Zaćma: co to takiego?
Jedną z najczęściej występujących chorób oczy jest zaćma. Co to jednak jest tak dokładnie? Zaćma, nazywana też kataraktą, to choroba narządu wzroku, w wyniku której dochodzi do zmętnienia soczewki. Naturalnie przezroczysta soczewka w ludzkim oku odpowiada za załamywanie światła oraz zdolność oka do ostrego widzenia niezależnie od odległości (akomodację). U chorego z zaćmą przejrzystość soczewki stopniowo spada i następuje upośledzenie jej funkcji. Nieleczona zaćma prowadzi do poważnych zaburzeń funkcji widzenia, a może skutkować całkowitą utratą wzroku. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, niezoperowana zaćma jest przyczyną co najmniej 35 procent przypadków ślepoty na świecie. Dlatego też okuliści zalecają obecnie operacje usunięcia zaćmy jak najwcześniej, gdy tylko wpływ schorzenia na widzenie zacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Zaćma: objawy najczęściej występujące
Gdy pojawia się zaćma, objawy mogą być początkowo bagatelizowane. Symptomy, jakie powinny wzbudzić naszą czujność i skłonić nas do konsultacji z lekarzem, to:
- pogorszenie ostrości wzroku trudne do skorygowania okularami (szczególnie pogorszenie widzenia na odległość),
- widzenie przedmiotów jakby znajdowały się za brudną szybą,
- obraz zamglony, zamazany,
- lepsze widzenie w dni pochmurne, niż w słoneczne,
- problem z rozróżnianiem barw,
- oślepianie przez jaskrawe światło (problemy z prowadzeniem samochodu po zmierzchu),
- pojawienie się poświaty,
- jednooczne dwojenie,
- pogorszenie kontrastu.
Jeśli objawy te utrzymują się, warto odwiedzić okulistę. Przeprowadzi on diagnostykę w kierunku zaćmy. Może stwierdzić zaćmę degeneracyjną, której pojawienie się jest zazwyczaj bezpośrednio związane z procesami starzenia się zachodzącymi w organizmie, ale może też zdiagnozować zaćmę powikłaną, która dotyka ludzi nie tylko w podeszłym wieku.
Przyczyny zaćmy: kto narażony jest na nią szczególnie?
Przyczyny zaćmy są różne w zależności od tego, czy mamy do czynienia z zaćmą degeneracyjną (zwaną zaćmą starczą), zaćmą wrodzoną czy też zaćmą powikłaną. Ta ostatnia pojawia się jako powikłanie po innej chorobie oczu, w przypadku dużych wad wzroku, bądź też wskutek powikłań choroby ogólnoustrojowej. Zaćma wrodzona dotyczy najmłodszych, jest zwykle uwarunkowana dziedzicznie, może powstać w wyniku zakażeń wewnątrzmacicznych oraz gdy płód w łonie matki był narażony na działanie niektórych leków. Zaćma degeneracyjna związana jest ze zmianami zachodzącymi w organizmie człowieka wraz z wiekiem, warto jednak wiedzieć, że na wystąpienie zaćmy narażone są szczególnie osoby:
- w których rodzinie wystąpiła zaćma,
- chore na cukrzycę,
- cierpiące na nadciśnienie tętnicze,
- otyłe,
- palące papierosy,
- nadużywające alkoholu,
- narażone na nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV,
- z wysoką krótkowzrocznością,
- zażywające niektóre leki, zwłaszcza sterydy.
Wystąpienie zaćmy jest też bardziej prawdopodobne u chorych na zespół Wernera, zespół Rothmunda, zespół Lowe’a, zespół Downa, galaktozemię, chorobę Fabry’ego, hipercholesterolemię, atopowe zapalenie skóry czy zespół rzekomego złuszczania (PEX).
Leczenie zaćmy: na czym polega?
Leczenie zaćmy należy wdrożyć jak najszybciej od momentu jej zdiagnozowania. Jeśli mamy do czynienia z zaćmą nabytą – tzw. zaćmą degeneracyjną (cataracta acquisita), nazywaną też zaćmą starczą, to w początkowym jej stadium podaje się, wydawane wyłącznie na receptę, krople zawierające pirenoksynę (Catalin), albo jodek potasu i jodek sodu (LentoNit, Vitreolent). Substancje te wykazują pozytywny wpływ na zmiany w soczewce, zmniejszając już istniejące zmętnienia, a także opóźniając powstawanie kolejnych. Ta metoda jest skuteczna wyłącznie w przypadku początkowego stadium zaćmy degeneracyjnej, nie sprawdzi się w wypadku zaćmy wrodzonej (cataracta congenita) oraz zaćmy powikłanej (catarata complicata). Za złoty standard w leczeniu zaćmy uważane jest leczenie operacyjne. Najpopularniejszą i najskuteczniejszą chirurgiczną metodą usunięcia zaćmy, przeprowadzaną w warunkach ambulatoryjnych, jest fakoemulsyfikacja ultradźwiękowa. Po dokonaniu niewielkiego nacięcia, do soczewki wprowadzana jest końcówka urządzenia, które emituje ultradźwięki. Powodują one rozbicie zmętniałego jądra soczewki i wypłukanie go, by w jego miejscu umieścić nową, sztuczną soczewkę. Od pewnego czasu coraz większą popularność zdobywa też femtofakoemulsyfikacja, czyli przeprowadzenie zabiegu usunięcia zaćmy z użyciem lasera femtosekundowego. Metoda ta wydaje się być jeszcze bezpieczniejsza, z uwagi na dużo większą precyzję zabiegu i eliminację ryzyka uszkodzenia okolic nacięcia.
Zobacz też: Zapalenie tęczówki i ciałka rzęskowego - objawy, leczenie i powikłania. Jak długo trwa leczenie?
