Dyzartria na przestrzeni lat była szczegółowo badana przez lekarzy, a to poskutkowało stworzeniem kryteriów pozwalających na diagnozę jej typów. Poszczególne objawy, występujące u pacjenta będą ściśle związane z lokalizacją uszkodzeń układu nerwowego. Dyzartria bowiem nie jest chorobą samą w sobie. To zaburzenie występuje po udarach czy groźnych wypadkach. Przyczyn może być bardzo wiele, będą to także nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, porażenie mózgowe, a nawet przenoszona przez kleszcze, groźna borelioza. Zdarza się, że pacjenci zgłaszają się z dyzartrią, która wystąpiła z przyczyny przyjmowania narkotyków lub leków nasennych.
Dwa, często występujące typy dyzartrii to dyzartria spastyczna oraz wiotka. Pierwszy typ charakteryzuje się małą precyzją ruchów chorego, wolniejszą mową oraz zachrypniętym, ciężko wydobywającym się głosem. Dyzartria spastyczna związana jest ze zbytnim napięciem mięśniowym, które występuje, jeżeli dochodzi do uszkodzeń dróg piramidowych.
Z kolej dyzartria wiotka objawia się mniejszą kontrolą nad głosem, stopniowym brakiem możliwości kontrolowania ruchów języka, jak i oddechu. Wydobywające się dźwięki są bardzo nosowe, a mowa staje się wolniejsza i przytłumiona. Dlaczego? Wszystko to ma związek z dysfunkcją mięśni mimicznych. Dyzartria wiotka jest jednym z typów, który najczęściej wyróżnia się u pacjentów w każdym wieku.
Rodzice zwracają ogromną uwagę na postępy w mówieniu wykonywane przez ich dziecko. Od pierwszych chwil śledzą poczynania maluszka, a zauważywszy niepokojący objaw, szybko udają się do specjalisty. Dyzartria to po prostu niemożność wyraźnego mówienia. Czy jej przebieg i przyczyny mogą być inne, niż w przypadku osoby dorosłej? Dyzartria u dzieci najczęściej ma związek z przerostem migdałka gardłowego, oraz o wiele krótszym niż u innych rówieśników wędzidełkiem. Potwierdzenie zaburzenia mowy będzie wymagało wykonania przez chorego kilku testów. Specjalista może poprosić o przeczytanie na głos kilku zdań, zdmuchnięcie zapałki czy też zaśpiewanie krótkiej piosenki. Aby jednak poprawnie zdiagnozować przypadłość, niezbędne jest wykonanie rezonansu magnetycznego. Dyzartria u dzieci jest łatwo rozpoznawalna, a odpowiednie ćwiczenia pozwalają na poprawę mowy malucha.
Dyzartria a afazja, czy można je pomylić? Co powinno zwrócić uwagę lekarza i pokazać, że chory cierpi na zaburzenie, jakim jest dyzartria? Objawy można bowiem pomylić z afazją, która także nie pozwala pacjentowi na wyraźne mówienie. Afazja wynika z uszkodzenia płatów czołowych, skroniowych czy potylicznych, a nie jak w przypadku dyzartrii, układu nerwowego. Osoba chora na dyzartrię doskonale zdaje sobie sprawę z tego, co chce powiedzieć, jednak zaburzenie nie pozwala jej na to. Afazja występuje nagle, a w zależności od jej typu, objawy są nieco inne. W afazji ruchowej pacjent wie, że nie jest w stanie się wysłowić, bardzo często składa zdania niepoprawnie gramatycznie. W przypadku afazji czuciowej osoba chora nie będzie rozumiała, co mówią do niej inni.
Zaburzenie artykulacji mowy można leczyć, wyjątku nie stanowi dyzartria. Objawy występujące u pacjenta pozwalają na odpowiednią diagnozę, co z kolej ma wpływ na najlepsze dopasowanie terapii. Dyzartria nie zawsze może zostać wyleczona całkowicie, jednak wykonywanie ćwiczeń znacznie poprawia wymowę pacjenta. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych będą one podobne. Szczególną uwagę zwrócić należy na wolniejsze i wyraźniejsze wymawianie poszczególnych słów, a potem zdań. Ćwiczenia oddechowe także są ważne. Co dodatkowo powinien zrobić pacjent dotknięty zaburzeniem, jakim jest dyzartria? Ćwiczenia fonacyjne, prozodii i usprawniające aparat artykulacyjny są czymś, na co powinno się zwrócić szczególną uwagę.
Zobacz też: Echolalia: rodzaje, przyczyny, leczenie