Więcej tekstów na temat zdrowia znajdziesz na głównej stronie Gazeta.pl.
Okresowy post to sposób odżywiania się polegający na czasowym wstrzymywaniu się od jedzenia, przy czym schematy bywają różne.
Rodzaje postu okresowego:
- dieta 5:2 oznaczająca, że przez dwa dni w tygodniu wstrzymujemy się od jedzenia (lub 6:1)
- post co drugi dzień
- jedzenie ograniczone czasowo - w tym przypadku wszystko zamyka się w cyklu 24-godzinnym. Jemy przez, powiedzmy, 4 godziny, a przez pozostały czas, czyli 20 godzin pościmy. Inne schematy to 8:16, 6:18. Ogólna zasada mówi, że podczas "okienka" możemy jeść do woli, bez specjalnych ograniczeń kalorycznych. Warto jednak zwrócić uwagę, że powinny to być dania zdrowe, urozmaicone i dostarczające nam wszystkich potrzebnych składników odżywczych.
Chronoodżywianie to określenie dla badań nad związkiem pomiędzy rytmem dobowym a porami jedzenia. Preferuje dietę, która jest dostosowana do biologicznego, dobowego rytmu. Zwolennicy takiej diety uważają, że żyjąc zgodnie z 24-godzinnym zegarem biologicznym, powinniśmy dostosować do niego nie tylko cykle snu i czuwania, ale także godziny posiłków.
Pory posiłków rozciągnięte na 12-15 godzin na dobę mogą zaburzać rytm dobowy i sprzyjać rozwojowi wielu przewlekłych chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2 oraz nowotwory złośliwe. Mówi o tym artykuł pt. "Czas jedzenia, rytm dobowy i chronoodżywianie: systematyczny przegląd wpływu jedzenia ograniczonego czasowo na zdrowie człowieka", opublikowany w 2020 roku w czasopiśmie "Nutrients".
Post przerywany a korzyści dla zdrowia
Jakie korzyści przynosi dieta, w której pościmy przez 12 godzin na dobę (niektórzy eksperci sugerują nawet, że najlepiej wstrzymywać się od jedzenia przez 16 godzin w ramach 24-godzinnego rymu).
Naukowcy znaleźli sporo dowodów, że post przerywany może być korzystny dla organizmu. Jeżeli pościmy co najmniej 12 godzin nasze zapasy glikogenu w wątrobie ulegają wyczerpaniu i zmienia się nam metabolizm. Najistotniejsza korzyść to obniżenie poziomu cholesterolu, w tym cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz "złego" cholesterolu (cholesterol LDL) we krwi oraz zauważalny wzrost poziomu "dobrego" cholesterolu (HDL). Oznacza to, że post przerywany może być korzystny dla zdrowia serca.
Druga korzyść obniżenie poziomu cukru we krwi, zmniejszenie insulinooporności i zwiększenie wrażliwości na insulinę. Naukowcy sugerują nawet, że okresowy post u osób z cukrzycą typu 2 może być stosowany w ramach terapii jako alternatywa dla insuliny.
Kolejna zaleta portu okresowego to zmiany w składzie ciała, czyli utrata tkanki tłuszczowej i zmniejszenie masy ciała. Dowiedziono, że różne wersje postu (np. 10:14) spowodowały spadek masy ciała o 3-7 proc. w osiem tygodni. Uczestnicy tego eksperymentu schudli, mieli mniej centymetrów w pasie, mniej tkanki tłuszczowej i tłuszczu trzewnego. Z punku widzenia zdrowia oznacza to, że post okresowy może mieć znaczenie w zapobieganiu takim chorobom jak zespół metaboliczny, choroby serca oraz cukrzyca typu 2.
Ponadto okresowy post zmniejsza stan zapalny i obniża ryzyko rozwoju raka piersi, jak wynika z badania z 2015 roku, w których dowodzi się, że częstotliwość jedzenia i dobowy czas jedzenia (poszczenie wieczorem i w nocy) mogą wpływać na biomarkery stanu zapalnego i insulinooporność (czynniki związane z ryzykiem raka piersi). Pewne badania dowodzą też, że okresowe posty mogą przedłużyć nam życie oraz zmniejszyć ryzyko choroby Parkinsona i innych chorób neurodegeneracyjnych.
Eksperci podkreślają jednak, że wiele dowodów na korzyści płynące z postu przerywanego, oparto na badaniach na zwierzętach, albo też są niskiej jakości. Stąd postulat, aby to zagadnienie zostało jeszcze dogłębnie przebadane.
Post przerywany - ewentualne skutki uboczne
Potencjalne skutki uboczne postu przerywanego to odczuwane silne uczucie głodu i powiązane z tym rozdrażnienie, pogorszenie nastroju, uporczywe myślenie o jedzeniu, zmęczenie, trudności z koncentracją, lęk przed utratą kontroli nad kaloriami i przejadanie się w czasie "okienek" jedzeniowych.
Nie są to, jak widać, skutki którym jakoś nie można by zaradzić. Jeśli jednak kogoś przerażają, zawsze można zmienić pomysł na odchudzanie, chociażby zdecydować się na niskokaloryczna dietę, polegającą na obniżeniu o jedną czwartą zjadanych codziennie kalorii. Podobne korzyści dla zdrowia, co post przerywany, przynosi także dieta śródziemnomorska.
Źródła: MedicalNewsToday, PLOS One, BMJ Journals, Nutrients
