Dziedziczenie grup krwi u człowieka
Dziedziczenie grupy krwi u człowieka jest tematem poruszanym już na etapie szkoły podstawowej. Po kim dziecko dziedziczy grupę krwi? Dziedziczenie grup krwi jest zależne bezpośrednio od tego, jaką grupę krwi mają rodzice. W niewielu wypadkach jednak można w pełni przewidzieć, jaką grupę krwi będzie miało dziecko. Na dziedziczenie grupy krwi dziecka ma wpływ zarówno grupę krwi obojga rodziców, jak i ich Rh.
Jak dziedziczymy grupę krwi względem układu AB0
Dziedziczenie grup krwi u człowieka polega na otrzymaniu jednej wersji genu, czyli allelu, zarówno od ojca i matki. Wyróżnia się cztery grupy krwi: A, B, AB oraz 0.
- Grupa A oznacza, iż na powierzchni czerwonych krwinek znajduje się antygen A.
- Analogicznie jest z grupą B, oznaczającym antygen B na powierzchni krwinki.
- Grupa 0 oznacza występowanie obu antygenów.
- Grupa AB oznacza brak jakiegokolwiek antygenu.
Ma to duże znaczenie przy transfuzji krwi, ponieważ grupa 0 może jedynie przyjąć tę samą grupę, ale jest uniwersalnym dawcą, natomiast posiadanie grupy AB umożliwia przyjęcie każdej grupy krwi.
To, po kim dziecko dziedziczy grupę krwi sprawdzane jest dopiero około 6 aż do 18 miesiąca życia dziecka. Przez ten czas przebiega bowiem proces dojrzewania układu AB0. Gdy dziecko ukończy 2 lata, jest dopiero możliwe sprawdzenie jego grupy krwi. Warto ją znać, gdyż może być to przydatne w razie nagłych wypadków, gdy będzie konieczne przetoczenie odpowiedniej krwi dziecku.
Czy jest jednak możliwe dziedziczenie grupy krwi po dziadkach? Dziecko dziedziczy grupę krwi zawsze po rodzicach. Temat, jakoby było możliwe dziedziczenie grupy krwi po dziadkach, poruszany był w przypadkach, gdy dziecko miało inną grupę krwi niż rodzice. Jest to jednak jak najbardziej możliwe. Przykładem na dziedziczenie grupy krwi, która jest inna niż rodziców, może być sytuacja, kiedy ojciec ma grupę A, a matka AB. W takiej sytuacji dziecko może mieć grupę krwi jednego z rodziców, a ponadto grupę B.
Jak się dziedziczy grupę krwi względem układu Rh?
Dziedziczenie grup krwi u człowieka, jeśli chodzi o układ Rh jest prostsze, ponieważ są możliwe tylko dwie opcje. Można mieć tylko dodatni lub tylko ujemny czynnik Rh. Gdy oboje rodziców ma czynnik Rh-, wówczas dziecko również będzie mieć Rh-. W przypadku, gdy jedno z rodziców ma czynnik dodatni, wówczas dominuje on nad ujemnym drugiego rodzica.
Dziedziczenie grupy krwi względem czynnika Rh+ po ojcu a konflikt serologiczny
Konflikt serologiczny pojawia się w sytuacji, kiedy ojciec ma grupę krwi Rh+, posiadającą antygen D, a matka grupę krwi Rh-, czyli bez antygenu D. Dziecko będzie wtedy miało grupę krwi Rh+. Takie dziedziczenie grupy krwi względem czynnika Rh powoduje wytworzenie się w organizmie matki w trakcie ciąży przeciwciał w walce z antygenem dziecka. Skutkiem jest hemoliza, czyli rozpad erytrocytów, powodujących niedokrwistość płodu. W przypadku, gdy nie zostanie podjęta szybka interwencja lekarska, mogą nastąpić uszkodzenia narządów płodu, niedotlenienie oraz zgon wewnątrzmaciczny.
W celu uniknięcia konfliktu serologicznego, wykonuje się test antyglobulinowy, nazywany odczynem Coombsa. Wykrywa on obecność przeciwciał już we wczesnym etapie ciąży. Wykonywany jest przez cały czas ciąży, w każdym trymestrze. Pozwala to sprawdzić, czy nie doszło do wytworzenia się przeciwciał.
Znając własną grupę krwi oraz dziecka, rodzic dowiaduje się również, czy może zostać dla niego dawcą. W przypadku zaistnienia konfliktu serologicznego jest to niemożliwe.
Zobacz też: Naukowcy znaleźli sposób na to, by zmienić grupę krwi. Z A potrafią "zrobić" tę najbardziej uniwersalną - 0
