Co to jest zaburzenie węchu?
Brak węchu zdarza się przynajmniej raz w życiu każdemu z nas. Zgodnie z klasyfikacją medyczną, wyróżniane są dwa rodzaje zaburzeń węchu: jakościowe oraz ilościowe.
Zaburzenia jakościowe charakteryzują się najczęściej patologicznymi zmianami w korze mózgowej. Istotny jest również układ limbiczny, którego uszkodzenie wpływa na możliwy brak węchu. Wyróżnia się:
- kakosomię, czyli napadowe odczuwanie drażniących, nieprzyjemnych zapachów
- pseudosomię, czyli odczuwanie zapachów innych, niż występujących w rzeczywistości
- fantosomię, czyli halucynacje i omamy zapachowe
- angosomię, czyli całkowitą utratę rozpoznawania zapachów.
Natomiast zaburzenia ilościowe związane są z intensywnością odczuwania zapachów oraz występującymi nieprawidłowościami. Zaburzenia ilościowe podzielone są na:
- anosomię, czyli całkowity brak węchu
- hiposomię, czyli osłabienie węchu
- hipersomię, czyli nadwrażliwość węchu.
Brak węchu: najczęstsze przyczyny
Znanych jest około dwustu przyczyn zaburzeń węchu. Najczęstszymi powodami jego braku są schorzenia laryngologiczne. W momencie, gdy pojawia się brak węchu, przyczyny mogą być związane z wieloma kwestiami.
Może być następstwem urazu mechanicznego, jak również być wrodzoną przypadłością. Przyczynia się do trudności w oddychaniu, krwawienia z nosa oraz kataru. Może również powodować nawracające się infekcje, m.in. zapalenie zatok. A brak węchu lub jego upośledzenie jest częstą dolegliwością towarzyszącą.
- Urazy czaszki
Brak węchu może być spowodowany urazem czaszki. Uraz taki może doprowadzić do uszkodzenia nerwów węchowych, których następstwem jest całkowita utrata węchu.
- Alergia i przeziębienie a brak węchu
Kolejną przyczyną może być przeziębienie. Brak węchu, katar i zatkany nos jest również charakterystyczny przy reakcji alergicznej. Kurz, pyłki traw i roślin lub sierść zwierzęca - to tylko niektóre z alergenów działających drażniąco i prowadzących do niedrożności górnych dróg oddechowych. Pojawia się wtedy wodnista wydzielina z nosa, która powoduje jego zatkanie, a w konsekwencji brak węchu. W obu przypadkach brak węchu ma charakter przemijający i zanika po wyzdrowieniu lub podaniu leków przeciwalergicznych.
- Koronawirus a brak smaku i węchu
Brak smaku i węchu może wskazywać także na zakażenie wirusem Covid-19. Są to charakterystyczne objawy, pojawiające się często wraz z gorączką, uczuciem zmęczenia, bólu mięśni, głowy, gardła oraz gorączką. Brak smaku i węchu pojawia się nagle, bez żadnych symptomów zwiastujących, np. nieżytu nosa. Brak węchu oraz smaku dotyczy nawet 68% osób zakażonych koronawirusem. U niektórych osób utrata węchu jest jedynym symptomem.
- Zapalenie zatok a brak węchu
Zapalenie zatok objawia się bólem okolicy nosa oraz czoła. Dolegliwości nasilają się głównie przy pochylaniu. Zapalenie zatok objawia się również gęstą wydzieliną z nosa, złym samopoczuciem oraz gorączką.
Brak węchu a przyjmowane substancje
Leki na nadciśnienie tętnicze oraz padaczkę mogą powodować skutki uboczne w postaci zaburzeń węchu. Negatywny wpływ na węch ma również przyjmowanie antybiotyków. Nawet pasta do zębów z dodatkiem laurynu sodu ma czasowe działanie osłabiające węch. Zażywanie narkotyków, głównie kokainy, może trwale uszkodzić narząd węchowy.
Pył, dym tytoniowy i toksyczne substancje
Wdychanie substancji drażniących drogi oddechowe, np. dym tytoniowy, środki chemiczne, może przyczynić się do osłabienia odczuwania zapachów. Również wszelkie substancje, które mają tendencję do pylenia się, mogą czasowo upośledzić zmysł węchu.
Jak leczyć brak węchu?
To, jak leczyć brak węchu zależne jest od przyczyny powstania tego stanu. Czasem niezbędne jest przeprowadzenie badań i zidentyfikowanie właściwego powodu wystąpienia upośledzenia węchu. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych wdrażana jest odpowiednia lekoterapia.
Gdy podejrzewanym powodem zaburzeń węchu są zatoki, często wykonuje się tomografię komputerową zatok w celu wykluczenia wszelkich zmian zapalnych lub możliwych polipów.
Gdy powodem utraty węchu jest przebyty uraz, wykonuje się badanie głowy za pomocą rezonansu magnetycznego. Ma to na celu wykrycie możliwych zmian, guzów w części czołowej lub skroniowej mózgu.
Zobacz też: Zapalenie zatok przynosowych - co może wywołać schorzenie i jak skutecznie z nim walczyć?
