Skleroza: co to takiego?
Zapominanie określane jest często mianem skleroza. Co to jednak jest tak naprawdę? Skleroza to choroba, która powoduje twardnienie naczyń krwionośnych, a co za tym idzie uniemożliwia ich prawidłowe funkcjonowanie. Schorzenie to w terminologii medycznej określane jest mianem miażdżycy tętnic albo arteriosklerozy. Najczęściej dotyka osoby po 60. roku życia, ale może też wystąpić u ludzi młodych. Jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Związana jest głównie z nadmiernym stężeniem cholesterolu we krwi. W naczyniach krwionośnych odkładane są złogi cholesterolowo-wapniowe, prowadząc do zwężenia światła tętnic i naczyń krwionośnych. Sprawia to, że do mózgu doprowadzają one mniej tlenu i mniej składników odżywczych. W efekcie zniszczeniu ulegają komórki mózgu (neurony) odpowiedzialne za pamięć, uczucia oraz koordynację ruchową. Obumieranie neuronów prowadzi do zaburzenia funkcji neurologicznych i psychicznych, w szczególności zdolności zapamiętywania czy rozpoznawania. Martwe neurony są usuwane z organizmu, zastępuje je płyn. Zmniejszenie masy mózgu sprawia, że człowiek niedołężnieje i staje się otępiały.
Objawy sklerozy: jak ich nie przegapić?
Objawy sklerozy przez długi czas mogą nie wzbudzać podejrzeń, a nawet pozostać niezauważone. Stopniowy spadek wydajności w pracy czy częstsze zmęczenie oraz zwiększone zapotrzebowanie na sen rzadko są traktowane jako sygnał alarmowy – tymczasem są pierwszymi symptomami rozwijającej się choroby. Organizm dłużej regeneruje się po wysiłku, a mimo trudności w skupieniu uwagi czy odczuwanego przemęczenia pojawiają się problemy ze snem. Z biegiem czasu nasila się chwiejność emocjonalna (nagłe ataki płaczu czy wybuchy gniewu) i problemy z pamięcią, szczególnie z pamiętaniem zdarzeń z niedalekiej przeszłości. Może pojawić się utrata zdolności mówienia lub rozumienia mowy (afazja), brak koordynacji ruchów (ataksja) czy trudność z wykonywaniem prostych czynności (apraksja). Choroba silnie zaawansowana z kolei może prowadzić do niedowładów lub jednostronnego paraliżu.
Objawy typowe dla sklerozy to:
- zmęczenie,
- senność,
- zmniejszona wydajność,
- zwiększone zapotrzebowanie na sen,
- problemy ze snem (bezsenność),
- luki pamięciowe, problemy z pamięcią,
- problemy z koncentracją,
- drażliwość, chwiejność emocjonalna (nagłe ataki płaczu, wybuchy gniewu),
- zaburzenia mimiki twarzy,
- zaburzenia gestykulacji,
- problemy z koordynacją ruchową (apraksja),
- zaburzenia mowy (afazja),
- zmiany charakteru (brak samokrytycyzmu, egoizm, złośliwość),
- uczucie sztywności kończyn,
- stany pobudzenia w nocy,
- połowiczne niedowłady,
- mimowolne drżenie mięśni.
Czy skleroza jest dziedziczna?
Wiele osób zastanawia się, czy skleroza jest dziedziczna. Sama w sobie choroba dziedziczna nie jest, choć mają na nią wpływ uwarunkowania genetyczne (ale i środowiskowe). Skłonności do miażdżycy są jednak faktycznie dziedziczne, zmiany miażdżycowe częściej i szybciej rozwijają się u osób, których rodzice chorowali na miażdżycę. Do przedwczesnej sklerozy może prowadzić m.in. występująca w rodzinie hipercholesterolemia, czyli skłonność do występowania podwyższonego stężenia tzw. złego cholesterolu. Cholesterol jest największym czynnikiem ryzyka miażdżycy, choć wysoce prawdopodobne jest, że za sklerozę odpowiedzialne są też zaburzenia ze strony układu odpornościowego.
Skleroza: jak leczyć?
Jeśli lekarz na podstawie wywiadu lekarskiego i testów pamięci, a czasem również tomografii komputerowej mózgu stwierdzi, że dotknęła nas skleroza, jak leczyć tę chorobę? Warto mieć świadomość, że jest to choroba nieuleczalna. Wczesne jej wykrycie i szybkie podjęcie leczenia może jednak znacząco opóźnić jej rozwój. Leczenie polega na łagodzeniu objawów choroby i spowalnianiu jej rozwoju. Podawane są leki rozszerzające naczynia krwionośne, stabilizujące ciśnienie oraz poprawiające przemianę materii w mózgu. Wskazane jest zażywanie preparatów przeciwcholesterolowych oraz łagodzących objawy miażdżycy tętnic wieńcowych. Ważna jest również zmiana diety: rezygnacja z tłuszczów odzwierzęcych, nabiału i słodyczy, na rzecz ryb (źródła kwasów omega-3), warzyw i owoców bogatych w witaminę C i beta-karoten. Dieta powinna być bogata w błonnik, luteinę i takie pierwiastki, jak magnez czy cynk. Ponadto istotne jest również nieustanne ćwiczenie pamięci oraz aktywność fizyczna. Pamiętajmy, że lepiej jest zapobiegać, niż leczyć, a wystąpieniu sklerozy sprzyjają:
- wysokie stężenie cholesterolu,
- wysoki poziom trójglicerydów,
- nieprawidłowa dieta (nadmiar słodyczy, fast foodów),
- otyłość,
- siedzący tryb życia,
- palenie papierosów,
- wysokie ciśnienie krwi,
- cukrzyca,
- zaawansowany wiek.
Na większość z tych czynników mamy wpływ, na działania profilaktyki sklerozy nigdy nie jest za późno.
Zobacz też: Jak obniżyć cholesterol? Pomogą trzy napoje, które bez problemu przygotujesz w domu
