Cynamon - skąd go mamy?
Cynamon jest przyprawą pozyskiwaną z kory drzew o nazwie cynamonowiec (roślina z rodziny wawrzynowatych). Rośnie w krajach subtropikalnych. Znali go już starożytni Egipcjanie, był cenną i rzadką przyprawą na królewskich dworach. Dzisiaj cynamon nie jest już tylko dla wybranych. Spotyka się dwa główne rodzaje cynamonu: cynamon cejloński, zwany też prawdziwym lub właściwym oraz cynamon kasja (wonny, chiński), tańszy i bardziej rozpowszechniony w sprzedaży, zawierający jednak sporo szkodliwej kumaryny. Cynamon cejloński uznawany jest za szlachetniejszą odmianę, ma ponadto tylko śladowe ilości kumaryny.
Jak powstaje cynamon? Najpierw tnie się na mniejsze kawałki łodygi pozyskane z drzew cynamonowych, a następnie wycina się korę wewnętrzną i usuwa zdrewniałe części. Potem korę cynamonową suszy się, a następnie sprzedaje w formie zwiniętych pasków albo drobno zmielonego proszku.
Korzyści zdrowotne cynamonu zawdzięczamy przede wszystkim zawartemu w nim związkowi o nazwie aldehyd cynamonowy.
Cynamon - zastosowanie
Cynamon jest przyprawą poprawiającą smak i zapach potraw oraz napojów i wypieków. Wpływa korzystnie na trawienie, ma działanie antyseptyczne i grzybobójcze. Pysznie smakuje z potrawami słodkimi, chociaż nie tylko, jest także dodawany do napojów, w tym popularnego grzanego wina. Jest także konserwatorem żywności i źródłem olejków zapachowych. Olejek cynamonowy słynie z właściwości antyseptycznych.
Cynamon - jakie przyniesie korzyści naszemu zdrowiu
To przyprawa znana ludzkości od wieków i ma korzystne działanie dla zdrowia. Kilka z nich zostało potwierdzonych badaniami naukowymi. Kiedy zatem warto sięgać po cynamon?
- Chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników
W cynamonie znajduje się wiele przeciwutleniaczy, w tym polifenoli, a te chronią nas przed uszkodzeniami powodowanymi przez tzw. wolne rodniki (wolne rodniki przyczyniają się do uszkodzeń ludzkiego DNA). Istnieją badania, które wskazują, że cynamon jest pod tym względem królem przypraw. Ma więcej polifenoli niż dla przykładu czosnek czy oregano.
Polifenole to związki chemiczne, występujące w wielu roślinach oraz owocach, gdzie pełnią rolę naturalnych substancji ochronnych. Okazało się, że wpływają pozytywnie na ludzi, chroniąc komórki przed uszkodzeniem spowodowanym wpływem środowiska, w którym żyjemy, na przykład promieniowaniem UV.
- Cynamon na właściwości przeciwzapalne
Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym cynamon może nam pomóc, gdy zmagamy się z infekcją.
- Cynamon zmniejsza ryzyko zachorowania na serce
Okazuje się, że cynamon może zapobiegać chorobom serca, obniża bowiem poziom całkowitego cholesterolu, "złego" cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Wykazano także, na razie tylko na zwierzętach, że cynamon potrafi obniżyć ciśnienie krwi.
- Cynamon może pomóc przy insulinooporności
Związki zawarte w cynamonie mają właściwości poprawiające wrażliwość na insulinę. Tzw. insulinooporność (obniżona wrażliwość na insulinę, zaburzająca wiele procesów, w tym transport cukru we krwi) jest jednym z czynników rozwoju zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2.
- Cynamon obniża poziom cukru we krwi
Roślina przeciwdziała też rozwojowi cukrzycy poprzez wpływ na insulinooporność, a także poprzez zakłócanie wielu enzymów spowalniających rozkład węglowodanów w układzie pokarmowym. Związki zawarte w cynamonie potrafią też "naśladować" insulinę, co mobilizuje komórki do szybszego przyswajania glukozy. Stwierdzono, że cynamon ma działanie przeciwcukrzycowe dzięki obniżaniu poziomu cukru we krwi.
