Cynk może pomóc w leczeniu przeziębienia, ale jest pewien haczyk

Cynk stosowany przy łagodnych lub umiarkowanych wirusowych infekcjach dróg oddechowych wydaje się pomagać, zmniejszając nasilenie objawów w trzecim dniu choroby. Niestety, nie dotyczy to zakażeń ludzkim rynowirusem. A to sprawca co najmniej połowy przeziębień.

Więcej podobnych tematów na Gazeta.pl

Ostre wirusowe infekcje dróg oddechowych występują powszechne na całym świecie. Objawy infekcji wahają się od łagodnych (np. niewielkie przeziębienie) do poważnych, wśród których jest wirusowe zapalenie płuc czy ciężki zespół ostrej niewydolności oddechowej. Większość łagodniejszych infekcji ustępuje samoistnie, niemniej jednak zakażenia dróg oddechowych jest poważnym problemem zdrowotnym, związanym choćby z wysoką absencją w pracy i masowymi zachorowaniami wśród dzieci. Obecnie medycyna właściwie niewiele może tutaj pomóc. Promuje się przede wszystkim profilaktykę, w tym szczepienia, higienę rąk, a leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów. Stąd poszukiwania skutecznego lekarstwa. 

Na łamach czasopisma "BMJ Open" ukazał się artykuł podsumowujący naukowe dane na temat leczniczego działania cynku w przypadku wirusowych chorób układu oddechowego, takich jak przeziębienie i inne choroby grypopodobne. Artykuł jest pokłosiem przeglądu (metaanalizy) 28 randomizowanych kontrolowanych badań, opublikowanych w poprzednich latach w różnych czasopismach naukowych. W tych badaniach uczestniczyło w sumie 5446 dorosłych z wszystkich grup wiekowych.

Jak to z tym cynkiem jest

Z analizy przeprowadzonej przez międzynarodową grupę badaczy wynika, że cynk może zapobiegać objawom i skracać czas trwania pozaszpitalnych ostrych wirusowych infekcji dróg oddechowych, takich jak przeziębienie i choroby grypopochodne.

- Kiedy cynk zastosowano profilaktycznie, ryzyko wystąpienia objawów związanych z przeziębieniem było o 28 proc. mniejsze, a ryzyko choroby grypopodobnej o 68 proc. mniejsze (w porównaniu z grupą placebo). Jednak ochronne działanie cynku było nieistotne (ryzyko niższe tylko o 4 proc.), gdy uczestnicy byli celowo zakażani rinowirusem - napisali autorzy przeglądu.

Cynk zatem tylko nieznacznie zmniejszał objawy zakażenia ludzkim rinowirusem (rynowirusem). Naukowcy zauważyli, że w tym przypadku zażywanie tabletek do ssania zawierających cynk nie miało znaczącego wpływu na przebieg infekcji.

Ludzkie rinowirusy (HRV) są odpowiedzialne za ponad połowę chorób, które możemy określić jednym zbiorczym słowem: przeziębienie. Ludzkie rinowirusy powodują infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenia ucha środkowego oraz zapalenie zatok. Inne powszechne wirusy atakujące układ oddechowy to koronawirus, adenowirus, wirus paragrypy i wirus grypy. Metaanalizą nie objęto jednak SARS-CoV-2, sprawcę COVID-19, ponieważ kontrolowane badania kliniczne, dotyczące działania cynku, jeszcze trwają.

- Stwierdzono, że cynk stosowany w leczeniu zakażeń górnych dróg oddechowych skraca czas trwania objawów o około 2 dni i zmniejsza nasilenie objawów w trzecim dniu choroby, ale zmniejszenie ogólnego nasilenia infekcji okazało się nieznaczne - to drugi wniosek sformułowany przez autorów metaanalizy.

Zażywanie preparatów z cynkiem, czy to w postaci tabletek, czy sprayu do nosa, wiązało się z kilkoma niegroźnymi efektami ubocznymi, takimi jak nudności czy podrażnienie jamy ustnej i nosa. Ryzyko poważniejszych niepożądanych skutków (takich jak utrata węchu spowodowana nadużywaniem sprayu) uznano za niskie.

Jak podkreśla prof. Jennifer Hunter z Western Sydney University (współautorka przeglądu), lekarze i pacjenci muszą być świadomi, że pozostaje jeszcze wiele niewiadomych, jeżeli chodzi o skuteczność cynku, wielkość dawek i dróg podawania. Na rynku mamy wiele różnych preparatów cynkowych, różniących się składem i mechanizmem działania. Większość badań koncentrowała się wokół glukonianu cynku lub octanu cynku, ale to nie znaczy, że inne związki są mniej skuteczne. Badaczka zauważa, że w tej chwili po prostu nie ma jeszcze wyczerpujących danych na ten temat.

To w końcu brać, czy nie brać cynk na przeziębienie? Naukowcy skłaniają się do zdania, że krótkotrwałe stosowanie pastylek z cynkiem jest ogólnie bezpieczne.

- Dwie rzeczy, które ludzie chcą wiedzieć, kiedy się przeziębią, to jak długo to potrwa i jak bardzo będę chory? Odkryliśmy, że cynk prawdopodobnie skraca czas trwania infekcji i było sporo sygnałów, które mówiły nam, że cynk może zmniejszać nasilenie objawów, szczególnie w szczytowym okresie choroby, między drugim a czwartym dniem - zauważa prof. Hunter.

Badacze podkreślają, że choć cynk daje pewną nadzieję, to badania na temat jego działania w przypadku infekcji wirusowych są ograniczone i niepewne, nie ma też jednoznacznych zaleceń co do formuły, dawkowania itd.

Metaanalizę przeprowadził  zespół naukowców z Western Sydney University (Australia), Southern Cross University, (Australia) McMaster University (Kanada) i National Univeristy of Natural Medicine (USA). 

Źródła: ScienceAlert.com,BMJ Open