Więcej artykułów o zdrowiu przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Neurastenia to pochodzące jeszcze z XIX wieku określenie na specyficzne osłabienie psychiczne połączone z objawami fizycznego wyczerpania. Można się też spotkać z innymi określeniami, w tym takimi jak "męczliwość psychiczna". Neurastenia należy do kategorii zaburzeń nerwicowych odznaczających się poczuciem wyczerpania po każdym najmniejszym nawet wysiłku umysłowym lub fizycznym, z objawami w postaci zawrotów czy bólów głowy, albo bólów mięśni. Neurastenii mogą towarzyszyć też zaburzenia snu, niemożność odprężenia się i poczucie ogólnej niestabilności.
Termin neurastenia został po raz pierwszy użyty w 1829 roku na określenie fizycznego osłabienia nerwów. Później tę nazwę spopularyzował amerykański psycholog George Miller Beard, nazywając tak nie najlepszy stan nerwów Amerykanów zmagających się z trudnościami epoki przemysłowej. Beard zaczął w ten sposób określać zaburzenie charakteryzujące się ciągłym uczuciem zmęczenia i niepokoju, połączonym z bólami głowy, kołataniem serca, wysokim ciśnieniem krwi, nerwobólami oraz obniżeniem nastroju. Wstępny opis neurastenii stworzył w 1869 roku, dodając później, że jego zdaniem jest to "najpowszechniejsza forma choroby nerwowej w USA". Uważał, że neurastenia jest "konsekwencją nadmiernych wymagań cywilizacyjnych wobec jednostek dysponujących ograniczonym zapasem energii nerwowej" (źródło: Encyklopedia of the Neurological Sciences, 2014).
Czy neurastenia jest chorobą psychiczną?
Neurastenia jest zaburzeniem psychicznym, jednym z wielu zaburzeń lękowych, mających źródło w psychice i istotnie pogarszających jakość życia. Do niedawna neurastenia była wymieniana w ICD, czyli w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (jest to międzynarodowa klasyfikacja chorób i procedur medycznych, stworzona przez Światową Organizację Zdrowia - WHO), ale z kolejnej wersji (ICD-11) została wycofana, jako określenie już przestarzałe. Nie ma jej także jako diagnozy w Podręczniku Diagnostyki i Statystyki Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychicznego.
Można też się spotkać z opinią, że neurastenia jest odpowiednikiem zespołu przewlekłego zmęczenia (CFS), chociaż nie ma co do tego ostatecznej zgody, ponieważ te dwa stany nieco się różnią się, w tym chociażby genezą.
W ICD-10 (to wersja z 2016) neurastenia definiowana jest jako stan charakteryzujący się uporczywym i niepokojącym uczuciem zmęczenia po wysiłku umysłowym lub uporczywym uczuciem osłabienia ciała i wyczerpania po niewielkim nawet wysiłku fizycznym. Wg ICD-10 neurastenia należy do grupy innych zaburzeń nerwicowych.
Inaczej sprawa wygląda w Chinach, gdzie neurastenia jest diagnozowana stosunkowo często, a tłumaczona jest jako osłabienie układu nerwowego, albo też załamanie nerwowe. Uważa się, że jest jest to termin medyczny (a także zwyczajowy) pozwalający m.in. uniknąć piętna choroby psychicznej, a jednocześnie nakłaniający ludzi do szukania pomocy lekarskiej.
Neurastenia - objawy
U pacjentów z neurastenią dominuje zmęczenie fizyczne i psychiczne, nasilające się pod wpływem jakiegokolwiek wysiłku. Zwykle też towarzyszą jej objawy depresji i lęku, chociaż dominującym uczuciem jest zmęczenie.
Jakie mogą być objawy neurastenii:
- nieustanne uczucie zmęczenia
- problemy ze skupieniem uwagi i pamięcią
- nadwrażliwość na różne bodźce zewnętrzne
- drażliwość, częste wybuchy gniewu
- ciągły niepokój
- kołatanie serca lub bóle w okolicy serca
- zaburzenia jelitowe
- bóle i zawroty głowy
- niezdolność do odczuwania przyjemności, niemożność odprężenia się
- spadek libido, zaburzenia seksualne
- zaburzenia snu
Neurastenia - przyczyny zaburzenia
Neurastenia należy do grupy zaburzeń lękowych. Mimo iż obserwowana od dziesięcioleci, tak naprawdę pozostaje dość tajemniczym zaburzeniem. Co to przyczyn neurastenii to przypuszcza się, że nie istnieje jeden konkretny czynnik, a raczej cała ich gama. Znaleziono nawet dowody, że winne mogą być geny. Niektóre osoby mają pewne predyspozycje genetyczne do zaburzeń na tle nerwicowych, w tym także do neurastenii. Ponadto neurastenia może zostać wywołana przez ostrą infekcję wirusową, na przykład przez zakażenie wirusem Epsteina-Barra. Ale największym "podejrzanym" jest przewlekły stres. Ponadto przestrzega się, że neurastenia może przekształcić się w depresję lub w zaburzenia lękowe.
W uporaniu się z neurastenią pomocna jest terapia antydepresyjna (chociaż ma ona tutaj ograniczoną skuteczność), a także rehabilitacyjne terapie psychologiczne oraz prosta, stopniowana terapia ruchowa.
Źródła: icd.WHO.int, sciencedirect.com
