Ciąża tydzień po tygodniu dojrzewa, a dziecko w łonie kobiety rozwija się na tyle, aby w momencie porodu było zdolne do samodzielnego funkcjonowania poza jej organizmem. Zobacz jak przebiegają te zmiany i co możesz odczuwać w kolejnych tygodniach. Oto nasz kalendarz ciąży, w którym dokładnie sprawdzisz, co zmienia się podczas kolejnych etapów ciąży.
Jest to moment, który liczy się od czasu zapłodnienia. Trudno go uchwycić, gdyż zazwyczaj położnicy przyjmują przybliżone wyliczenie na podstawie daty ostatniej miesiączki. Już na tym etapie warto zadbać o suplementację kwasu foliowego, zaniechanie używek i wprowadzenie właściwej diety.
Drugi tydzień to także "umowny" tydzień ciąży. Dzieje się tak dlatego, że w standardowej metodzie liczenia od ostatniej miesiączki u wielu pań mogło jeszcze nie dojść do zapłodnienia, które ma miejsce zazwyczaj około 14 dnia cyklu, kiedy dochodzi do owulacji.
To właśnie moment, kiedy u wielu kobiet można już powiedzieć o tym, że rozwija się w nich maleńki zarodek. Większość z nich nie wyczuje tych subtelnych zmian zachodzących w organizmie i jeszcze przez kilka tygodni może pozostać w nieświadomości co do swojego stanu.
Tymczasem zarodek dzieli się na dwie komórki, które ulegają kolejnym podziałom. Przez pierwsze 3-4 dni ciąży zarodek jest grudką komórek nazywaną fachowo morulą, która powoli przesuwa się jajowodem w stronę macicy.
Na tym etapie wiele par decyduje się wykonać test ciążowy, który może dać wiarygodny wynik. Poziom hCG wzrasta bowiem od momentu, kiedy zarodek zagnieździ się w ścianie macicy.
Kobieta może odczuwać rozdrażnienie i zmęczenie. Na tym etapie ciąży pojawić mogą się mdłości i częste oddawanie moczu. Da się też dostrzec zmiany w smaku i zapachu potraw.
W piątym tygodniu rozpoczyna się proces kształtowania wszystkich narządów i układów, które są niezbędne do funkcjonowania dziecka. Etap ten nazywany jest organogenezą - powstają zalążki płuc, nerek, trzustki i śledziony.
Kobieta w tym czasie może narzekać na tkliwość, zmęczenie i poranne mdłości. Widoczne staje się też zaokrąglenie piersi i ściemnienie brodawek.
U dziecka zaczyna się formować mózg. Widoczne są plamki, które przekształcą się w oczy. Pojawiają się też zalążki przyszłych uszu, nosa i ust. Głowa pozostaje nieproporcjonalnie wielka w porównaniu do tułowia. Częstotliwość uderzeń serca wynosić może od 100 do 160 na minutę.
Kobieta w tym czasie może dalej odczuwać zmęczenie, a do tego mieć ciągłą potrzebę korzystania z toalety. Musi więc szczególnie dużo pić. Układ pokarmowy także może wysyłać nieprzyjemne sygnały w postaci wzdęć, zgagi i wzmożonego oddawania gazów.
Zarodek osiąga wielkość około 8 mm. To niewiele, ale uformowany jest już tułów i kończyny z wypustkami, z których rozwiną się palce. Wzrostowi ulegają mięśnie i układ kostny. Serce składa się już z czterech części.
Przyszła mama może na tym etapie dostrzec powiększenie i tkliwość piersi (nawet o cały rozmiar). Poranne mdłości mogą być jeszcze bardziej dokuczliwe. Proces wzrostu płodu i tworzenia się łożyska jest bardzo energochłonny, dlatego odczuwanie zmęczenia jest jak najbardziej naturalne.
Płód ulega zmianom, które bardziej upodabniają go do człowieka. Widoczny jest kręgosłup, palce u rąk i nóg, głowa staje się bardziej proporcjonalna, a sylwetka się wydłuża. Zauważalny jest zarys nosa i uszu. Pracę podejmują nerki, a organy płciowe zaczynają się różnicować.
