Więcej ważnych informacji o zdrowiu znajdziesz na naszej stronie głównej Gazeta.pl
Jeszcze zanim Ministerstwo Zdrowia ogłosiło zasady zgłaszania potwierdzonych przypadków zakażenia wirusem małpiej ospy, a także regulacje związane z hospitalizacją lub kwarantanną osób z podejrzeniem tej choroby, sporo zamieszania wywołał w mediach społecznościowych wpis autorstwa prezydenta Siemianowic Śląskich.
Fake news o małpiej ospie. GIS wyjaśnia nieporozumienie
Rafał Piech, który od 2014 roku rządzi Siemianowicami Śląskimi, niedawno ogłosił na Twitterze, że przychodnie zaczęły już otrzymywać specjalne instrukcje z sanepidu na temat małpiej ospy. Na udostępniony przez samorządowca post szybko zareagował Główny Inspektorat Sanitarny, który uznał, że informacje zawarte w rozsyłanych po Polsce materiałach to... fake news.
GIS zapewnił, że „przedstawiony dokument nie stanowi żadnych instrukcji dla POZ". Treść przekazywana do lokalnych stacji sanitarno-epidemiologicznych okazała się być jedynie tłumaczeniem komunikatów Europejskiego Centrum ds. Zwalczania i Prewencji Chorób (ECDC).
Szczegółowe informacje dla podmiotów leczniczych w związku z przypadkami małpiej ospy w Europie opublikowano na stronie gov.pl. Jakie zatem zalecenia obowiązują obecnie na terenie naszego kraju w sprawie wirusa małpiej ospy?
Małpia ospa w Polsce. GIS podał oficjalne wytyczne
- Jak się można zakazić?
Choć wirus małpiej ospy nie rozprzestrzenia się łatwo między ludźmi, to jednak w sprzyjających warunkach może przenosić się z człowieka na człowieka m.in. poprzez:
- bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi osoby zakażonej, kontakt błony śluzowej lub nienaruszonej skóry ze zmianami skórnymi osoby zakażonej, w tym kontakt seksualny,
- drogą kropelkową w przypadku bezpośredniego i długotrwałego kontaktu twarzą w twarz,
- a także poprzez skażone przedmioty lub materiały używane przez zainfekowaną osobę (np. pościel lub odzież).
- Jakie jest ryzyko zakażenia? Kto może najciężej przechodzić małpią ospę?
Wg GIS: "ryzyko szerzenia się wirusa w populacji ogólnej ocenia się obecnie jako niskie", zaś "wśród osób posiadających wielu partnerów seksualnych" ryzyko zakażenia wirusem małpiej ospy jest szacowane na poziomie "od umiarkowanego do wysokiego".
"Chociaż większość przypadków stwierdzonych w Europie objawia się łagodnym lub umiarkowanym przebiegiem choroby", to zdaniem Głównego Inspektoratu Sanitarnego ciężkie przypadki małpiej ospy mogą się zdarzać zwłaszcza u takich grup jak: małe dzieci, kobiety w ciąży lub osoby z obniżoną odpornością.
- Ile trwa okres inkubacji wirusa małpiej ospy?
GIS uznaje, że "okres inkubacji wirusa wynosi zwykle od 6 do 13 dni, ale może może wynosić od 5 do 21 dni".
- Jakie są objawy małpiej ospy?
Początkowe symptomy to: wysoka gorączka (powyżej 38,5 st. C), uogólnione lub miejscowe powiększenie węzłów chłonnych (w odróżnieniu od ospy wietrznej), ból głowy, ból mięśni, ból pleców, znaczne osłabienie.
Objawy dalsze, odsunięte w czasie to: rozpoczynająca się na twarzy i rozprzestrzeniająca się na inne części ciała wysypka pojawiająca się po 1-3 dniach od zakażenia (w kolejności: plamki, grudki, pęcherzyki, krosty, strupki). Zmiany skórne utrzymują się przez około 2-4 tygodnie, blizny po opadnięciu strupów na skutek wysypki mogą być bardzo głębokie, a ich zniknięcie może potrwać nawet od 1 roku do 4 lat.
Uznaje się, że w czasie wystąpienia wysypki spowodowanej przez wirus małpiej ospy osoba chora jest zakaźna. "Obecnie za początek okresu zakaźnego uważa się początek wysypki" - podaje GIS. Służby sanitarno-epidemiologiczne zaznaczają jednak, że prawdopodobnie zainfekowani mogą zakażać innych także w fazie tzw. objawów prodromalnych, czyli takich, które wskazują na początek choroby zanim wystąpią charakterystyczne symptomy zakażenia.
