Kilka lat temu Polska dołączyła do krajów, w których rozpoznanie wirusowego zapalenia wątroby typu C przestało być wyrokiem śmierci.
Rewolucja dokonała się podczas mojego zawodowego życia. Kiedyś wielu pacjentów z HCV nie miało żadnych szans na ratunek nawet we wczesnym stadium choroby wątroby. Dzisiaj możemy pomóc prawie wszystkim, jeśli tylko zgłoszą się na badania i po pomoc do specjalisty
- przekonywała w 2015 roku na naszych łamach dr nauk med. Grażyna Cholewińska-Szymańska z Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych. Była wówczas okazja, by o leczeniu mówić szerzej - polscy pacjenci mogli wreszcie skorzystać z najnowocześniejszych terapii bezinterferonowych.
By to wszystko było możliwe, wcześniej jednak konieczna była identyfikacja sprawcy wirusowego zapalenia wątroby typu C. Dziś za to osiągnięcie Komitet Noblowski docenił trzech uczonych.
Trzy dekady od przełomu
- Tegoroczną Nagrodę Nobla przyznano trzem naukowcom, którzy wnieśli decydujący wkład w walkę z wirusowym zapaleniem wątroby, głównym globalnym problemem zdrowotnym, powodującym marskość i raka wątroby u ludzi na całym świecie.
Harvey J. Alter, Michael Houghton i Charles M. Rice dokonali przełomowych odkryć, które doprowadziły do identyfikacji nowego wirusa, wirusa zapalenia wątroby typu C. Wcześniejsze odkrycia wirusów zapalenia wątroby typu A i B były istotnym krokiem naprzód, ale większość przypadków zapalenia wątroby przenoszonego przez krew pozostawała niewyjaśniona. Odkrycie wirusa zapalenia wątroby typu C ujawniło przyczynę pozostałych przypadków przewlekłego zapalenia wątroby i umożliwiło diagnozę na podstawie próbki krwi oraz opracowanie leków, które uratowały miliony istnień ludzkich
- czytamy w uzasadnieniu (więcej na ten temat).
Chociaż wirusy zapalenia wątroby (A,B,C i kolejne) najpewniej nękają człowieka od zarania ludzkości, oficjalna obecność HCV (wirusowego zapalenia wątroby typu C) jest zaskakująco krótka. Hepatitis C Virus został odkryty dopiero w 1989 roku. Wcześniej u pacjentów rozpoznawano zapalenie wątroby nie-A i nie-B. Nie różnicując wroga, nie umiano też z nim walczyć.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu lekarze nie dysponowali właściwie żadną skuteczną bronią przeciw HCV. Popularna od lat 90. ubiegłego wieku terapia interferonem dawała już szansę na ratunek ok. 60 proc. zakażonych. Łączona terapia (interferon + rybawiryna) zwiększała szanse na powrót do zdrowia w ponad 90 proc. przypadków. Kolejne trafiające na rynek leki przeciwwirusowe, znane jako terapie bezinterferonowe, dały szanse bliskie 100 proc. Ich skuteczność to efekt wykorzystania wiedzy o budowie wirusa a także jego poszczególnych genotypach, których jest co najmniej kilka.
Długa droga do wyeliminowania HCV
Niestety, Komitet Noblowski przypomina, że chociaż odkrycia dwóch Amerykanów Harvey'a J. Altera i Charlesa M. Rice'a oraz Brytyjczyka Michaela Houghtona, ocaliły życie milionom ludzi, co roku HCV wciąż zabija 400 tysięcy ludzi. Nadal nie mamy szczepionki, a dostęp do niezawodnej diagnostyki i doskonałych terapii nie dotyczy obywateli biedniejszych regionów świata.
Leczenie bywa też spóźnione tam, gdzie chorym można pomóc, także w Polsce. Według szacunków GIS w Polsce jest obecnie 150 tysięcy zakażonych HCV, ale ponad 85 proc. spośród nich o tym nie wie, więc się nie leczy, nieświadomie zmierzając ku katastrofie.
Jak można się zakazić groźnym wirusem? Wszystkie czynności, w wyniku których dochodzi do przerwania ciągłości skóry i kontaktu z krwią (niekoniecznie bardzo świeżą: wirus może długo przetrwać poza ustrojem), mogą skończyć się zakażeniem, czyli np.:
- manicure
- usuwanie kamienia nazębnego
- przekłucie uszu
- pobranie krwi
- użycie cudzej maszynki do golenia
- seks (prawdopodobnie ryzyko szerzenia się wirusa przez kontakty seksualne jest znikome, ale istnieje).
W naszej galerii szczegółowa tabelka z ryzykownymi zachowaniami.
Niemal każdy z nas to robił. Badałeś się? Może przy okazji wyróżnienia dla badaczy warto coś zrobić dla swojego zdrowia?
Zrób badanie, niestety na własny koszt
HCV, podobnie jak HIV, przez lata, panosząc się w twoim organizmie, nie daje wyraźnych objawów, ale ostatecznie powoduje podobne spustoszenia. Można chorobę wykryć na wczesnym etapie, ale niestety, w zakresie profilaktyki niewiele się u nas dzieje.
Chociaż leczenie jest w 100 proc. skuteczne, nie wprowadzono badań przesiewowych. Niezawodny test kosztuje 30-50 zł. Niby niedużo, ale dla wielu pacjentów to jednak przeszkoda. Tylko kobiety w ciąży mają to badanie refundowane w podstawowym pakiecie. Pozostali pacjenci muszą być kierowani przez specjalistę chorób zakaźnych.
mówi Jakub Grabski, lekarz ogólny z przychodni Jutro Medical.