To właśnie moment, kiedy kobieta może odczuwać nietypowe zachcianki: śledzie, słodycze itp. Niemniej jednak równocześnie pojawia się zgaga, refluks żołądkowy, zaparcia i wzdęcia. Powiększająca się macica wywołuje uczucie dyskomfortu w podbrzuszu. Podwyższeniu może także ulec ciśnienie krwi, co łączy się zazwyczaj z nasilonymi bólami głowy. Na tym etapie, jeśli nie byłaś jeszcze u lekarza, koniecznie zrób to - otrzymasz skierowanie na niezbędne badania.
Dziecko w tym tygodniu przechodzi intensywny rozwój kończyn, które wydłużają się, posiadają już także rozdzielone palce i stawy. Następuje także silny wzrost układu nerwowego i mózgu.
W tym momencie zazwyczaj większość kobiet zaczyna dostrzegać zmiany w swojej sylwetce - pojawiają się pierwsze dodatkowe centymetry w talii i kilogramy na wadze. Normą są także duże wahania nastroju - od euforycznej radości aż po głęboką rozpacz, co jest konsekwencją huśtawki hormonalnej.
Dziecko w tym czasie mierzy około 2,5 cm jednak jego rozwój wciąż jest intensywny, a wzrost zaczyna przybierać większe tempo. Jest to czas kiedy zmianie ulega wygląd twarzy - kształtuje się coraz więcej detali. Następuje też przyspieszony rozwój tkanek, które później staną się kośćmi. Mięśnie zaczynają już podejmować pracę, a żołądek wytwarza soki trawienne.
Koniec 1. trymestru to czas najintensywniejszych mdłości - od teraz powinny ustępować. Niebawem powinno zacząć pracować także łożysko. Regularne posiłki pomagają w walce z niedogodnościmi ze strony układu pokarmowego. Warto także pamiętać o odpowiednim nawodnieniu i podaży błonnika spożywczego w diecie.
Płód nieustannie rośnie, a nóżki stają się dłuższe od rączek. Dziecko może mieć już nawet 10 cm długości. Jego kości ulegają mineralizacji. W tym czasie porusza się ono bardzo aktywnie wewnątrz macicy w każdym kierunku. Nie jest to jednak jeszcze odczuwalne przez kobietę. Zwraca się uwagę, że dziecko na tym etapie odczuwa silnie emocje towarzyszące jego mamie.
Po trudach pierwszego trymestru ciężarna wreszcie zaczyna czuć się lepiej. Negatywne dolegliwości ustępują, ma miejsce przypływ energii. Wyraźnie zaokrągla się brzuch, co negatywnie wpływa na stan kręgosłupa - warto korzystać z masaży lub specjalnej poduszki dla ciężarnych do snu.
To moment, w którym wykonywane jest zazwyczaj USG połókowe, mogące wskazać na to czy płód rozwija się prawidłowo.
Dziecko na tym etapie może mieć już nawet 15 cm długości. Intensywnie się rusza, co da się już odczuć zwłaszcza kiedy mama odpoczywa - kiedy jest w ruchu maluszek się uspokaja. Dojrzewają utworzone w pierwszym trymestrze organy - powstają pęcherzyki płucne niezbędne do procesu oddychania. W 18. tygodniu tworzy się także maź płodowa, którą maluch będzie pokryty tuż po narodzeniu. Działać zaczyna trzustka i wątroba, a jelita wypełnia smółka - maluch wydali ją dopiero po narodzeniu.
Kobieta na tym etapie zaczyna mieć mocno zaokrąglony brzuch - na wadze może być nawet 5 kg więcej. W organizmie następuje uwalnianie się relaksyny, która poluzowuje więzadła co jest niezbędne na czas porodu, jednak powoduje także bóle stawów. Zazwyczaj na tym etapie ciąży pojawiają się także obrzęki zarówno rąk i nóg. Związane są ze zwiększonym naciskiem na naczynia krwionośne.
Półmetek ciąży to moment, kiedy dziecko ma wykształcone gruczoły potowe i i gruczoły łojowe. Na skórze placów widoczne są linie papilarne. Zmysły ulegają wyostrzeniu. Dziecko odczuwa też zmiany temperatury.
W 20. tygodniu ciąży pojawić mogą się skurcze Braxtona-Hicksa. Są to skurcze przygotowujące macicę do akcji porodowej. Na tym etapie intensyfikują się także problemy skórne. Plamy pojawiające się na twarzy to tzw. ostuda. Na szczęście dotyczy ona tylko części kobiet w ciąży.
