Co to jest ''ból zakonnicy''? Dolegliwości, z którymi zmaga się papież Franciszek [objawy, leczenie]

Pytania o to, co to jest ''ból zakonnicy'', zaczęły się pojawiać po tym, gdy papież Franciszek skomentował swój stan zdrowia, nazywając w ten sposób dolegliwość, z którą się zmaga. Sprawdzamy, na czym polega to schorzenie i czy to jedyna przypadłość, ograniczająca możliwość poruszania się, na którą cierpi duchowny.

Choroba zakonnic: co to jest?

''Ból zakonnicy'', o którym wspomniał papież Franciszek, nazywany też bywa ''chorobą zakonnic''. Co to jest takiego? Choroba zakonnic, znana też jako ''kolano pokojówki'', ''kolano górnika'' albo ''kolano układacza dywanów'', to schorzenie nazywane fachowo zapaleniem kaletki przedrzepkowej. Sama kaletka opisywana jest jako rodzaj małego, wypełnionego płynem worka, znajdującego się pod skórą, z przodu kolana, nad rzepką. Zadaniem kaletki przedrzepkowej jest ułatwienie ruchu stawów oraz ich ochrona (amortyzacja). Najczęściej dotyka osoby, które z racji wykonywania obowiązków zawodowych dużo czasu spędzają w pozycji klęczącej, gdyż podczas klęczenia dochodzi do nadmiernego nacisku na kaletkę. Może jednak pojawić się w wyniku urazu, wielokrotnego powtarzania tego samego ruchu, infekcji, a nawet być konsekwencją podstawowego stanu chorobowego (np. reumatoidalnego zapalenia stawów). Rzadko może mieć również charakter idiopatyczny, tj. wystąpić z przyczyn trudnych do określenia. Zapaleniu kaletki towarzyszy wyraźny obrzęk przedniej części kolana, a także dolegliwości bólowe, pojawiające się szczególnie przy klęczeniu, chodzeniu lub siedzeniu. Leczenie schorzenia polega więc przede wszystkim na leczeniu stanu zapalnego i bólu (zwykle z pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych NLPZ oraz fizjoterapii), a także na ochronie stawów przed urazami. W skrajnych przypadkach zalecany jest zabieg usunięcia kaletki.

Rwa kulszowa: objawy

Okazuje się jednak, że na zdolność poruszania się papieża, prócz choroby zakonnic, ma wpływ rwa kulszowa. Objawy, typowe dla rwy kulszowej, w dużej mierze wpływają na sprawność fizyczną, co doskonale widać na przykładzie papieża Franciszka. Rwa kulszowa to przede wszystkim dolegliwości bólowe:

• ból dolnej części pleców,
• ból tylnej części uda i łydki,
• drętwienie lub mrowienie nogi,
• trudności w poruszaniu nogą czy stopą,
• nagły ból, który utrudnia wstawanie.

Rwa kulszowa, nazywana też potocznie korzonkami, polega na ucisku nerwu kulszowego, wywołującym nie tylko silny ból pleców i nóg, ale także ból kręgosłupa lędźwiowego i ból krzyża. Rwa kulszowa może prowadzić do osłabienia mięśni, parestezji i zaburzeń czucia. Co istotne, dolegliwości związane z rwą kulszową nasilają się podczas takich czynności, jak śmiech, kaszel czy kichanie, zwiększają one bowiem ciśnienie płynu rdzeniowo-mózgowego, co wywołuje dodatkowy ucisk na korzenie nerwu kulszowego. Aby mieć pewność, że schorzenie, z którym się zmagamy, to rwa kulszowa, wystarczy położyć się na plecach na twardej powierzchni i unieść wyprostowaną nogę. Jeśli uniemożliwi nam to nagły ból, to z pewnością mamy do czynienia z rwą kulszową.

Rwa kulszowa: leczenie objawowe

Oczywiście to lekarz powinien potwierdzić, że dotknęła nas rwa kulszowa. Leczenie, jakie zostanie w takim wypadku zastosowane, będzie zależało od stopnia nasilenia dolegliwości bólowych, a także od przyczyn wystąpienia schorzenia. Niemniej jednak w pierwszej kolejności stosuje się leczenie objawowe i zachowawcze. Najczęściej podawane są środki farmakologiczne, których zadaniem jest złagodzenie objawów, a więc przede wszystkim leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, często też środki rozkurczowe, a w razie silniejszych dolegliwości – zastrzyki domięśniowe. Podstawowe leki, podawane w leczeniu rwy kulszowej, to niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Czasem dodatkowo stosowane są również leki obniżające napięcie mięśniowe (miorelaksacyjne), a nawet steroidoterapia. W niektórych przypadkach konieczne jest też podanie leków uspokajających czy antydepresyjnych, a leczenie może być uzupełnione zastrzykami z witaminy z grupy B. Gdy ból jest wyjątkowo ostry, lekarz może zadecydować o zastąpieniu NLPZ lekiem z grupy opioidów. Zalecany jest też odpoczynek, jednak natychmiast po złagodzeniu dolegliwości bólowych powinno się przystąpić do regularnego wykonywania ćwiczeń. Czasem konieczne może okazać się noszenie usztywniającego gorsetu, wspierającego lędźwiowo-krzyżowy odcinek kręgosłupa.

Rwa kulszowa: leczenie zabiegowe

Pacjentom, których dotknęła rwa kulszowa, leczenie operacyjne proponowane jest niezwykle rzadko. Zwykle do leczenia operacyjnego kwalifikowani są pacjenci ze znacznymi objawami neurologicznymi. Jednak zarówno po leczeniu operacyjnym, jak i zachowawczym, konieczne jest zastosowanie rehabilitacji. Ma ona nie tylko poprawić komfort życia chorego i wspomóc go w powrocie do sprawności, ale także zapobiec nawrotom dolegliwości bólowych. Najczęściej stosowane zabiegi w rehabilitacji i fizjoterapii przy rwie kulszowej, to:

• zabiegi z wykorzystaniem pola magnetycznego (magnetoterapia, magnetostymulacja, magnetoledoterapia),
• laseroterapia,
• elektrostymulacja przezskórna (TENS),
• ultradźwięki,
• zabiegi cieplne,
• krioterapia,
• kinezyterapia,
• terapia manualna.

Zobacz też: Ból nóg w spoczynku i po nocy: przyczyny i leczenie