warfaryny (środek przeciwzakrzepowy), co podwyższa ryzyko krwawienia wewnętrznego, jeśli dodatkowo weźmiesz heparynę lub aspirynę rozrzedzającą krew, a także niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen lub naproksen.
Glicyryzyna, naturalny słodzik pozyskiwany z korzenia lukrecji, może osłabiać działanie niektórych leków, w tym cyklosporyny, stosowanej przy przeszczepach. Ponadto glicyryzyna powoduje gwałtowny spadek poziomu potasu, podnosząc ciśnienie krwi i zaburzając rytm serca nawet u zdrowych osób. Pamiętajmy, że lukrecja wchodzi w interakcję z lekami na arytmię i ze sterydami.
Osoby przyjmujące leki o tak zwanym wąskim indeksie terapeutycznym (np. digoksynę, cyklosporynę, warfarynę i inne) powinny zachować szczególną ostrożność. Chodzi o to, że w przypadku takich leków niewielka nawet zmiana stężenia substancji aktywnej w organizmie może być bardzo szkodliwa.
Uwaga też na suplementy. Skoncentrowane ekstrakty z czosnku mogą rozrzedzać krew niczym aspiryna i są niewskazane przed lub po zabiegu chirurgicznym. Natomiast skoncentrowane suplementy zielonej herbaty wchodzą w interakcję z pseudoefedryną (środkiem obkurczającym naczynia krwionośne w błonie śluzowej nosa). Suplementy żelaza z kolei zmniejszają działanie lewotyroksyny, leku stosowanego w niedoczynności tarczycy.
Więcej artykułów o zdrowiu przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Popijanie leków kawą, herbatą, czekoladą? Niekoniecznie!
Gorzka czekolada może osłabiać działanie leków uspokajających lub usypiających, takich jak winian zolpidemu (zolpidem to lek nasenny z grupy imidazopirydyn). Może również zwiększyć siłę działania niektórych leków pobudzających, takich jak metylofenidat. W towarzystwie inhibitorów MAO (antydepresanty) gorzka czekolada podwyższa ciśnienie krwi.
Kawa może osłabiać działanie leków przeciwpsychotycznych, takich jak lit i klozapina. Z drugiej strony, popijając kawą aspirynę lub epinefrynę (lek stosowany w leczeniu poważnych reakcji alergicznych) możemy wzmocnić ich siłę, ale jednocześnie zafundować sobie poważne efekty uboczne. Nie popijajmy też kawą czy herbatą preparatów z żelazem. Tanina, występująca w czarnej herbacie, ogranicza wchłanianie żelaza, kofeina zaś może zmieniać aktywność leków.
Alkohol i leki nie idą w parze
Jesteśmy na ogół świadomi, że popijanie pigułek alkoholem może być ryzykowne, szczególnie gdy zażywamy leki na ciśnienie krwi oraz nasercowe. Zarówno leki, jak i alkohol, wpływają na pracę enzymów wątrobowych. Alkohol zmienia działanie niektórych leków, w niektórych wypadkach osłabia, ale czasem też wzmacnia ich moc.
- Są substancje, których z alkoholem bezwzględnie nie można łączyć, bo zagraża to życiu i takie, które raczej nie zrobią ci większej krzywdy. Nie ma jednak takich leków, które dzięki alkoholowi działałyby lepiej, a nawet pozostawałyby wobec niego zupełnie obojętne - piszemy o tym obszernie w tym artykule.
