Obrzęk płuc - przyczyny
O obrzęku płuc mówimy, gdy w pęcherzykach płucnych zaczyna się gromadzić płyn przesiąkający z naczyń krwionośnych, co stopniowo coraz bardziej utrudnia wymianą gazową w płucach i prowadzi do niewydolności oddechowej. Wyróżnia się dwa rodzaje obrzęku płuc: ostry i przewlekły. Ostry obrzęk ma charakter nagły i postępuje bardzo szybko. Taki stan jest bezpośrednim zagrożeniem życia. Najczęstszą przyczyną obrzęku płuc jest zastoinowa niewydolność serca.
Przesiąkający do wnętrza pęcherzyków płucnych płyn powoduje, że coraz mniejsza powierzchnia płuc bierze udział w pobieraniu tlenu i wydalaniu dwutlenku węgla. W organizmie krąży zatem zbyt mało tlenu i organizm jest niedotleniony, natomiast wzrasta poziom dwutlenku węgla, którego ciało nie ma jak się pozbyć.
Do obrzęku płuc mogą doprowadzić takie stany jak:
- zastoinowa niewydolność serca
- zapalenie płuc
- posocznica (sepsa)
- narażenie na niektóre chemikalia
- niewydolność nerek
- marskość wątroby
- zapalenie trzustki
- podtopienie
- zachłyśnięcie
- urazy klatki piersiowej
- reakcja na niektóre leki
- przedawkowanie narkotyków
Najczęstszą przyczyną niekardiogennego obrzęku płuc jest zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Jest to zagrażający życiu stan, w którym płuca nie pracują prawidłowo, co spowodowane jest urazem ściany naczyń włosowatych z powodu choroby lub obrażeń fizycznych. Wśród przyczyn fizycznych znajdują się: uszkodzenie mózgu, udar mózgu, krwotok w mózgu, uraz głowy, operacja mózgu, guz w mózgu, ponadto transfuzja krwi, a także przebywanie na dużych wysokościach.
Kardiogenny obrzęk płuc
To stan bezpośrednio spowodowany problemami kardiologicznymi. Wśród nich za obrzęk płuc odpowiada najczęściej zastoinowa niewydolność serca, gdy w wyniku choroby lewa komora nie jest już w stanie przepompować odpowiedniej ilości krwi. To powoduje wzrost ciśnienia krwi w układzie krążenia, a w efekcie wtłoczenie płynu do pęcherzyków płucnych i innych miejsc w organizmie.
Kolejna możliwa przyczyna kardiogennego obrzęku płuc to nadmiar płynów wynikający ze złej pracy nerek lub z dożylnej płynoterapii. Ponadto szkodliwe są nagłe skoki ciśnienia tętniczego, które przeciążają serce. Serce może być ponadto osłabione w wyniku wysięku płynu do osierdzia. Jest to worek otaczający serce. Jeżeli wypełni go wyciekająca krew uciskany narząd nie może wydajnie pracować. Dochodzi do tzw. tamponady serca i ostrej niewydolności prawej komory serca oraz do znacznego zmniejszenia objętości wyrzutowej serca i wstrząsu kardiogennego.
Inne stany prowadzące do kardiogennego obrzęku płuc to ciężka arytmia, w tym tachykardia (zbyt szybkie bicie serca) lub bradykardia (wolne bicie serca), ciężki zawał serca oraz nieprawidłowa praca zastawek serca,
Obrzęk płuc - objawy
Objawy ostrego obrzęku płuc:
- duszności, uczucie duszenia się
- kaszel, często z różową spienioną plwociną
- nadmierne pocenie
- uczucie niepokoju, lęk
- bladość skóry
- świszczący oddech
- szybki lub nieregularny rytm serca (kołatanie serca)
- ból w klatce piersiowej
Ostry stan powoduje, że chory nie może oddychać, dusi się. Jeżeli nie uzyska pomocy lekarskiej umiera. Stan przewlekły oznacza, że objawy są mniej nasilone.
Objawy przewlekłego obrzęku płuc:
- trudności w oddychaniu w pozycji leżącej
- obrzęk stóp lub nóg
- szybki przyrost masy ciała z powodu gromadzenia się nadmiary płynu w tkankach
- napadowe duszności w nocy
- zmęczenie
- nasilona duszność podczas aktywności fizycznej
Obrzęk płuc mnogi natomiast to stan, w który płyn gromadzi się nie tylko w pęcherzykach płucnych, ale i w okolicy płuc (tzw. woda w płucach). Nadmiar płynu w opłucnej może wynikać z niewydolności serca, zatorowości płucnej, a także pojawić się po operacji serca.
Obrzęk płuc - diagnoza i leczenie
W celu postawienia diagnozy lekarz wykonuje badanie fizykalne, osłuchuje płuca, a ponadto zleca badanie krwi, w tym gazometrię krwi, badania obrazowe typu USG serca, echokardiogram, mające pokazać stan serca chorego. Wykonuje się też prześwietlenie lub tomografię klatki piersiowej.
Przy obrzęku płuc pierwsza pomoc polega na podaniu tlenu. Lekarze starają się poprawić czynność układu oddechowego. Następnie przystępuje się do diagnozowania podstawowej przyczyny problemu i leczenia schorzeń podstawowych.
Tlen podawany jest albo przy użyciu maski albo rurki umieszczanej pod nosem. Ciężki stan wymaga podpięcia chorego do respiratora lub do maszyny do pozaustrojowego dotleniania.
W przypadku stwierdzenia choroby układu krążenia pacjentowi podaje się leki stabilizujące ciśnienie krwi i pomagające usunąć płyn zalegający w organizmie (leki moczopędne).
