Szczepionka przeciw HPV ratuje tysiące kobiet przed rakiem szyjki macicy

Jak pokazują badania opublikowane w "The Lancet" tysiące kobiet zostały uratowane przed rakiem szyjki macicy dzięki programowi szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Program uruchomiono w Wielkiej Brytanii trzynaście lat temu.

Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl

HPV (ang. Human Papilloma Virus) jest to wirus brodawczaka ludzkiego. Istnieje ponad 150 odmian tego wirusa, spośród których, część typów odpowiada za rozwój zmian nowotworowych, przede wszystkim organów płciowych. Jest to więc bardzo groźny wirus, którym zarażenie może zakończyć się rakiem szyjki macicy, nowotworem pochwy, sromu, odbytu, a także prącia. HPV przenoszony jest drogą płciową, jego nosicielami są zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Zobacz wideo Mięśniaki macicy: rzeczywiście można je leczyć skutecznie tabletkami i zrezygnować z operacji?

Badanie, którego wyniki opublikował  "The Lancet" są  finansowane przez Cancer Research UK (brytyjska niezależna organizacja, która wspiera badania nad rakiem). Analiza pokazuje, że zachorowalność na raka szyjki macicy u kobiet w wieku od 12 do 13 lat (obecnie mają 20 lat) była o 87 proc. niższa niż w populacji nieszczepionej.

Odnotowano również zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy o 62 proc. u kobiet, które były szczepione w wieku od 14 do 16 lat, oraz o 34 proc. u kobiet szczepionych w wieku od 16 do 18. Eksperci przyjrzeli się danym z programu szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) przy użyciu szczepionki Cervarix, którą podawano dziewczętom od 2008 r. do września 2012 r. Obecnie w programie stosowana jest inna szczepionka, Gardasil, którą podaje się dziewczętom i chłopcom w wieku 12 i 13 lat.

Badanie opublikowane w "The Lancet" w tym tygodniu wskazują, że do czerwca 2019 r. było około 450 mniej przypadków raka szyjki macicy. W latach 2016-2018 był ich mniej 374. Stanów przedrakowych u zaszczepionych było mniej o 17 200. Odnotowano również 97-procentowy spadek zmian przedrakowych u kobiet zaszczepionych w wieku od 12 do 13 lat, 75 proc. spadek u kobiet zaszczepionych w wieku od 14 do 16 lat i 39 proc. u kobiet zaszczepionych w wieku od 16 do 18. Eksperci uważają, że bez szczepień, żniwo zmian przedrakowych mogłoby dotknąć prawie 36 000 kobiet.

Czy rak szyjki macicy stanie się chorobą rzadką

Naukowcy stwierdzili, że odkrycia dostarczają pierwszych bezpośrednich, dowodów na zapobieganie rakowi szyjki macicy za pomocą szczepionki HPV. 

To niesamowite zobaczyć wpływ szczepień przeciwko HPV, a teraz możemy udowodnić, że zapobiegło to rozwojowi raka u setek kobiet w Anglii. Od wielu lat wiemy, że szczepienie przeciwko HPV jest bardzo skuteczne w zapobieganiu określonym szczepom wirusa, ale obserwowanie rzeczywistego wpływu szczepionki było naprawdę satysfakcjonujące

- powiedział profesor Peter Sasieni, główny autor badania z King's College London

- Zakładając, że większość ludzi będzie nadal otrzymywać szczepionkę HPV i uczesniczyć w badaniach przesiewowych, rak szyjki macicy stanie się chorobą rzadką - dodał prof. Sasieni.

Dr Vanessa Saliba, epidemiolog, konsultantka UK Health Security Agency (brytyjska rządowa agencja bezpieczeństwa zdrowotnego - UKHSA), która również brała udział w badaniu, powiedziała: - Zachęcamy wszystkich, którzy kwalifikują się do przyjęcia szczepionki przeciwko HPV, gdy jest oferowana w szkole. Wszyscy uprawnieni mogą nadrobić zaległości do swoich 25. urodzin. Wraz z badaniem szyjki macicy pomoże to chronić kobiety przed zachorowaniem na raka szyjki macicy.

- Takie wyniki pokazują siłę nauki. To historyczny moment, kiedy pierwsze badanie wykazało, że szczepionka HPV chroniła i będzie nadal chronić tysiące kobiet przed rakiem szyjki macicy - powiedział Michelle Mitchell, dyrektor naczelny Cancer Research UK.

Szczepienie przeciw HPV - jak jest u nas

W Polsce rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem narządów płciowych u kobiet do 45. roku życia. Co roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera, bo zgłosiła się do lekarza zbyt późno. Oznacza to, że z dziesięciu kobiet, u których codziennie wykrywa się w Polsce ten nowotwór, pięć umiera.

Polska nie prowadzi powszechnego programu szczepień przeciwko HPV. Inicjatywy dotyczące refundacji szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego są w ograniczonym zakresie realizowane przez lokalne samorządy. Szczepionki trudno też kupić we własnym zakresie, regularnie jest problem z dostawami wszystkich zarejestrowanych preparatów na rynku aptecznym. Sprzedaż jest doraźna, zawieszana, w wielu punktach sprzedaży obowiązują zapisy. W przypadku planowanego pełnego trzydawkowego zaszczepienia koszt sięga nawet 1500 zł i niejednokrotnie trzeba go ponieść jednorazowo. W tej cenie jest uwzględnione przechowywanie preparatu w punkcie planowanego szczepienia.

Z tej formy profilaktyki można skorzystać w każdym wieku, najczęściej stosuje się ją u młodych dziewcząt (po 9. roku życia), które nie rozpoczęły jeszcze współżycia płciowego. Najlepsze efekty daje szczepienie w 11. roku życia dziecka, a przed ukończeniem 12 lat. Szczepionka przeciwko wirusowi podawana jest w trzech dawkach w postaci iniekcji domięśniowej. Odstęp pomiędzy pierwszą a drugą dawką nie powinien być dłuższy niż 8 tygodni, a pomiędzy ostatnim a pierwszym szczepieniem może wynosić maksymalnie 6 miesięcy.

Są trzy rodzaje szczepionek przeciwko wirusowi HPV:

  • Cervarix - szczepionka 2-walentna (chroni przed dwoma typami HPV), przeciwko wirusowi brodawczaka typu 16 i 18 (wirusy onkogenne)
  • Silgard - szczepienie 4-walentne (chroni przed czteroma typami HPV), zapobiega wirusom HPV typu 16,18 oraz 6 i 11 (wirusy odpowiedzialne za kłykciny kończyste)
  • Gardasil 9 - najbardziej złożona 9-walentna (chroni przed dziewięcioma typami HPV) szczepionka przeciwko wirusom 6, 11, 16, 18, 31, 33, 52 i 85.

Bardzo ważne jest, aby wykonywać iniekcję tym samym preparatem.

Źródło: The Guardian,PZH

Więcej o: