Więcej treści zdrowotnych znajdziesz na stronie Gazeta.pl.
Potas jest nieoceniony dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Reguluje objętość płynów w naszym ciele, wpływa na układ nerwowy, uczestniczy w regulacji ciśnienia osmotycznego, jest niezbędny w zapewnieniu prawidłowej pracy mięśni, w tym także mięśnia sercowego. Odpowiada również za regulację pH, czyli równowagi kwasowo-zasadowej. Gołym okiem widać więc, jak istotną rolę pełni ten pierwiastek.
Niedobór potasu. Jaka jest norma?
W związku z tym niedobór potasu (inaczej hipokaliemia) może znacząco odbić się na naszym zdrowiu. O ile niewielki deficyt nie powinien być groźny (warto jednak zawsze zasięgnąć porady lekarza), o tyle większe niedobory mogą już stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia i życia.
Kiedy mówimy o niedoborze potasu? Jego prawidłowy poziom we krwi powinien mieścić się w przedziale 3,5-5,0 mmol/l (mEq/l). Zatem niedobór potasu pojawia się, gdy jego stężenie w surowicy jest niższe niż 3,5 mmol/l (łagodna - 3,5 do 3,0 mmol/l, umiarkowana - 3,0-2,5 mmol/l, ciężka - < 2,5 mmol/l). Gdy dochodzi do odwrotnej sytuacji, czyli nadmiaru potasu (hiperkaliemia) we krwi, wówczas wskaźniki te będą przekraczać 5,5 mmol/l (łagodna - 5,5-5,9 mmol/l, umiarkowana - 6,0-6,4 mmol/l, ciężka - powyżej 6,5 mmol/l).
Należy jednak pamiętać, że podane normy mają jedynie charakter poglądowy i mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium dokonującego analizy. Wynik zawsze należy skonsultować ze specjalistą, który go zinterpretuje i zdecyduje o dalszym postępowaniu.
)
Niedobór potasu. Objawy
Istnieje kilka symptomów, które mogą wskazywać na niedobór potasu. Objawy to zwykle:
- skurcze (na początku ud i łydek),
- osłabienie mięśni,
- zmęczenie i apatia,
- zaparcia i wzdęcia,
- arytmie (zaburzenia rytmu serca).
Czasem przy nasilonej hipokaliemii może pojawić się też tzw. żabi brzuch (brzuch krzywiczy), czyli znaczne spłaszczenie brzucha spowodowane osłabieniem mięśni ściany brzucha, żołądka i jelit. Należy pamiętać, że objawy niedoboru potasu różnią się w zależności od stopnia deficytu tego pierwiastka. Niewielka hipokaliemia może nie dawać żadnych symptomów.
Utrzymujący się lub pogłębiający niedobór potasu jest groźny dla zdrowia i życia. Przede wszystkim może przyczyniać się do wzrostu ciśnienia tętniczego, zwiększenia ryzyka rozwoju kamicy nerkowej i chorób układu krążenia. W skrajnych wypadkach w jego wyniku może dojść do zaburzeń funkcji nerek, rabdomiolizy (uszkodzenia tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, czyli tej, z której zbudowane są mięśnie szkieletowe), a także wystąpienia migotania komór i zatrzymania akcji serca.
)
Niedobór potasu. Przyczyny
Za najczęstszą przyczynę poważnych deficytów uznaje się nadmierne wydalanie potasu z moczem. Może do niego dochodzić przy schorzeniach nerek i nadnerczy, np. niewydolności nerek, zespole Cushinga czy aldosteronizmie.
Odpowiedzialne za znaczny niedobór potasu mogą być też leki, które regulują ciśnienie krwi, oraz substancje moczopędne (np. leki diuretyczne).
Zwykle jednak u zdrowych osób niedobory potasu występują rzadko. Odpowiednią ilość tego pierwiastka dostarczamy organizmowi wraz z pożywieniem. Najwięcej potasu mają m.in. (w 100 g):
- soja, nasiona suche 2130 mg
- fasola biała, nasiona suche 1190 mg
- otręby pszenne 1120 mg
- kasza gryczana 440 mg
- morele suszone - 1670 mg
- figi suszone - 940 mg
- soczewica czerwona, nasiona suche 870 mg
- rodzynki suszone - 830 mg
- śliwki suszone - 800 mg
- chrzan 740 mg
- natka pietruszki 695 mg
- daktyle suszone - 690 mg
- jabłka suszone - 665 mg
- awokado - 600 mg
- halibut 450 mg
- pstrąg tęczowy 420 mg
- makrela 400 mg
- banan 395 mg
- płatki jęczmienne 390 mg
Niedobór potasu może pojawić się, gdy dużo i mocno się pocimy. Ponadto ryzyko wystąpienia niedoborów grozi osobom, które nie przyjmują go wystarczająco dużo z pożywieniem (np. takim, które stosują głodówki lub restrykcyjne diety). Na deficyty potasu narażone są też kobiety w trakcie laktacji, które część pierwiastka tracą wraz z mlekiem, a także ci, którzy nadużywają alkoholu.
)
Niedobór potasu. Leczenie
Głównym celem jest ochrona serca przed ewentualnymi zmianami lub pogłębianiem się już powstałych. Pacjentom zaleca się więc przyjmowanie jonów potasu. W łagodnym przebiegu potas podaje się doustnie (takim osobom też znacznie częściej zleca się stałą suplementację i wzbogacenie diety o brakujący pierwiastek), w cięższych przypadkach konieczna jest aplikacja dożylna. Należy również regularnie kontrolować poziom potasu, wykonując badania krwi.