To już 6 miesiąc ciąży. Dziecko może osiągać nawet 30 cm długości i ważyć około 500 g. Zaczyna teraz intensywnie przybierać na wadze, aby przy porodzie osiągnąć poziomo około 3,5-4 kg. Układ nerwowy wciąż bardzo szybko się rozwija - zwiększa się ilość komórek nerwowych. Dziecko ma już ukształtowaną twarz z widocznymi rzęsami i brwiami. Trwa intensywny rozwój płuc - powstają oskrzeliki. Dziecko ma też aktywny słuch - reaguje na głosy czy mocne dźwięki.
W 24. tygodniu ciąży kobiety odczuwają nasilony świąd skóry na brzuchu - spowodowany intensywnym jej rozciąganiem. Pojawiają się tu niekiedy problemy ze wzrokiem - suchość powodująca podrażnienie, oraz mrowienie w rękach i nogach spowodowane uciskiem na nerwy.
Na tym etapie wszystkie najważniejsz narządy i układy są już wykształcone, a dziecko intensywnie rośnie i gromadzi tkankę tłuszczową. Waży już około 1,5 kg i będzie przybierało ok. 200 g tygodniowo. Jego długość oscyluje wokół 39-44 cm. Z dużym prawdopodobieństwem dziecko jest już ustawione w pozycji główką w dół.
Ze względu na ograniczoną przestrzeń mama mniej odczuwa ruchy malucha. Powracają znów dolegliwości z początku ciąży - zmęczenie, nudności, zgaga, zaparcia, częste oddawanie moczu. Uciążliwy staje się też ból kręgosłupa. W piersiach pojawia się siara - pierwsze mleko, które intensywnie jest w tym momencie produkowane w piersiach.
To niezwykle ważna chwila, gdyż właśnie teraz dojrzewają płuca dziecka. Jego masa oscyluje wokół 2 kg, a długość waha się między 42-48 cm. Skóra na ciele wygląda znacznie lepiej dzięki temu, że dziecko przybiera stale na wadze (staje się napięta i gładka). Coraz dokładniejsza jest także praca mózgu - dziecko reaguje na różne bodźce zewnętrzne (nie tylko dźwięki, ale też światło czy zmiany temperatury). U chłopców jądra zstępują do moszny (zdarza się, że dzieje się to już po urodzeniu).
Kobiety na tym etapie często zmagają się z bezsennością, która jest konsekwencją tego, że nie jest im wygodnie podczas spania. Dokuczają także skurcze łydek i zgaga. Bóle kręgosłupa spowodowane jego przeciążeniem stają się coraz bardziej uciążliwe, dlatego warto bardzo często podczas wykonywanych czynności robić sobie chwilę odpoczynku. Ruchy dziecka ze względu na ograniczoną ilość miejsca mogą okazać się bardzo bolesne.
To bardzo ważny moment, gdyż jeśli po zakończeniutego tygodnia nastąpi poród to ciąża zostanie uznana za donoszoną. Oznacza to, że rozwój dziecka dobiega końca właśnie w tym momencie. Płuca są całkowicie ukształtowane. Większość dzieci jest też już ustawiona w pozycji porodowej.
Kobietom na tym etapie doskwiera obniżenie macicy i nacisk na pęcherz moczowy. Działająca relaksyna rozluźnia więzadła i stawy, co może powodować uczucie ciągnięcia i bólu. Na wadze odnotowuje się zazwyczaj wynik o około 13-15 kg większy niż na początku ciąży. Taki duży przyrost w krótkim czasie negatywnie wpływa na skórę - warto ją teraz intensywnie nawilżać i masować, aby zredukować szansę na pojawienie się rozstępów. Problematyczna okazuje się też opuchlizna stóp i rąk - możesz nie mieścić się w swoje buty, a pierścionki stają się zbyt ciasne i trudno je zdjąć.
To ostatni tydzień ciąży. Dziecko jest już gotowe do opuszczenia swojego dotychczasowego środowiska. Mama też z utęsknieniem czeka już na moment rozwiązania, które może nastąpić w każdej chwili. Obecnie zgodnie z obowiązującymi wytycznymi wywołanie porodu jest możliwe dopiero po zakończeniu 41 tygodnia ciąży. Do tego czasu warto kontrolować stan dziecka wykonując regularne badanie KTG.
Zobacz też: Szczepienia przeciw COVID-19 nie są powiązane z przedwczesnymi porodami