Oddawanie krwi: ile dni wolnego należy się krwiodawcy?
Zainteresowanie wśród osób decydujących się na oddawanie krwi budzi kwestia, ile dni wolnego od pracy im przysługuje. Obecnie, na mocy Ustawy z dnia 21 stycznia 2021 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, osobie oddającej krew lub jej składniki przysługują dwa dni wolnego. Należy jednak wiedzieć, że dzieje się tak jedynie w czasie, gdy ogłoszony został stan zagrożenia epidemicznego bądź też stan epidemii. Artykuł 9 wspomnianej ustawy zakłada, że dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym dawca krew oddaje oraz na czas okresowego badania lekarskiego, natomiast nowością jest artykuł 9a, w myśl którego w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, w związku z oddaniem krwi lub jej składników (w tym osocza po przechorowaniu COVID-19), przysługują wspomniane uprawnienia do zwolnienia od pracy i wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, a także w dniu następnym. Od 20 marca 2020 roku, na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia obowiązuje na terenie naszego kraju stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, co oznacza, iż do czasu odwołania tego stanu krwiodawcom będą przysługiwały dwa dni wolnego z racji oddania krwi lub jej składników. Pracownik może, choć nie musi, skorzystać z tego uprawnienia. Prawo do dwóch dni zwolnienia od pracy poświadcza zaświadczenie wydane przez Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, bądź Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa utworzone przez ministra spraw wewnętrznych. Pracownik, który korzysta z takiego uprawnienia, nie traci prawa do wynagrodzenia. Nieobecność krwiodawcy w pracy traktowana jest jako nieobecność usprawiedliwiona, a wynagrodzenie za ten czas ustalane jest w podobny sposób, jak wynagrodzenie za urlop.
Kiedy można oddać krew?
Warto wiedzieć, kiedy można oddać krew. Jest kilka warunków, które trzeba spełniać, by zostać dawcą: trzeba być pełnoletnim (ale krew można oddawać jedynie do ukończenia 65. roku życia), ważyć co najmniej 50 kilogramów oraz odznaczać się takim stanem zdrowia, przy którym pobranie krwi nie będzie ze sobą niosło ryzyka wywołania ewentualnych ujemnych skutków dla stanu zdrowia dawcy, bądź przyszłego biorcy. Krew pełną można oddać nie wcześniej, niż osiem tygodni po poprzedniej donacji, taki sam czas musi również upłynąć od poprzedniego pobrania w przypadku oddawania jednostki koncentratu krwinek czerwonych (tzw. metoda erytroaferezy). Płytki krwi mogą zostać pobrane po upływie przynajmniej czterech tygodni od czasu poprzedniego zabiegu, zaś osocze można oddać nie wcześniej, niż dwa tygodnie po poprzedniej donacji. Minimum dwa tygodnie muszą upłynąć od ustąpienia objawów przeziębienia bądź biegunki, a także opryszczki, zanim będzie można oddać krew. Do punktu krwiodawstwa można się zgłosić nie wcześniej, niż po upływie siedmiu dni od ekstrakcji zęba lub leczenia kanałowego. Jeśli jednak podczas zabiegu stomatologicznego założone zostały szwy, oddać krew można dopiero po upływie pół roku. Odczekać należy też po zakończeniu stosowania leków - warto zapytać lekarza kwalifikującego do oddania krwi, w jakim odstępie czasu od odstawienia leku można zostać dawcą. Jeśli przyszły dawca poddany został szczepieniu przeciwko WZW typu B, na pobranie krwi może się zgłosić nie wcześniej, niż dwa tygodnie po szczepieniu, o ile nie był w tym czasie narażony na zakażenie. Aż sześć miesięcy należy odczekać, chcąc oddać krew, w przypadku, gdy:
- przeszło się zabieg endoskopowy,
- wykonało się tatuaż,
- miało się przypadkowy kontakt seksualny,
- było się poddanym szyciu chirurgicznemu,
- odwiedziło się kraj tropikalny znajdujący się w Afryce Środkowej lub Zachodniej, albo w Tajlandii.
Krew można oddać dopiero po upływie 12 miesięcy od powrotu z krajów, w których występuje malaria. Ponadto kobiety do punktów krwiodawstwa mogą się zgłaszać nie wcześniej, niż w trzy dni po zakończeniu miesiączki. Krew należy oddawać gdy jest się wypoczętym, nie spożywało się przed oddaniem krwi alkoholu, a co najmniej pół godziny przed donacją nie paliło się papierosów. Do punktu krwiodawstwa warto zgłosić się po spożyciu lekkiego, niskotłuszczowego posiłku, uprzednio odpowiednio nawadniając organizm z pomocą wody i soków owocowych.
Zobacz też: Jak jest prawidłowa saturacja krwi. Kiedy i dlaczego mierzy się saturację krwi?
