TSH - co to jest?
To hormon tyreotropowy (tyreotropina). Wytwarzany jest przez przysadkę mózgową. Ma wpływ na zwiększenie masy tarczycy, ilości krwi, która przez nią przepływa oraz kontroluje produkcję i wydzielanie hormonów tarczycy, czyli tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Pod wpływem stresu lub niskiej temperatury przysadka zwiększa wydzielanie TSH. Jego stężenie spada z kolei pod wpływem dopaminy oraz somatostatyny.
TSH. Norma - jaka jest?
Dzięki badaniu TSH można określić, jaki jest jego poziom we krwi. O wyniku w normie u osób powyżej 14. roku życia można mówić, gdy TSH mieści się w zakresie między 0,27 a 4,2 mj/l choć w przypadku osób po 70. roku życia norma przesunęła się w górę i dopiero przy TSH powyżej 6-8 mj/l rozważane jest leczenie. Nieco inaczej przedstawia się to u dzieci i także jest zróżnicowane ze względu na wiek:
- noworodek (trzy dni po narodzinach): 1,1-17 mIU/l,
- niemowlę (1-11. miesiąc życia): 0,6-10 mIU/l,
- dziecko 2-5 lat: 0,4-6,0 mIU/l,
- dziecko do 9. roku życia: 0,4-5,0 mIU/l.
Należy też podkreślić, że u kobiet w ciąży stężenie tego hormonu również może wyglądać inaczej. W ich przypadku wynik ponad 2,5 jest niepokojący i wymaga leczenia. Uwaga! Norma referencyjna nie jest identyczna w każdym laboratorium i właściwa powinna być podana wraz z wynikiem, na wydruku. Wynik badania zawsze należy interpretować z lekarzem.
W przypadku niedoczynności tarczycy poziom tego hormonu znajduje się powyżej górnej granicy, zaś w przypadku nadczynności - spada poniżej dolnej. Dzieje się tak, ponieważ przy nadczynności, czyli nadmiarze wytwarzanych hormonów, tarczyca produkuje je bez udziału TSH, dlatego jego poziom jest niski. Przy niedoczynności, czyli zbyt małej ilości wydzielanych hormonów, choć stężenia TSH jest wysokie, to tarczyca wytwarza za mało hormonów.
Warto jednak podkreślić, że wahania TSH nie zawsze muszą oznaczać schorzenie. Badanie TSH jest bardzo dokładne i praktycznie jednoznaczne, jednak jego poziom we krwi opada lub wzrasta bardzo powoli, dlatego wykonywanie kolejnych testów w krótkich odstępach nie ma sensu. Na niższy poziom TSH we krwi wpływ mają m.in.: ciąża, niektóre leki czy choroby związane z układem krążenia. Z kolei podwyższone TSH może zdarzać się np. u osób z chorobą nadnerczy. Każdorazowo potrzebna jest więc szczegółowa diagnostyka pod kątem ewentualnej nadczynności lub niedoczynności.
TSH - wysoki poziom
Jeżeli u pacjenta zostanie stwierdzony podwyższony poziom TSH, bada się hormony tarczycy FT3 oraz FT4. Oznaczenie pierwszego z nich pozwala wykluczyć tzw. II-rzędną niedoczynność tarczycy. Podobnie jak w przypadku niskiego TSH wzrost jego stężenia nie musi mieć związku z tarczycą.
TSH - niski poziom
U pacjentów z obniżonym TSH również przeprowadza się testy hormonów FT3 i FT4. Ich oznaczenie jest dużo łatwiejsze niż w przypadku TSH , ponieważ ich spadek lub wzrost następuje bardzo szybko. Niektórzy chorzy mogą mieć zdiagnozowaną tzw. przedkliniczną nadczynność tarczycy. Wówczas TSH jest za niskie, ale pozostałe hormony mieszczą się w normie.