- Kiedy mamy obowiązek zgłoszenia przypadków małpiej ospy do Państwowej Inspekcji Sanitarnej?
"Przypadki podejrzenia zachorowania na ospę małpią (powzięte na podstawie stwierdzonych objawów oraz przesłanek epidemiologicznych, po rozważeniu innych prawdopodobnych przyczyn obrazu klinicznego) podlegają niezwłocznie zgłoszeniu przez lekarza do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na numer telefonu alarmowego, który jest publikowany w Biuletynie Informacji Publicznej właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej". Następnie zgłoszenie należy przesłać na formularzu ZLK-1 poprzez portal internetowy: gabinet.gov.pl.
Zachorowania na małpią ospę muszą być także zgłoszone z krajowego systemu nadzoru epidemiologicznego do WHO oraz ECDC, jeśli zgodnie z dokonaną przez Państwową Inspekcję Sanitarną klasyfikacją na potrzeby nadzoru epidemiologicznego zostanie zanotowany "przypadek potwierdzony, prawdopodobny i możliwy".
W porozumieniu z Zakładem Wirusologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH Państwowego Instytutu Badawczego należy zaś ustalać szczegółowe "zasady diagnostyki laboratoryjnej w stosunku do pacjentów hospitalizowanych, w tym pobierania, przechowywania oraz pakowania do transportu próbek klinicznych od osób z podejrzeniem ospy małpiej należy – z uwzględnieniem wyników już przeprowadzonej diagnostyki różnicowej".
- Kto podlega obowiązkowi hospitalizacji z powodu małpiej ospy?
- "osoby podejrzane o zachorowanie na ospę małpią podlegają obowiązkowej hospitalizacji – do czasu ustalenia innej etiologii zachorowania albo wykluczenia zakażenia wirusem ospy małpiej",
- "osoby, u których potwierdzono laboratoryjnie zakażenie wirusem ospy małpiej – podlegają obowiązkowej hospitalizacji przez czas wskazany przez lekarza (do czasu całkowitego wygojenia się pęcherzy i odpadnięcia strupów)".
- Kogo dotyczy obowiązek kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego w przypadku małpiej ospy?
Zgodnie z decyzją Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego obowiązkowej kwarantannie albo nadzorowi epidemiologicznemu podlegają:
- "osoby, które miały bliski kontakt z osobą podejrzaną o zachorowanie na ospę małpią – do czasu ustalenia innej etiologii zachorowania albo wykluczenia zakażenia wirusem ospy małpiej u osoby, która była źródłem narażenia";
- "osoby, które miały styczność z osobą, u której potwierdzono zakażenie lub zachorowania na ospę małpią" – "do 21. dnia licząc od dnia następującego po ostatnim dniu styczności".
- Czy pracownicy służby zdrowia mogą być narażeni na zakażenie wirusem małpiej ospy?
Tak, wg GIS transmisja wirusa jest możliwa zarówno wśród "personelu medycznego, jak i niemedycznego pracującego z pacjentami zakażonymi", jednak prawdopodobieństwo infekcji "ocenia się jako bardzo niskie", jeśli przestrzega się stosowania środków ochrony indywidualnej, takich jak między innymi:
- jednorazowy nieprzemakalny długi fartuch z długimi rękawami,
- jednorazowe rękawiczki ochronne,
- jednorazowe ochraniacze na buty,
- maseczka filtrująca klasy FFP2,
- gogle lub przyłbica.
W przypadku personelu diagnostycznego ryzyko zakażenia wirusem małpiej ospy ocenia się jako niskie, "jeśli pracownicy przestrzegają procedur bezpieczeństwa biologicznego funkcjonujących w danym laboratorium".
- Jak można ograniczyć ryzyko zachorowania na małpią ospę w podmiotach leczniczych?
GIS zwraca uwagę na to, że "materiał pochodzący od zakażonych pacjentów (np. strupy skórne) lub przedmioty (np. pościel) pozostają zakaźne przez miesiące, a nawet lata". W zapobieganiu chorobie może pomóc dbanie o higienę rąk, a także odpowiednie postępowanie z odpadami i przestrzeganie procedur dotyczących zachowania czystości w podmiotach leczniczych (m.in. używanie detergentów do czyszczenia często dotykanych powierzchni oraz środków higienicznych jednorazowego użytku, sprzątanie bez wzniecania kurzu, pranie materiałów w temperaturze nie niższej niż 60° C.
źródło: GIS
