Akomodacja oka. Czy wiesz, że po 40. roku życia funkcja ta często ulega pogorszeniu?

Akomodacja oka to jedna z wielu "umiejętności" jaką posiada narząd wzroku. Nikogo nie trzeba przekonywać jak ważną rolę odgrywa on w życiu człowieka. Często jest niedoceniany do momentu, gdy zaczyna się z nim dziać coś niepokojącego. Co to jest akomodacja oka i czym skutkuje zaburzenie tej funkcji?

Co to jest akomodacja oka?

Akomodacja oka nazywana jest inaczej nastawnością oka. Jest to złożony, mimowolny fizjologiczny proces, dzięki któremu oko dostosowuje się do odległości, w jakiej znajduje się oglądany przedmiot. Umożliwia to wyraźne widzenie przedmiotów, niezależnie od tego, jak blisko lub jak daleko się one znajdują.

Na czym polega akomodacja oka?

Aby zrozumieć to, w jaki sposób możliwe jest wyraźne patrzenie na obiekty znajdujące się w różnej odległości, należy wyjaśnić to, na czym polega akomodacja. Wraz ze zmianą kształtu soczewki zmienia się jej ogniskowa. Powoduje to zmianę mocy optycznej oka. Dzieje się to przez skurcz mięśnia rzęskowego. Mięsień ten powoduje, że soczewka staje się kulista w momencie, gdy przedmiot, na który się patrzy, znajduje się blisko. Natomiast rozkurcz mięśnia spłaszcza ją, dzięki czemu obiekty znajdujące się dalej od oka również są widziane wyraźnie.

Jakie są zaburzenia akomodacji oka?

Czy możliwe są problemy z akomodacją oka wraz z wiekiem? Niestety tak. Wraz ze starzeniem się organizmu, jego pierwotne właściwości powoli ulegają pogorszeniu. W przypadku akomodacji oka, soczewka traci elastyczność, przez co nie jest w stanie przybrać odpowiedniego kształtu. Zauważalne problemy z akomodacją oka zaczynają się około 40 roku życia. Poza wiekiem, wpływ na pogorszenie się akomodacji mają również:

• różne choroby,
• przyjmowanie niektórych leków,
• spożywanie alkoholu lub narkotyków. 

Zaburzenia akomodacji oka mogą dotknąć również młode osoby. Istnieją różne przyczyny zaburzenia akomodacji oka.

• skurcz akomodacyjny - jest to nadmierne kurczenie się mięśnia rzęskowego, co powoduje problemy z jego rozluźnieniem. Soczewka nie jest w stanie prawidłowo wyostrzyć obrazu znajdującego się w dali. Często pojawia się u osób, które dużo czasu spędzają przed ekranem komputera. Zaburzenie to coraz częściej obserwuje się u dzieci oraz młodzieży.
• osłabiona akomodacja oka - zaburzenie, w którym odczuwane jest zmęczenie oczu, pogorszenie widzenia przy pracy z bliska, np. na komputerze. Pojawia się również trudność w szybkim złapaniu ostrości na bliski obiekt po patrzeniu się w dal.

Na czym polega badanie akomodacji oka?

Badanie akomodacji oka pozwala ocenić pracę narządu wzroku oraz wykryć możliwe zaburzenia oraz nieprawidłowości. W tym celu sprawdza się zakres akomodacji oraz amplitudę akomodacji.

Zakres akomodacji to miara odległości pomiędzy punktem bliży wzrokowej, czyli najbliższego punktu, kiedy akomodacja oka umożliwia ostrość widzenia, a punktem dali wzrokowej, określającej najdalszy możliwy ostry punkt widzenia oka. Natomiast amplituda akomodacji jest największą zmianą wartości soczewki jaka jest możliwa dla oka. Punktem bliskim jest najbliższy ostry dla oka punkt, a punktem dalekim najdalszy punkt, gdzie możliwy jest do wytworzenia przez oko ostry obraz.

Zaburzenia akomodacji oka. Leczenie

Przy wykryciu zaburzenia akomodacji oka, leczenie jest możliwe. Jednym ze sposobów korekcji nieprawidłowej akomodacji oka jest dobranie odpowiednich okularów. Prawidłowa akomodacja oka jest uzyskiwana dzięki okularom progresywnym. Okulary te mają soczewki podzielone na dwie części. Górna część umożliwia prawidłowe widzenie przedmiotów, które znajdują się daleko, natomiast dolna przedmiotów, które znajdują się w odległości do pół metra. Okulary progresywne mogą jednocześnie korygować wadę wzroku, dzięki czemu nie jest konieczne posiadanie dwóch par okularów.

Drugą możliwością leczenia zaburzenia akomodacji oka jest używanie soczewek kontaktowych. Należy tu wspomnieć o soczewkach multifokalnych, które dają możliwość widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka.

Bardziej inwazyjną metodą, której używa się w zaawansowanych przypadkach, jest operacja, polegająca na zastąpieniu naturalnej soczewki sztuczną. Ostatnią możliwością, która cieszy się sporą popularnością, jest laserowa korekcja wzroku. Pozwala ona wymodelować rogówkę, umożliwiając prawidłowe działanie akomodacji oka.

Akomodacja oka. Przydatne ćwiczenia

Istnieją ćwiczenia, dzięki którym możliwe jest zachowanie poprawnej akomodacji oka. Ćwiczenia są proste i można je wykonywać samodzielnie w każdej wolnej chwili. Zalecane są szczególnie przy długim korzystaniu z komputera lub smartfona, kiedy mięśnie oka są ciągle napięte. Pozwalają oczom przez chwilę odpocząć, ale również ćwiczą je, dzięki czemu można zapobiec rozwojowi zaburzeń.

Prostym ćwiczeniem jest ustawienie palca w odległości około 20 cm od oczu. Należy skupić na nim wzrok, a następnie popatrzeć na obiekt, który znajduje się dalej.

Kolejnym ćwiczeniem, które rozluźni mięśnie oczu oraz je nawilży, polega na zamknięciu oczu na 10 sekund. Następnie należy otworzyć oczy i zacząć intensywnie mrugać przez minutę.

Ćwiczenie z wykorzystaniem książki polega na powolnym odsunięciu jej od siebie przy jednoczesnym czytaniu tekstu. Skupiony wzrok będzie potrzebował coraz więcej czasu na złapanie ostrości na tekście. Gdy książka będzie oddalona na odległość wyprostowanych rąk, należy powoli przybliżać książkę do siebie. Przy tym ćwiczeniu warto ćwiczyć na zmianę jedno oko.

Zobacz też: Operacja zaćmy: na czym polega i jakie niesie ze sobą ryzyko?