Więcej artykułów o zdrowiu przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Czystek (Cistus) to roślina lecznicza znana ludziom od tysięcy lat. Wspomina o nim Biblia (pisze się tam o ladanum, co prawdopodobnie oznacza czystka szarego lub czystka kreteńskiego) i Koran. Czystek doceniany jest także w dzisiejszych czasach - w 1999 roku zyskał tytuł Europejskiej Rośliny Roku, co dało początek modzie na to ziele.
Jest to zimozielony krzew, dochodzący do wysokości 1,5 metra, rosnący w Basenie Morza Śródziemnego oraz Azji Zachodniej, zatem można go spotkać od Portugalii po Turcję. Znamy co najmniej 30 gatunków czystka, ale właściwości lecznicze przypisuje się przede wszystkim czterem. Są to: czystek kreteński zwany także szarym (Cistus creticus L.), wawrzynolistny (Cistus laurifolius L.), ladanowy (Cistus ladanifer L.) oraz siwy (Cistus incanus L.).
Napar z czystka wykorzystuje się zarówno w celach leczniczych, jak i kosmetycznych. Jakie korzyści zdrowotne przypisuje się herbatce z czystka?
Korzyści zdrowotne czystka
Kiedyś czystek stosowano do leczenia ran, stanów zapalnych układu moczowego, zapalenia stawów, nieżytu górnych dróg oddechowych, a także w przypadku problemów żołądkowych czy jelitowych. Ten "spadek" po medycynie naturalnej pozostał do dziś, ale trzeba pamiętać, że badania nie zawsze je potwierdzają. W rzeczywistości liczba schorzeń, przy których czystek może się przydać, została mocno okrojona.
Czystek zawiera związki zwane manoiloksydami, które mogą być pomocne w leczeniu boreliozy.
- Nasze wyniki wskazują, że aktywność przeciwkrętkowa czystka wynika głównie z obecności manoiloksydów w olejku eterycznym - pisali w 2012 roku niemieccy naukowcy na łamach czasopisma "Planta Medica". Zatem trudno z tego wnosić, że przy boreliozie pomoże nam sama herbatka. Trzeba przy tym dodać, że zawartość związków manoiloksydowych w każdym z gatunków czystka jest inna (manoiloksydy znaleziono głównie w czystku kreteńskim).
Pamiętajmy, że to, ile związków biologicznie czynnych znajduje się w ziołach, zależy od kilku czynników, w tym od miejsca, w którym roślina wyrosła, od składu gleby, powietrza oraz nasłonecznienia itp. Dlatego tak trudno jest jednoznacznie potwierdzić lecznicze działanie ziół.
Odkryto jednak, że czystek jest rzeczywiście bogaty w przeciwutleniacze (w polifenole i flawonoidy), a zatem walcząc z wolnymi rodniami pomaga nam w utrzymaniu młodości i zdrowia. Według badania z 2019 roku herbata z czystka siwego (Cistus incanus) wpłynęła na obniżenie ryzyka chorób układu krążenia dzięki walce ze stresem oksydacyjnym i dyslipidemią (ma bowiem zwalczać "zły" cholesterol).
Polifenole obecne w czystku wspomagają także walkę z przeziębieniem i podobnymi infekcjami górnych dróg oddechowych. Badanie nad działaniem wyciągu z czystka siwego (Cistus incanus) wykazało jego działanie przeciwwirusowe i przeciwdrobnoustrojowe, co zawdzięcza wysokiej zawartości polifenoli. Inne badania dowiodły, że czystek pomaga zwalczać biofilm osiadający w jamie ustnej.
Źródła: Thieme, Plants, Cardiology Journal, Sciencedirect.com, Journal od Dentistry, Organic facts
