Cykl menstruacyjny (cykl miesiączkowy, cykl owulacyjny) to określenie odnoszące się do nieustannej zmiany stężenia hormonów w organizmie kobiety, przede wszystkim:
Wraz ze wzrostem lub spadkiem ich poziomu, w organizmie zachodzą zmiany, zwłaszcza w obszarze endometrium, środowiska pochwy, gruczołów piersiowych, układu krążenia i wegetatywnego. Wszystko to odbija się na nastroju, samopoczuciu i wyglądzie kobiety. Proces ten ma na celu przygotowanie narządów rodnych do zapłodnienia.
Za początek cyklu menstruacyjnego należy uznać pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego, a za koniec - ostatni dzień przed kolejnym krwawieniem. Średnio, cykl miesiączkowy trwa 28 dni, jednak kilkudniowe odchylenia nie należą do rzadkości. U niektórych kobiet, cykl trwa 21 dni, u innych - nawet 35 dni. Dotyczy to przede wszystkim młodych dziewcząt, które dopiero zaczynają miesiączkować. Warto jednak podkreślić, że nieregularne cykle występują też u dojrzałych kobiet. Wpływa na to wiele czynników zewnętrznych, w tym: dieta, stres, zaburzenia gospodarki hormonalnej, schorzenia.
Bez względu na czas trwania, cykl należy dzielić na 4 fazy: menstruację, folikularną, owulacyjną i lutealną.
Okres bezpłodności względnej przypada na fazę pierwszą i początek drugiej. Między 10. a 18. dniem 28-dniowego cyklu następuje okres płodności. Kluczowa jest tu owulacja, czyli trzecia faza, składająca się na cykl menstruacyjny. Śluz z obszaru szyjki macicy stwarza wówczas najdogodniejsze warunki do przeżycia plemników, a w jajowodzie znajduje się komórka jajowa czekająca na zapłodnienie. Okres bezpłodności bezwzględnej rozpoczyna się w 18. dniu cyklu.
Nieregularne cykle miesiączkowe dotyczą wielu kobiet, co znacząco utrudnia liczenie dni płodnych i niepłodnych. Najlepszą metodą na liczenie cyklu jest prowadzenie kalendarzyka miesiączkowego, w którym należy zaznaczać daty rozpoczęcia i zakończenia krwawienia. Bieżącą fazę najłatwiej rozpoznać pod wpływem obserwacji temperatury ciała, piersi i śluzu.
Zobacz też: Zaburzenia miesiączkowania - o czym mogą świadczyć, kiedy zgłosić się do lekarza?