Pluskwica graniasta - charakterystyka rośliny
Pluskwica graniasta (Cimicifuga racemosa Nutt.) należy do rodziny jaskrowatych. Miejscem pochodzenia pluskwicy groniastej jest Ameryka Północna. Rdzenni Amerykanie wykorzystywali tę roślinę w medycynie tradycyjnej na różne dolegliwości. Wiedzę na temat właściwości black cohosh (zwyczajowa nazwa rośliny w języku angielskim) przejęli od nich Europejczycy. Nazwy łacińskie rośliny to Cimicifuga racemosa lub Actaea racemosa.
Obecnie uprawiana jest w wielu krajach jako roślina ozdobna oraz zielarska. Można ją spotkać w ogrodach i parkach. Najlepiej rośnie w półcieniu, w żyznej i wilgotnej glebie. Rozmnaża się przez podział kłączy. Ma wysoką dość grubą łodygę, dorastającą do dwóch metrów wysokości. Kwitnie od sierpnia-września do października, wypuszczając drobne kremowobiałe, silnie pachnące kwiaty.
Pluskwica graniasta jest wykorzystywana do zwalczania uderzeń gorąca i innych objawów związanych z menopauzą. Pisze się, że ma właściwości fitoestrogenne, ale nie ma zbyt wielu wysokiej jakości badań, które by to jednoznacznie potwierdzały.
Pluskwica graniasta - roślina zielarska
Jako surowiec zielarski służy kłącze pluskwicy graniastej (Cimicifugae rhizoma), które wykopuje się i suszy. W składzie tego ziela znajdziemy m.in.:
- glikozydy triterpenowe (akteinę, cimifuginę i deoksydinę)
- glikozydy goryczowe
- polifenole np. kwas kofeinowy, pochodne kwasu ferulowego
- alkaloidy
- substancje estrogenne
Właściwości pluskwicy graniastej
Roślina była badana pod kątem zwalczania uciążliwych objawów menopauzy u kobiet. Badania różniły się od siebie pod względem rodzaju eksperymentu, gatunku badanej rośliny czy dawek, więc trudno jest wyciągać z nich jednoznaczne wnioski. Niemniej jednak wykazano, że pewne ekstrakty z rośliny i niektóre produkty, zawierające to zioło, mogą zmniejszać niektóre objawy menopauzy. Nie ma wystarczających danych, aby stwierdzić, że pluskwica graniasta jest skuteczna w innych dolegliwościach.
Metaanaliza (przegląd badań), wykonana w 2017 roku sugeruje, że ekstrakty z pluskwicy graniastej, zatwierdzone do leczenia w Europie, wydają się zmniejszać objawy menopauzy. Są jednak niespójne, jeżeli chodzi o odpowiedź na pytanie, czy zioło pomaga zredukować uderzenia gorąca związane z leczeniem raka piersi. Zatem osoby chorujące na tego typu nowotwór powinny unikać zażywania preparatów zawierających tę roślinę bez konsultacji z lekarzem. Niewiele też wiadomo na temat bezpieczeństwa zażywania preparatów z pluskwicy graniastej podczas ciąży i karmienia piersią, zatem i tutaj należy zachować ostrożność.
Ponadto osoby z zaburzeniami czynności wątroby w wywiadzie powinni stosować preparaty z Cimicifugae rhizoma z dużą ostrożnością. Jeżeli więc wystąpią takie objawy jak obrzęk brzucha, ciemne zabarwienie moczu, żółtaczka, należy przerwać zażywanie tego produktu i zgłosić się do lekarza.
Większość badań klinicznych pokazuje, że zażywanie pluskwicy graniastej nawet przez 12 miesięcy jest bezpieczne i nie niesie ze sobą żadnych poważnych skutków. Może jednak spowodować takie, raczej łagodne skutki uboczne, jak roztrój żołądka, skurcze, ból głowy, wysypka, uczucie ciężkości, plamienia i krwawienia z pochwy oraz przyrost masy ciała.
Należy też uważnie czytać etykiety na produktach ziołowych, aby upewnić się, że zawierają dokładnie to zioło, a nie na przykład mylony z nim tzw. niebieski cohosh (Caulophyllum thalictroides), który ma inne skutki i jest niebezpieczny - przestrzega National Institutes of Health (NIH), amerykańska instytucja ds. zdrowia publicznego.