- Cynamon pomaga zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym
Chodzi o takie schorzenia jak choroba Parkinsona i Alzheimera, powiązane z nadmiernym gromadzeniem się w mózgów białka zwanego tau. Są dostępne wyniki badań, wykonanych na myszach, w których wykazano, że cynamon zwiększał ochronę neuronów przed uszkodzeniami, normalizował poziom neuroprzekaźników oraz poprawił funkcje motoryczne chorych zwierząt. Konieczne są jednak badania na ludziach, aby potwierdzić te właściwości cynamonu.
- Cynamon prawdopodobnie chroni przed rakiem
Badania laboratoryjne na zwierzętach oraz na próbkach z ludzkimi tkankami wykazały ochronne działanie cynamonu poprzez hamowanie wzrostu komórek rakowych i powstawania naczyń krwionośnych w guzach. Wydaje się być także toksyczny dla komórek rakowych, prowadząc do ich obumarcia. Czekamy jednak na potwierdzenie tego odkrycia w większych badaniach na ludziach.
- Cynamon pomaga w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i grzybiczych
Olejek cynamonowy skutecznie leczy infekcje dróg oddechowych spowodowane zakażeniami grzybicznymi. Może też zahamować namnażanie się niektórych bakterii, takich jak salmonella i Listeria monocytogenes.
Uważa się, że cynamon zapobiega próchnicy zębów i nieświeżemu oddechowi poprzez zabijanie bakterii, znajdujących się w jamie ustnej.
- Cynamon wykazał się w walce z wirusem HIV (w badaniach laboratoryjnych)
Wyekstrahowany z odmian kasja związek zniszczył wirusa, niemniej jednak nie ma jeszcze podobnych badań na ludziach, zatem trudno ostatecznie wyrokować w tej sprawie.
Cynamon nie jest dla wszystkich - jakie są skutki uboczne nadmiaru cynamonu w diecie
Cynamon odmiany kasja zawiera sporo kumaryny. Jest to związek szkodliwy dla zdrowia, gdy spożywany jest w dużych ilościach. Bezpieczniej zatem jest jeść cynamon cejloński (tzw. prawdziwy), który ma śladowe ilości kumaryny, ale też jest droższy i mniej dostępny. W małych ilościach cynamon, nawet odmiany kasja, jest bezpieczny. W odmianach kasja zawartość kumaryny może wynieść od 7 do 18 miligramów na łyżeczkę. Dlatego nie powinniśmy przekraczać jednej łyżeczki cynamonu na dzień, aby utrzymać się w takiej dawce kumaryny, która jest jeszcze tolerowana przez organizm (0,1 mg na kilogram masy ciała). Uwaga zatem na suplementy diety.
Nadmierne spożycie cynamonu (a ściślej rzecz biorąc zawartej w nim kumaryny) może doprowadzić do uszkodzenia wątroby i zwiększa ryzyko rozwoju raka.
Skutki uboczne nadmiaru spożytego cynamonu (kumaryny) obejmują więc:
- uszkodzenie wątroby
- zwiększone ryzyko rozwoju niektórych nowotworów (w płucach, wątrobie i nerkach)
- owrzodzenia jamy ustnej, obrzęk języka lub dziąseł, uczucie pieczenia lub swędzenia, białe plamy w jamie ustnej (to reakcja alergiczna na związek zwany aldehydem cynamonowym)
- zbyt niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia)
Zatem cynamon w przypadku cukrzyków to przyprawa, na którą powinni zwracać uwagę, aby sobie nie zaszkodzić przez nadmierne spożycie.
- problemy z oddychaniem, kaszel, trudności w złapaniu oddechu (gdy zjemy zbyt duże ilości zmielonego cynamonu i '"wciągniemy" proszek do płuc. Ponadto Olejek cynamonowy ze względu na duże ilości aldehydu może działać drażniąco na gardło.
Jeżeli chorujemy na astmę i inne schorzenia dróg oddechowych używajmy sproszkowanego cynamonu bardzo ostrożnie.
Ponadto cynamon może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, nasilając ich działanie lub skutki uboczne. Chodzi tutaj o leki cukrzycę i na choroby wątroby (np. paracetamol - acetaminoten, statyny). Oczywiście szkodzą większe ilości cynamonu, a nie o niewielkie dawki przyprawy.
Bezpośrednie spożywanie sproszkowanego cynamonu (jedzenie na przykład łyżeczką i bez popicia) jest po prostu niebezpieczne. Takim proszkiem łatwo się zakrztusić, a w konsekwencji uszkodzić sobie płuca (to tzw. zachłystowe zapalenie płuc).
