Badanie wątroby (profil wątroby): kiedy wykonuje się badania, jakie są to badania

Badanie wątroby, tzw. profil wątrobowy warto wykonać wtedy, gdy zauważa się oznaki złej pracy narządu lub profilaktycznie raz w roku. Badanie służy ocenie funkcji wątroby, w tym funkcji wydzielniczych, metabolicznych oraz wydalniczych oraz stopnia uszkodzenia komórek wątroby.

Badanie wątroby (profil wątroby) - kiedy wykonuje się tego typu badania?

Wskazaniem do sprawdzenia stanu wątroby są objawy jej niedyspozycji, takie jak nudności, wymioty, częste biegunki, wzdęcia, szybka utrata masy ciała, a także nadmierne zmęczenie i osłabienie czy ból w klatce piersiowej i pod żebrami. Niepokój może też wzbudzić: świąd ciała, zaburzenia miesiączkowania, obniżone libido, problemy z potencją, krwawienia z nosa i dziąseł, skurcze mięśni.

Ponadto: zatrucia, a także zażółcenie powłok ciała, choroba alkoholowa, ostre i przewlekłe choroby wątroby - to wszystko są okoliczności, w których zaleca się systematyczne badanie profilu wątroby. Ale warto także, dla własnego spokoju, raz w roku wykonać profilaktycznie tego rodzaju badania.

Próby wątrobowe mogą pomóc w wykryciu takich chorób jak: przewlekłe zapalenie wątroby wywołane przez wirusy typu B i C, stłuszczenie wątroby spowodowane otyłością, zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, cukrzycą lub nadużywaniem alkoholu, a także polekowe uszkodzenia wątroby (np. lekami przeciwzapalnymi i hormonami płciowymi).

Badanie wątroby (profil wątroby) - jakie są to badania?

W skład badań nazywanych profilem wątroby wchodzą testy określane skrótami: ALT, AST, ALP, GGTP oraz badanie stężenia bilirubiny. Są to badania pozwalające ocenić aktywność enzymów wątrobowych we krwi, a w efekcie stan wątroby.

Rozszerzony profil wątrobowy obejmuje następujące badania:

• bilirubina całkowita - jest to barwnik, który powstaje w wyniku zachodzącego m.in. w wątrobie rozpadu czerwonych krwinek. Wysoki poziom bilirubiny zwiastuje żółtaczkę.
• HBs antygen - to badanie ma na celu wykrycie antygenu HBs, związanego z zakażeniem wirusem HBV (wirusowe zapalenie wątroby typu B - WZW B).
• HCV - badanie ma na celu wykrycie przeciwciał świadczących o zakażeniu wirusem HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C - WZW C)
• stężenie albuminy - białka produkowane w wątrobie, których główną funkcją jest utrzymanie odpowiedniego składu krwi i transportowanie różnych substancji. Ich ilość we krwi odzwierciedla czynność wątroby.
• stężenie cholinoesterazy - to enzym produkowany przez wątrobę, badanie poziomu cholinoesterazy pozwala określić zdolność do produkowania białek
• wskaźnik protrombinowy (wskaźnik Quicka, PT) - pozwala ocenić, czy krzepnięcie krwi przebiega prawidłowo

Badanie wątroby (profil wątroby) - normy

Można się spotkać z nieco różniącymi się normami. Jako obowiązujące są te podane przez laboratorium, w którym robimy badanie. Niewielkie różnice wynikają z różnych metod badawczych, odczynników, etc. Interpretacja wyniku zawsze należy do lekarza.

Próby wątrobowe obejmują badanie stężenia enzymów takich jak:

• ALaT (aminotransferaza alaninowa), inaczej zwane też GPT lub ALT - jest to badanie stężenia aminotransferazy alaninowej (enzym odpowiadający za przemiany białek)

1. Norma dla kobiet wynosi <35 U/l  (j.m/l)
2. Norma dla mężczyzn wynosi <45 U/l (j.m/l) 
3. Norma dla dzieci (1-15 rok życia) <25 U/l (j.m/l)

Wyższe wartości mogą oznaczać przewlekłe lub ostre zapalenie wątroby, żółtaczkę mechaniczną lub mononukleozę. Zbyt niskie stężenie towarzyszy marskości wątroby i cholestazie wątrobowej.

• AspAT (aminotransferaza asparaginianowa), inaczej GOT lub AST - enzym biorący udział w przemianach białka

1. Norma dla kobiet wynosi 5-40 U/I (j.m/l)
2. Norma dla mężczyzn wynosi - 19 U/l.

Poziom tego enzymu wzrasta przy marskości wątroby, zapaleniu, żółtaczce mechanicznej i po zawale.

• Fosfataza alkaliczna (zasadowa) (FA, ALP, Falk, FAL)

1. Norma dla noworodków: 50-165 U/I (j.m /l) 
2. Norma dla dzieci: 20-150 U/I (j.m /l) 
3. Norma dla dorosłych: 20-70 U/l (j.m /l)

Odstępstwa od normy mogą oznaczać zapalenie lub marskość wątroby, raka wątroby.

• GGT (gamma-glutamylotransferaza)

1. Norma dla kobiet - 10-66 U/l (j.m /l) 
2. Norma dla mężczyzn - 18-100 U/l (j.m /l)

•  GGTP (gammaglutamylotranspeptydaza) - norma wynosi 6-28 U/l. Podwyższenie stężenia tego enzymu może świadczyć o nadużywaniu alkoholu lub niedrożności dróg żółciowych.

• Bilirubina całkowita - to barwnik żółciowy powstający w wyniku rozpadu czerwonych ciałek krwi. Badanie wykonuje się w celu oceny funkcji wątroby i wykrycia uszkodzeń powstałych po zatruciu.

 0,2 - 1,1 mg% (3,42 - 20,6 µmol/l)

1. Norma - bilirubina bezpośrednia (sprzężona): 0,1-0,3 mg% (1,7-5,1 µmol/l) 
2. Norma - bilirubina pośrednia (wolna, niesprzężona): 0,2-0,7 mg% (3,4-12 µmol/l)

• LDH (dehydrogenaza mleczanowa) - Norma wynosi 120-240 U/l. Podwyższony poziom może oznaczać zapalenie wątroby, choroby dróg żółciowych, zapalenia mięśnia sercowego, stan po zawale lub chorobach nowotworowych.

•  ChE (cholinesteraza) - norma wynosi 1900-3800 U/l

• HBs antygen - norma to wynik ujemny

• HCV przeciwciała - normą jest wynik ujemny

Badanie wątroby (profil wątroby) - jak wygląda badanie

Do analizy pobierana jest krew łokciowa. Do badania podchodzimy na czczo (czyli co najmniej 12 godzin wcześniej nic nie jemy).