Choroba Hashimoto - objawy
Choroba Hashimoto należy do autoimmunologicznych schorzeń tarczycy. Nazwa pochodzi od nazwiska japońskiego lekarza dr Hakaru Hashimoto, który w 1912 roku, jako pierwszy, opisał cztery przypadki tej choroby. Jest to przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, mające związek z nieprawidłowościami w działaniu układu immunologicznego. W wyniku błędnego rozpoznania nasz własny układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała skierowane przeciwko tarczycy. W wyniku tych ataków dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego tarczycy i narząd ulega powolnemu zniszczeniu. Efektem zapalenia jest stopniowe zmniejszanie się produkcji hormonów tarczycy.
Choroba Hashimoto to najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy. Objawy choroby obejmują m.in: suchość skóry,
- uczucie stałego zmęczenia i zimna
- wysoki poziom cholesterolu we krwi
- zwiększenie masy ciała
- częste zaparcia
- nadciśnienie tętnicze lub spowolnienie pracy serca
- niedokrwistość
- obfite miesiączki
- chorobie może towarzyszyć depresja
Często przebiega w utajeniu i chorzy nie są świadomi, że w ich organizmie dochodzi do autoagresji, ponieważ objawy pojawiają się stopniowo. Częściej chorują kobiety, ale schorzenie dotyka także mężczyzn, zwykle w średnim i starszym wieku. Do rozwoju choroby przyczyniają się zarówno predyspozycje genetyczne, jak i czynniki środowiskowe oraz zła praca układu immunologicznego.
Leczenie w chorobie Hashimoto polega na zapobieganiu skutkom niedoczynności tarczycy. Podaje się wtedy zazwyczaj syntetyczny hormon tarczycy, aby wyrównać jego poziom w organizmie (lewotyroksynę). W chorobie Hashimoto pomocna jest ponadto odpowiednia dieta.
Dieta w chorobie Hashimoto - podstawowe zasady
Dieta w chorobie Hashimoto powinna być oparta na ogólnych zasadach zdrowego żywienia, ze szczególnym uwzględnieniem witamin, takich jak D, A, E, C i witamin z grupy B, składników mineralnych (selen, cynk, żelazo, chrom, magnez) oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (omega-3).
Uważa się, że chorzy powinni unikać nadmiaru jodu. Dzienna, wystarczająca dawka jodu wynosi 150 miligramów na dobę (więcej u kobiet w ciąży oraz karmiących - 220 i 290 miligramów na dobę). Ponieważ dostępna w sprzedaży sól jest zazwyczaj jodowana najlepiej zatem unikać nadmiernego solenia potraw tego typu solą, a także zmniejszyć ilość używanych przypraw zawierających jodowaną sól. Nie należy także przyjmować suplementów diety z dodatkiem jodu.
Aby przeciwdziałać niedoczynności tarczycy codzienna dieta powinna zostać wzbogacona o świeże owoce i warzywa, z dużą zawartością błonnika, aby wspierać metabolizm oraz dostarczać organizmowi odpowiednich ilości witamin i soli mineralnych, szczególnie ważnych dla zdrowia tarczycy. Posiłki nie powinny być tłuste, ponieważ niedoczynność tarczycy spowalnia metabolizm tłuszczów, stąd zresztą wysoki poziom cholesterolu we krwi u chorych na Hashimoto. Ważne jest przy tym kontrolowanie wagi ciała oraz ruch fizyczny.
Koniecznie unikajmy żywności wysokoprzetworzonej, pozbawionej witamin i błonnika. W chorobie Hashimoto nie powinno się spożywać większych ilości alkoholu. Posiłki powinny za to dostarczać takich minerałów jak selen, żelazo, cynk oraz witaminę D i inne antyoksydanty.
Jednym z mikroelementów najistotniejszych dla tarczycy jest selen. Znajduje się w wielu produktach spożywczych, chociaż jego zawartość zależy od miejsca, z którego pochodzi żywność, ponieważ przedostaje się z gleby do roślin, a stamtąd do organizmów zwierząt, które się nią żywią. Następnie ilość selenu w żywności zależy od sposobu jej obróbki. Za najbogatsze źródła selenu uważa się: ryby i owoce morza, a także mięso, mleko i przetwory mleczne. Selenu nie ma zbyt wiele w warzywach i owocach, ale można go znaleźć w czosnku, suchych nasionach strączkowych oraz w grzybach, kakao i orzechach brazylijskich. Selen najlepiej się wchłania spożywany wraz z białkiem, witaminami A, E oraz C, a także z innymi związkami o charakterze antyoksydacyjnym.
Witamina D powstaje w naszym organizmie pod wpływem promieni słonecznych, jest także dostarczana wraz z żywnością. Najbogatsze w tę witaminę są tran, dorsz, węgorz, śledź, łosoś, sardynki, wątroba wołowa i cielęca oraz produkty mleczne i jaja. W miesiącach zimowych można rozważyć suplementowanie witaminy D w dawce 800-2000 IU na dobę.
Chorobie Hashimoto często towarzyszą zaburzenia we wchłanianiu żelaza, co może prowadzić do niedokrwistości. Powodem jest współwystępujące często zapalenie błony śluzowej żołądka. Stąd konieczność dostarczania większej ilości żelaza w pożywieniu. Żelazo hemowe, czyli w formie najlepiej przyswajalnej, znajdziemy w wątrobie i innych podrobach, w chudym mięsie wołowym i wieprzowinie, a także w jajkach. A wśród warzyw najwięcej żelaza mają brokuły, natka pietruszki, soja, groch. Ponadto: pieczywo pełnoziarniste, mleko i produkty mleczne. Żelazo dobrze się wchłania w towarzystwie witaminy C, natomiast gorzej, gdy zjadamy go w obecności wapnia, cynku, białka roślinnego oraz polifenoli.
Cynk to kolejny mikroelement, istotny dla pracy tarczycy. Znajdziemy go w wątrobie, owocach morza, kakao, w dyni i pestkach dyni, w serach żółtych, pełnoziarnistych produktach zbożowych, orzechach i nasionach, a także w roślinach strączkowych. Najlepiej przyswajany jest cynk zawarty w pożywieniu pochodzenia zwierzęcego.
U niektórych chorych na Hashimoto obserwuje się ponadto objawy celiakii, czyli choroby autoimmunologicznej związanej z przewlekłym zapaleniem jelita cienkiego i zanikiem kosmków jelitowych. Dotyczy to około 5-9 proc. chorych. W przypadku współwystępowania obu chorób potrzebna jest konsultacja z lekarzem co do zasadności diety bezglutenowej. W przypadku samej choroby Hashimoto nie ma odpowiednich danych, dokumentujących skuteczność tego typu diety. Nie powinno się zatem zalecać diety bezglutenowej w przypadku choroby Hashimoto bez wcześniejszych badań w kierunku celiakii lub innych form nietolerancji glutenu.
Dieta w chorobie Hashimoto - te produkty ogranicz
Oprócz nadmiaru jodu w chorobie Hashimoto zaleca się zmniejszenie spożycia produktów, które zawierają izoflawony sojowe i tioglikozydy. Są to takie produkty jak: kapusta, brukselka, brokuły, rzepa, kalafior, jarmuż, kalarepa, gorczyca, soja, proso, rzodkiewka i szpinak, a także orzechy arachidowe, gruszki, truskawki, brzoskwinie. Jednak po ugotowaniu powyższe produkty tracą około jednej trzeciej związków goitrogennych, stąd ich umiarkowane spożywanie po obróbce cieplnej nie powinno zaszkodzić. Najważniejsze wszakże pozostaje przy tym zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości jodu.
