Hiperurykemia stanowi niezależny, istotny czynnik rozwoju wielu schorzeń. Dlatego tak ważne jest dbanie o profilaktykę, oznaczanie stężenia kwasu moczowego, szczególnie u osób po 40. roku życia, i dostosowywanie terapii do aktualnych wartości. Im wcześniej dowiemy się o przekroczeniu norm, tym lepiej - choroba do zaawansowanego stadium rozwija się bardzo szybko i często bezobjawowo.
Czym jest hiperurykemia?
Hiperurykemia to wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi. Kiedy o niej mówimy? Gdy przekracza:
- u zdrowych kobiet - 6 mg/dl,
- u zdrowych mężczyzn - 7 mg/dl,
- u osób z podwyższonym ryzykiem wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego - 5 mg/dl.
Jest wyjątkowo podstępna - często rozwija się po cichu i nie daje żadnych objawów. Hiperurykemia rzadko występuje samodzielnie. Bardzo często towarzyszy jej nadciśnienie tętnicze. Najgroźniejszymi powikłaniami, będącymi konsekwencją występujących wraz z nią chorób układu krążenia, są zawały serca oraz udary. Należy również wspomnieć o chorobach metabolicznych, takich jak miażdżyca czy cukrzyca. Nieprawidłowy poziom kwasu moczowego kojarzony jest także z dną moczanową czy kamicą nerkową. Prawidłowo pracujące nerki zwykle znakomicie radzą sobie z nadmiarem kwasu, więc jego nadmiar bywa skutkiem problemów z tym narządem.
Jak często wskazane jest kontrolowanie poziomu kwasu moczowego?
Szacuje się, że podwyższony poziom kwasu moczowego może dotyczyć nawet co siódmego Polaka. Dlatego tak ważne jest dbanie o profilaktykę, oznaczanie stężenia kwasu moczowego i dostosowywanie terapii do aktualnych wartości.
Ryzyko problemów wyraźnie rośnie z wiekiem. Badanie należy wykonywać raz w roku, o ile specjalista nie zaleci inaczej. Przyjmuje się, że osoby, które nigdy nie badały poziomu kwasu moczowego, powinny zacząć to robić najpóźniej ok. 40. roku życia. Natomiast ci, którzy znajdują się w grupie ryzyka, badania powinni rozpocząć nawet wcześniej - gdy skończą ok. 30 lat.
Wśród najważniejszych grup czynników ryzyka hiperurykemii wymienia się:
- zespół metaboliczny, nadwaga, nadciśnienie tętnicze,
- stosowane leki - diuretyki, kwas acetylosalicylowy w małych dawkach, cyklosporyna,
- nadużywanie alkoholu, nieprawidłowa dieta,
- pacjenci po przeszczepach narządowych,
- płeć męska, kobiety w wieku pomenopauzalnym, zaawansowany wiek,
- predyspozycja genetyczna (hiperurykemia pierwotna),
- choroby nowotworowe i ich leczenie,
- choroby i stany kliniczne powodujące zmniejszenie wydalania kwasu moczowego przez nerki,
- rzadziej: nadmierny wysiłek fizyczny, padaczka, nadczynność przytarczyc, niedoczynność tarczycy, toksyny.
Jak leczyć hiperurykemię?
Hiperurykemię można i trzeba kontrolować pod nadzorem lekarza, najczęściej pierwszego kontaktu. Ten będzie dostosowywał terapię do aktualnych wartości i zleci ewentualne leczenie farmakologiczne. Zalecenia obejmą też zmianę stylu życia, w tym m.in.: utrzymanie prawidłowej masy ciała, stosowanie regularnego wysiłku fizycznego i odpowiedniej diety.
Dieta przy hiperurykemii powinna być niskofruktozowa i niskopurynowa. Oznacza to ograniczenie produktów bogatych we fruktozę - ciast, słodyczy, słodkich napojów oraz ograniczenie źródła puryn - mięsa i jego podrobów, wywarów, galaret. Dieta powinna obfitować w produkty zbożowe i mleczne, warzywa, orzechy i niskofruktozowe owoce. Należy pamiętać o odpowiedniej ilości płynów, nawet do trzech litrów dziennie oraz regularnej aktywności fizycznej.
Teraz badanie poziomu kwasu moczowego bez skierowania od lekarza
Do końca 2021 roku każdy Polak, który skończył 40. rok życia, może wykonać badanie poziomu kwasu moczowego bez skierowania od lekarza, w ramach programu „Profilaktyka 40+". Wystarczy wypełnić ankietę dostępną na Internetowym Koncie Pacjenta lub zadzwonić na nr infolinii Domowej Opieki Medycznej (DOM): 22 735 39 53.
Trwa ogólnopolska kampania edukacyjna: Obniżamy Kwas Moczowy. Jej celem jest promocja profilaktyki, a także zwiększanie świadomości Polaków w zakresie zagrożeń zdrowotnych, wynikających z wysokiego stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. Więcej informacji na Facebooku.
