Gazometria krwi - na czym polega to badanie?
Do analizy pobiera się zwykle krew włośniczkową (z małych naczyń krwionośnych), a zatem wystarcza do tego celu nakłucie opuszki palca lub płatka ucha. U osób hospitalizowanych z powodu niewydolności oddechowo-krążeniowej do badania pobiera się krew tętniczą. Nakłuwa się wtedy tętnicę promieniową, czyli z jedną z dwóch tętnic prowadzących do dłoni. Ta technika pobierania krwi nie jest łatwa i nie zawsze od razu udaje się wkłuć prawidłowo w naczynie krwionośne. Może to być także bolesne.
Gazometria krwi ma na celu ocenę takich parametrów jak: pH, ciśnienie parcjalne tlenu, ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla, stężenie wodorowęglanów, nadmiar zasad, stężenie dwutlenku węgla, wysycenie hemoglobiny tlenem. Wyniki można uzyskać już po kilku minutach.
Normy:
- pH - norma 7,35-7,45
- PaCO2 - ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej - norma 32-45 mm Hg (4,27-6,00 kPa)
- pvCO2 - ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi żylnej - norma 45-47 mm Hg
- HCO3 akt - aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu - norma 21-27 mmol/l
- HCO3 std – standardowe stężenie wodorowęglanów - norma 24 (21-25) mmol/l
- BE - nadmiar zasad we krwi - norma od -2,3 do +2,3 mEq/l
- PaO2 - ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej - norma 75-100 mm Hg
- PvO2 - ciśnienie parcjalne tlenu w krwi żylnej - norma 35-40 mm Hg
- ctCO2 - całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu - norma 22-28 mmol/l, 47-60,5 proc. obj.
- SvO2, - wysycenie hemoglobiny tlenem we krwi żylnej - norma 70-75 proc.
- SaO2 - saturacja – wysycenie hemoglobiny tlenem we krwi tętniczej - norma 95-98 proc.
Gazometria krwi - kiedy wykonuje się to badanie?
Wskazaniem do wykonania gazometrii krwi są występujące u pacjenta duszności, spłycony oddech, hiperwentylacja, sinica, zaburzenia świadomości. A także zatrucia, wstrząs oraz niewydolność nerek. Dzięki gazometrii krwi można ocenić stan osoby hospitalizowanej, szczególnie w przypadku podejrzenia niewydolności oddechowej, przy ciężkim zapaleniu płuc czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP).
Ponadto badanie wykonuje się w celu monitorowania zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, związanej na przykład z cukrzycą. Gazometria krwi jest wykonywana także w celu monitorowania prowadzonej tlenonoterapii oraz podczas niektórych zabiegów chirurgicznych.
Gazometria krwi - interpretacja wyników
Tylko lekarz jest w stanie właściwie zinterpretować wyniki gazometrii, ponieważ zależy to także od dodatkowych czynników i obserwacji stanu pacjenta. Przy ocenie niewydolności oddechowej najważniejszy wskaźnik to ocena prężności gazów oddechowych. Jeżeli ciśnienie parcjalne tleny jest poniżej normy oznacza to niewydolność oddechową. Pacjent wymaga wtedy tlenoterapii.
Zwraca się ponadto specjalną uwagę na ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla. Mniejsze ciśnienie wskazuje na hiperwentylację, czyli zbyt częste i zbyt głębokie wdechy (przyspieszony oddech), a w połączeniu z mniejszym ciśnieniem parcjalnym tlenu mogą oznaczać przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
Zbyt wysokie ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla to niebezpieczeństwo niewydolności oddechowej . Znacznie podwyższenie tego parametru zagraża życiu, może bowiem doprowadzić do utraty przytomności z powodu nadmiary dwutlenku węgla we krwi (tzw. śpiączka hiperkapniczna). Konieczna staje się wtedy wentylacja mechaniczna.
Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej mogą wskazywać na zaburzenia oddechowe, metaboliczne lub na chorobę nerek. Zbyt wysokie pH krwi oznacza stan zwany zasadowicą, natomiast zbyt niskie - kwasicą.
