Po dokładnym przyjrzeniu się genom ponad 200 tys. kobiet naukowcy odkryli, że istnieje niemal 300 sygnałów genetycznych, które mogą pomóc w wyjaśnieniu, dlaczego niektóre kobiety szybciej wchodzą w wiek menopauzalny i jakie problemy zdrowotne się z tym łączą. Badanie przeprowadzili naukowcy z trzech uniwersytetów: w Cambridge, Exeter oraz w Kopenhadze.
Kluczem okazały się dwa geny nazywane CHEK1 i CHEK2. Naukowcy zauważyli, że kobiety, które miały niski poziom białka kodowanego przez gen CHEK2, wchodziły w menopauzę o trzy lata później niż kobiety, u których poziom tego białka był prawidłowy.
Eksperymenty potwierdzające rolę genów CHEK1 i CHEK2 w przedłużeniu lub skracaniu czasu płodności przeprowadzono na myszach. Zauważono, że jeżeli zahamuje się aktywność genu CHEK2 u tego gryzonia, jego potomstwo zyskuje wydłużony okres reprodukcyjny. Nadekspresja genu CHEK1 także przedłużała żywotność reprodukcyjną potomstwa myszy dzięki zwiększeniu się początkowej liczby jajeczek (powstających jeszcze w okresie życia płodowego).
Naukowcy skoncentrowali się teraz na odpowiedzi na pytanie, jakie są skutki zdrowotne wcześniejszej, a jakie późniejszej menopauzy. I tak doszli do wniosku, że genetyczna wcześniejsza menopauza oznacza większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, a także osteoporozy i w związku z tym zwiększonego ryzyka złamań. Z drugiej strony oznacza mniejsze ryzyko pojawienia się raka jajnika oraz raka piersi.
- Wcześniejsza menopauza była przyczynowo związana z niższym ryzykiem nowotworów hormonowrażliwych. Uważamy, że jest to prawdopodobnie spowodowane krótszą ekspozycją na wysoki poziom hormonów płciowych - mówi współautorka badania, dr Katherine Ruth z University of Exeter.
Dzięki zidentyfikowaniu genetycznych przyczyn wcześniejszej lub późniejszej menopauzy można przewidzieć, które kobiety wcześniej wejdą w okres przekwitania. A to oznacza, że można taką wiedzę przekazać kobietom planującym ciążę.
- Nasze odkrycie może być też początkiem nowego podejścia do terapii niepłodności, a w szczególności do leczenia metodą IVF (zapłodnienie in vitro) - mówi prof. Eva Hoffmann z University of Copenhagen, członkini zespołu badawczego.
Większość kobiet przechodzi menopauzę pomiędzy 40. a 60. rokiem życia (ok. 1 proc. przed 40). Zależy to od genów, czynników środowiskowych oraz od stylu życia. Najmniej wiemy o genetycznych uwarunkowaniach menopauzy.
W porównaniu z wcześniejszą wiedzą na ten temat, teraz naukowcy zidentyfikowali aż pięć razy więcej różnych czynników genetycznych związanych z menopauzą. - Pracujemy nad rodzajem testu predykcyjnego, który pozwoli przeanalizować DNA kobiety i określić, jak długie będzie jej "naturalne okno płodności". Będzie wówczas mogła dokonywać świadomych wyborów reprodukcyjnych - powiedział dr John Perry z University of Cambridge.
Źródła: The Guardian, Nature
