Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wiele organizmów żywych jest w stanie wytwarzać witaminę C. Niestety, człowiek nie należy do nich. Nasz organizm nie potrafi ani syntetyzować, ani magazynować witaminy C. Dlatego powinniśmy ją stale dostarczać z pożywieniem lub formie suplementów.
Witamina C - jaką rolę pełni w organizmie
Po witaminę C zwykle sięgamy jesienią i zimą, ponieważ jest niezawodna w zwalczaniu przeziębienia i grypy. To tylko niewielka część jest dobroczynnego działania. Witamina C odgrywa bardzo ważną rolę w wielu kluczowych procesach zachodzących w naszym organizmie. Przede wszystkim ogranicza rozwój chorób cywilizacyjnych, spowalnia procesy starzenia. Ponadto:
- wspomaga syntezę kolagenu, który jest "cementem" łączącym tkanki. Dlatego ma wpływ na utrzymanie zdrowych zębów, dziąseł i kości.
- przyspiesza m.in. gojenie ran, zrastanie się kości, wchłanianie siniaków
- kwas askorbinowy to antyoksydant, który niszczy wolne rodniki uszkadzające komórki organizmu. W ten sposób chroni go przed rozwojem nowotworów
- uszczelniania naczynia krwionośne
- dobrze wpływa na układ sercowo-naczyniowy. Przyczynia się do spadku ciśnienia tętniczego, oraz reguluje poziom cholesterolu. W efekcie mniejsza się niebezpieczeństwo rozwoju miażdżycy
- chroni skórę przed starzeniem dzięki m.in właściwościom antyoksydacyjnym
- bierze udział w przyswajaniu żelaza z pokarmu
- pomaga w profilaktyce i leczeniu zaćmy
- sprzyja łagodzeniu reakcji alergicznych
- podnosi wydolność fizyczną organizmu i odporność na stres
Zapotrzebowanie na witaminę C
Zapotrzebowanie na witaminę C zmienia się wraz z wiekiem i im starsi jesteśmy, tym więcej jej potrzebujemy. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u dorosłego człowieka wynosi 90 mg kwasu askorbinowego, dzieci potrzebują jej zaledwie 40 mg. Należy jednak pamiętać, ze zapotrzebowanie na witaminę C zależy od wielu czynników. Zapotrzebowanie na kwas askorbinowy rośnie w przypadku:
- osób chorujących na serce
- osób stosujących doustne środki antykoncepcyjne
- osób ciężko pracujących fizycznie
- palaczy papierosów
- osób pijących alkohol
- kobiet ciężarnych i karmiących
- osób starszych
- osób pozostających pod dużym stałym stresem
Witamina C - gdzie jej szukać
Cytrusy i inne kwaśne pokarmy (np. kapusta kiszona ) to nie jedyne źródła tej cennej witaminy. Najwięcej kwasu askorbinowego dostarczymy sobie sięgając po czarne, czerwone porzeczki, cytryny, pomarańcze i truskawki. Mimo że kojarzenie jej ze smakiem kwaśnym to dobry trop, to jednak niejedyny. Znaczne ilości witaminy C zawiera także kalafior, papryka, kapusta czerwona i biała oraz ziemniaki. Niestety przyrządzając, któreś z warzyw na ciepło tracimy blisko 75 proc. kwasu askorbinowego, nie służy jej również światło i tlen (dlatego świeże warzywa nie powinny być przechowywane zbyt długo).
Aby mieć pewność, że jemy produkty z których witamina C "nie wyparowała" najlepiej wybierać te, które można zjeść na surowo. Jest jednak jeszcze jeden haczyk. Aby organizm mógł "wyciągnąć" z pożywienia witaminę C potrzebuje żelaza dlatego, najlepiej połączyć ją z czymś, co dostarczy żelaza, np. krwistym befsztykiem czy kilkoma orzechami.
Witamina C - czy można przedawkować
Przekonanie, że możemy bezkarnie dostarczyć dowolną ilość witamin, nie jest prawdą. 1 gram kwasu askorbinowego i więcej to już nie witamina, a toksyna. U dzieci przedawkowanie "witaminki" może doprowadzić do tworzenia się w nerkach złogów, a w najgorszym wypadku do ich uszkodzenia.
Witamina C może wpływać na działanie niektórych leków czy terapii. Dzieje się tak w przypadku radio - i chemioterapii oraz leków przeciwzakrzepowych, pod jej wypływem znacznie podnosi się ich toksyczność. Dużą ostrożność należy zachować przy łączeniu jej z aspiryną, hormonami czy antydepresantami, ponieważ traci ona swoje właściwości.
Raz jeszcze warto powtórzyć, że najlepiej dostarczać witaminę C w naturalnych produktach. W przypadku, gdy musimy posiłkować się suplementami w formie tabletek powinniśmy jest stosować w czasie posiłku lub bezpośrednio po nim. W sprzedaży jest wiele produktów zawierających tę witaminę, w tym również takie o przedłużonym uwalnianiu witaminy C do organizmu. Wówczas kwas askorbinowy będzie nas wspomagał przez 8 do 12 godzin po zażyciu jednej pastylki.
Skutki niedoboru witaminy C
Pierwsze objawy niedoboru witaminy C łatwo pomylić z symptomami innych dolegliwości, dlatego są trudne do zdiagnozowania. Typowe objawy niedoboru witaminy C to:
- spadek odporności organizmu
- pojawianie się siniaków
- bóle mięśni i stawów
- krwawienia z dziąseł
- długie gojenie się ran i złamań kości
- bladość skóry i suchość skóry
- brak apetytu
- szybkie męczenie się
- senność
- apatia
Witamina C prawo- czy lewoskrętna
Kwas askorbinowy występuje w postaci dwóch izomerów - D i L. Forma D- potocznie jest nazywana prawoskrętną, ponieważ posiada grupę hydroksylową po prawej stronie. Forma L- nazywana jest lewoskrętną, bo grupę hydroksylową ma po lewej stronie.
Ostatnio pojawiło się wiele doniesień, że skuteczna jest tylko lewoskrętna witaminę C. Źródłem takich twierdzeń jest fakt, że forma D- nie jest wykorzystywana przez organizm, w przeciwieństwie do formy L-. Warto również dodać, że izomer L jest wyłącznie prawoskrętny. Jego odbicie lustrzane - izomer D - nie jest witaminą C! Jest to forma kwasu askorbinowego o identycznym wzorze chemicznym, lecz wiązania atomowe są inaczej rozmieszczone.
To, co jednak jest najważniejsze, to wszystkie produkty dostępne w sprzedaży, niezależnie od producenta, to prawoskrętny izomer kwasu askorbinowego, czyli kwas L-askorbinowy.
