Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl
Wątroba jest wielofunkcyjnym gruczołem, stanowiącym ważną część układu pokarmowego. Do zadań wątroby należy między innymi gospodarka węglowodanami (wytwarza, gromadzi, jak również uwalnia glukozę), gospodarka tłuszczowa i białkowa, przemiana hemu w bilirubinę, a także wytwarzanie żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczów. Narząd ten jest ważny z punktu widzenia naszej odporności, ponieważ potrafi neutralizować niektóre drobnoustroje w procesie fagocytozy (pochłanianie m.in. patogenów, martwych komórek przez komórki zwane fagocytami).
Wątroba wpływa na metabolizm, magazynuje witaminy (A, D, K i w niewielkiej ilości B12). Jedną z jej funkcji jest też oczyszczanie z toksyn, w efekcie czego jest bardzo narażona na uszkodzenia. Ma co prawda duże zdolności regeneracyjne (między innymi w tej chwili przeprowadza się zabieg usunięcia jednego płatu na przykład pod przeszczep, a usunięta część zostaje zregenerowana), jednak zbyt wiele uszkodzeń z czasem ją osłabia.
Tłuste jedzenie, alkohol mogą być bardzo niebezpieczne dla wątroby i prowadzić do jej stłuszczenia, czyli do odkładania w jej komórkach (hepatocyty) drobin tłuszczu.
Stłuszczenie wątroby - objawy
Stłuszczenie wątroby, mimo że najczęściej występuje u osób nadużywających alkoholu nie zawsze wiąże się z zamiłowaniem do wysokoprocentowych trunków. Schorzenie bywa konsekwencją stosowania diety bogatej w tłuszcze zwierzęce, często występuje u osób otyłych i chorych na cukrzycę typu II. W grupie ryzyka są również osoby starsze, z nadciśnieniem tętniczym oraz po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby. Stłuszczenie wątroby dzieli się na niealkoholowe i alkoholowe.
Stłuszczenie wątroby w pierwszym etapie choroby nie daje żadnych objawów. Wraz z jej rozwojem pojawia się zmęczenie, ogólne osłabienie, kłopoty ze snem. Stłuszczenie wątroby często prowadzi do problemów z trawieniem, nudności, wymiotów. Może wywołać ból w prawym podżebrzu oraz śpiączkę.
Stłuszczenie wątroby - diagnoza, leczenie
U chorego z podejrzeniem stłuszczenia wątroby w pierwszej kolejności wykonuje się USG jamy brzusznej. Badanie zazwyczaj potwierdza powiększenie narządu oraz wzmożoną echogeniczność (jasność tkanki w obrazie). Wykonywane w następnej kolejności badanie krwi wykazuje podwyższony poziom czynników gamma - glutamylotransferazy, zwiększenie parametrów wątrobowych oraz hipoglikemii. Przy podejrzeniu wystąpienia marskości, włóknienia lub nowotworu wątroby konieczna jest biopsja.
Podstawą leczenia stłuszczenia wątroby jest rezygnacja z alkoholu oraz odpowiednia dieta. Menu chorego powinno zawierać produkty odtłuszczone, pieczywo pszenne (lub razowe), chude mięso (drób, cielęcina) warzywa i owoce (jabłka, szpinak, buraki, ziemniaki, gruszki, śliwki, pomarańcze, morele, brzoskwinie, kalafior, brokuły). W jadłospisie nie powinno zabraknąć ryb oraz owoców morza. Najlepiej w tego typu diecie sprawdzają się dorsz, sandacz, okoń, sola, pstrąg, szczupak, karaś, lin, flądra, mintaj, kraby, raki.
Dieta wymusza na pacjencie rezygnację ze smażonych potraw i zastąpienia, ich tymi przygotowanymi na parze. Posiłki powinny być nieduże, ale częste, bogate w witaminę C, E oraz błonnik. Stosowane do tej pory tłuszcze (smalec) powinny ustąpić miejsca olejom roślinnym (słonecznikowy, sojowy, kukurydziany), dopuszczalne jest smażenie na maśle.
Leczenie stłuszczenia wątroby nie przyniesie efektu jeśli chory nadal będzie sięgał po alkohol, dlatego konieczne jest jego natychmiastowe i całkowite odstawienie. Miejsce napojów procentowych powinny zająć m.in. woda niegazowana, soki owocowe, lekka herbata. Należy ograniczyć stosowanie ostrych przypraw; pieprz, chili, curry, czosnek.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby - przyczyny
Postęp w diagnostyce pozwolił odkryć, że stłuszczenie dotyka również osób, które nie nadużywają alkoholu. Wśród narażonych na niealkoholowe stłuszczenie wątroby są: osoby otyłe, chorujący na cukrzycę lub zapalenie wątroby oraz pacjenci z zaburzeniami gospodarki lipidowej.
Przyczyną wystąpienia choroby mogą być również zaburzenia hormonalne. W niektórych przypadkach schorzenie może być dziedziczne, jednak decydujący wpływ ma prowadzony tryb życia. Zwiększająca się liczba przypadków zachorowań ma związek z rosnącą liczbą osób z nadwagą. Wynika to z braku aktywności fizycznej, siedzącego trybu pracy i złej diety.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby - objawy, leczenie
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby zazwyczaj nie daje objawów. Czasem pojawiają się: zmęczenie, gorsze samopoczucie, osłabienie, powiększenie wątroby lub śledziony, ból brzucha i pod prawym żebrem, zaburzenia snu, zmniejszony apetyt. Jeżeli lekarz podejrzewa niealkoholowe stłuszczenie wątroby, może zalecić badania laboratoryjne m.in.: oznaczenie enzymów ALT i AST, czasu protrombinowego i stężenia albumin we krwi. Kieruje też na USG jamy brzusznej.
Osoby chorujące na niealkoholowe stłuszczenie wątroby, które nie chorują jednocześnie na cukrzycę typu drugiego, mogą stosować kurację witaminą E. Jednak jej stosowanie może zwiększyć ryzyko raka prostaty u mężczyzn, dlatego leczenie jest indywidualnie dobierane do pacjenta. Najskuteczniejszym lekiem jest profilaktyka – prowadzenie zdrowego trybu życia, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, unikanie alkoholu. Warto również zastosować szczepienie przeciwko wirusom wątroby.
