Czym jest tarczyca?
Badania na tarczycę może zlecić nawet lekarz pierwszego kontaktu, choć najczęściej robi to specjalista - endokrynolog. Tarczyca to jeden z najważniejszych organów człowieka. Znajduje się w przedniej części szyi. Od jej prawidłowego funkcjonowania zależy m.in. prawidłowe działanie metabolizmu, produkcji ciepła, a także zachowania bilansu energetycznego. Problem z tarczycą pojawia się w momencie, kiedy zaczyna ona wytwarzać albo za mało, albo za dużo hormonów.
Niedoczynność tarczycy. Czym się objawia?
Niedoczynność tarczycy objawia się m.in.:
- przyrostem masy ciała,
- zaparciami,
- nadmiernym wypadaniem włosów,
- obniżeniem nastroju,
- wzmożoną sennością,
- ciągłym odczuwaniem zimna,
- niskim ciśnieniem krwi.
Mogą wystąpić również zaburzenia lękowe, spadek libido, a także zaburzenia cyklu miesiączkowego. Przyczynami niedoczynności tarczycy mogą być: przewlekłe zapalenie tarczycy na tle autoimmunologicznym, czyli choroba Hashimoto, przedawkowanie leków przeciwtarczycowych, chirurgiczne usunięcie tarczycy oraz leczenie jodem radioaktywnym.
Nadczynność tarczycy. Kiedy może się pojawić?
Istnieje również nadczynność tarczycy, objawiająca się utratą masy ciała, podwyższonym ciśnieniem krwi i uczuciem kołatania serca, drżeniem ciała, charakterystycznym wytrzeszczem oczu, biegunką, tendencją do pocenia się. Pojawić się może także płaczliwość, drażliwość oraz bezsenność.
Przyczynami nadczynności tarczycy są:
- choroby zapalne tarczycy,
- guzy przysadki mózgowej,
- spożywanie jodu w ilościach przekraczających normę,
- choroba Gravesa–Basedowa,
- guzy trofoblastu.
Jakie badanie na tarczycę należy wykonać?
Do badań diagnostycznych, sprawdzających stan tarczycy, zalicza się badania na tarczycę TSH, czyli stężenie hormonu tyreotropowego, FT3 - stężenie trójjodotyroniny, FT4 - stężenie tyroksyny, antyTG, czyli stężenie przeciwciał przeciw tyreoglobulinie oraz antyTPO - stężenie przeciwciał przeciwko peroksydazie.
Jakie badania na tarczycę przy Hashimoto?
Gdy podejrzewana jest choroba Hashimoto, podstawowym badaniem jest wykonanie testu TSH. Jest to hormon tyreotropowy, który wytwarzany jest przez przysadkę mózgową. Pobudza on tarczycę do produkcji hormonów T3 oraz T4. TSH wzrasta w momencie, gdy tych hormonów jest za mało. Gdy TSH jest powyżej normy, która nie powinna przekraczać 4,5–5,0 mIU/l, można zakładać że mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy. Jednakże choroba Hashimoto rozwijać się może jeszcze w momencie, gdy wartości TSH są w normie.
Zatem jakie badania na tarczycę przy Hashimoto powinno się jeszcze wykonać? Zalecane jest wykonanie badań fT3 i fT4. Kolejnymi badaniami są badania na tarczycę anty–TG i antyTPO, które wskażą wystąpienie lub brak stanu zapalnego. Gdy ich wskaźnik jest podwyższony, wskazuje to na możliwość choroby Hashimoto.
Jak często należy wykonać badania na tarczycę?
Badania krwi na tarczycę należy wykonywać regularnie, nawet gdy nie obserwuje się u siebie żadnych niepokojących objawów. Badania z krwi na tarczycę TSH u kobiet mogą być wykonywane bez względu na dzień cyklu owulacyjnego i powinny być powtarzane raz w roku.
Badanie na niedoczynność tarczycy może być wykonywane również w ciąży. W tym wypadku należy wykonywać je co 4 lub 6 tygodni. Należy wykonać zarówno badania na tarczycę na poziom TSH, jak i T3 i T4.
U noworodków badania z krwi na tarczycę, powinno się wykonać między czwartą a piątą dobą życia.
Jak należy się przygotować na badanie tarczycy?
Zalecane jest badanie tarczycy na czczo, ponieważ poziom TSH jest badany z surowicy. Nie jest to niezbędne, lecz pozwala na otrzymanie najbardziej wiarygodnych wyników badania krwi na tarczycę. Wykonywane badanie tarczycy na czczo, powinno odbyć się co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku.
Badania na tarczycę - cena
Przy wykonywaniu badania na tarczycę, cena będzie się różnić w zależności od tego, jakie testy zostaną wykonane. Badanie TSH, FT3 i FT4 kosztuje około 20 zł, antyTPO i antyTG to koszt około 35 zł. Za badanie anty-TSHR, które zweryfikuje poziom przeciwciał przeciwko receptorowi TSH, będzie trzeba zapłacić od 100 zł.
Należy wiedzieć, iż w przypadku otrzymania skierowania od lekarza rodzinnego, badania na tarczycę będą finansowane ze środków NFZ.
Zobacz też: USG tarczycy. Badanie obrazowe, które pomoże wykryć niepokojące zmiany na wczesnym etapie
