Zapalenie płuc - przyczyny
Zapalenie płuc to choroba dolnych dróg oddechowych związana ze stanem zapalnym w obrębie pęcherzyków płucnych i tkanki śródmiąższowej. W wyniku procesów zapalnych dochodzi do wysięku płynu z rozszczelnionych naczyń krwionośnych do pęcherzyków płucnych, co prowadzi do uszkodzenia płuc i trudności w oddychaniu.
Mimo że rodzajów zapalenia płuc jest kilka, to medycyna wyróżnia przede wszystkim dwa typy. Pierwszy to tzw. pozaszpitalny, rozpoznawany u osób, które nie są hospitalizowane oraz szpitalny, rozpoznawany jest u pacjentów, którzy są w trakcie leczenia szpitalnego. Bakterią, która powoduje ponad 2/3 pozaszpitalnych zapaleń płuc, jest dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). Za zakażeniami szpitalnymi bardzo często stoją dużo groźniejsze szczepy bakterii, większość z nich jest odporna na standardowe antybiotyki i wymaga ostrzejszego leczenia.
Warto pamiętać, że sama styczność z bakterią czy osobą zakażaną nie sprawia, że zapalenie płuc rozwinie się i u nas (choć nigdy nie można tego wykluczyć). W grupie największego ryzyka są się przede wszystkim osoby, które mają:
- niedrożne drogi oddechowe;
- zaburzenia odruchu kaszlowego;
- zaburzenia funkcji układu śluzówkowo-rzęskowego;
- aspiracje treści pokarmowej;
- chorują na alergię;
- zaburzoną odporność (dotyczy to także wcześniaków);
- wrodzone wady układu oddechowego/i lub krążenia;
- chorobę przewlekłą (np. refluks żołądkowy, dochodzi do niego, gdy cofająca się treść żołądkowa przedostaje się płuc, ten rodzaj zapalenia nazywany jest zachłystowym);
- kontakt z dymem tytoniowym;
- są niedożywione.
Zapalenie płuc - objawy
Bakterie i wirusy wywołujące zapalenia płuc przenoszą się drogą kropelkową. Zatem możemy zostać na nie narażeni przebywając w pobliżu chorego, jednak to czy rozwinie się u nas wtedy zapalenie płuc zależy od wielu czynników, w tym od naszej odporności i chorób towarzyszących. Typowe objawy płuc to:
- kaszel mokry, z odkrztuszaniem wydzieliny
- gorączka
- bóle mięśni i stawów
- znaczne zmęczenie, uogólnione pogorszenie samopoczucia
- dreszcze
- uczucie duszności
- ból głowy
- bóle w klatce piersiowej
Na zapalenie płuc najbardziej narażone są osoby w podeszłym wieku, palacze, osoby chorujące na cukrzycę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), przewlekłą niewydolność serca, nowotwory, schorzenia autoimmunologiczne, choroby przebiegające z niedoborem odporności.
Zapalenie płuc - diagnoza, leczenie
Diagnozę stawia lekarza na podstawie objawów, badania fizykalnego, często połączonego z wykonaniem zdjęcia RTG klatki piersiowej. Lekarz może zlecić również badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, CRP, prokalcytonina, poziomy elektrolitów, równowaga kwasowo-zasadowa (gazomteria). Dodatkowo badaniem jest mikrobiologiczny posiew plwociny, które identyfikuje patogeny. Badania te wykonuje się w szpitalu.
Typowe zapalenie płuc trwa 7-10 dni, jednak to wywołane przez bakterie może trwać nawet 14-21 dni. Sposób leczenia zależy od tego co wywołało chorobę. Jeśli zapalenie płuc ma podłoże bakteryjne podaje się antybiotyki. W przypadku wirusów stosuje się leczenie objawowe, podawanie antybiotyków nie ma sensu, ten rodzaj leków nie zwalcza tych patogenów. Chory przyjmuje leki obniżające gorączkę oraz przeciwkaszlowe. W pierwszej kolejności, gdy kaszel jest suchy i bardzo męczący, stosuje się leki hamujące odruch kaszlowy. Później, kiedy zmienia się w mokry, produktywny, stosuje się leki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej odkrztuszanie.
Przy zapaleniu płuc zaleca się choremu wypoczynek i podaje witaminy. Nie można jednak leżeć cały czas w łóżku, bo to pogarsza i tak już upośledzoną wentylację i osłabia serce. Jeśli chory nie ma gorączki, może nawet wychodzić na krótkie spacery, by poprawić wentylację płuc.
