Mioglobina - co to takiego?
Mioglobina (oznaczana także skrótem Mb) jest to białko odpowiedzialne za magazynowanie tlenu w tkance mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Nazwa pochodzi od charakterystycznej budowy takiego mięśnia, składa się on bowiem z silnie wydłużonych komórek w wieloma jądrami. Z tkanki poprzecznie prążkowanej zbudowane są mięśnie szkieletowe. Drugi rodzaj tkanki poprzecznie prążkowanej to tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana typu sercowego. W obu rodzajach mięśni rolę magazynu tlenu pełni mioglobina.
Do pewnego stopnia mioglobina budową przypomina hemoglobinę, składnik krwi odpowiedzialny za transport tlenu. Posiada cząsteczkę hemu wiążącą tlen. Dokładną strukturę mioglobiny oznaczył w 1958 roku John Kendrew, za co otrzymał później nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Znajdująca się w mięśniach mioglobina uwalnia rezerwy tlenu w sytuacji, gdy w pracującym mięśniu spada ciśnienie cząsteczkowe tlenu poniżej 5 mm Hg (milimetry słupa rtęci). Związane z mioglobiną związki tlenu są wówczas uwalniane i służą do wytworzenia energii, dzięki której mięsień może nadal pracować wykonując skurcz. Do krwioobiegu, a czasem też do moczu, przedostaje się tylko mioglobina uwolniona z uszkodzonych komórek mięśniowych, zarówno serca, jak i mięśni szkieletowych.
Mioglobina związana z cząsteczką tlenu to oksymioglobina. Jeżeli mioglobina połączy się z dwutlenkiem węgla nosi nazwę karboksymioglobiny. Taka sytuacja świadczy o zatruciu tlenkiem węgla. Przy zatruciu cyjanowodorem natomiast dochodzi do powstania metmioglobiny, czyli mioglobiny połączonej z utlenionym żelazem. Białko traci wówczas zdolność wiązania tlenu.
Mioglobina - kiedy oznacza się stężenie mioglobiny we krwi?
Stężenie mioglobiny we krwi wzrasta w przypadku uszkodzenia komórek mięśniowych. Wskazania do oznaczenia poziomu tego białka we krwi to:
- ból w klatce piersiowej i podejrzenie zawału serca oraz monitorowanie jego przebiegu
- świeżo przebyty zawał serca i postępy w leczeniu perfuzyjnym, czyli przy pomocy sztucznego systemu krążenia pozaustrojowego
- zapalenie mięśnia sercowego
- uszkodzenia mięśni szkieletowych, takie jak urazy wielonarządowe, zmiażdżenie mięśni, rozległe oparzenia, rozpad komórek mięśniowych (rabdomioliza) w wyniku działania toksyn lub substancji typu narkotyki, a także niektórych leków, w wyniku napadu padaczki oraz zabiegów chirurgicznych lub iniekcji domięśniowych. Do uszkodzeń mięśni dochodzi także w przebiegu takich chorób jak miopatie, dystrofia mięśniowa (zanik mięśni) i zapalenie mięśni.
- czerwone zabarwienie moczu
- niewydolność nerek
- zatorowość płucna
Do wzrostu mioglobiny we krwi dochodzi także po dużym wysiłku fizycznym.
Mioglobina - jak wygląda badanie
Mioglobinę oznacza się we krwi i moczu kilkakrotnie, w kilkugodzinnych odstępach czasu. Ocenia się tempo przyrastania lub spadku stężenia białka, przy czym z punktu widzenia diagnozy istotne są wskaźniki przyrostu mioglobiny. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Należy jedynie unikać wcześniej dużego wysiłku fizycznego oraz iniekcji domięśniowych, aby nie zafałszować wyników. Nie ma także żadnych przeciwwskazań do badania. Pobiera się niewielką ilość krwi żylnej lub moczu.
Mioglobina - co oznacza podwyższony poziom tego białka?
Norma we krwi to mniej niż 70-110 µg/l, natomiast norma w moczu to mniej niż 17 µg/g kreatyniny. Stężenie mioglobiny we krwi rośnie w ciągu 1-4 godzin od zawału i osiąga maksimum po 6-7 godzinach, a następnie ulega normalizacji. W trakcie leczenia zawału natomiast wzrastające stężenie mioglobiny we krwi oznacza, że dochodzi do procesu leczenia komórek serca.
Wysokie stężenie mioglobiny we krwi to sygnał zawału, poważnego uszkodzenia mięśni albo zatorowości płucnej. Nadmierne stężenie w moczu oznacza niewydolność nerek.
