Niewyraźna mowa (zaburzenia o podłożu neurologicznym) - rodzaje oraz przyczyny
Do przyczyn niewyraźnej mowy w wyniku zaburzeń neurologicznych zaliczamy:
- afazje oraz dziecięce niedokształcenie mowy o typie afazji
- dyzartrie, anartrie (niemożność tworzenia artykułowanych dźwięków z powodu uszkodzenia mięśni i nerwów), w tym zaburzenia mowy w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych
Niewyraźna mowa (zaburzenia o podłożu neurologicznym) - afazja
Afazja to niezdolność do mówienia i rozumienia wypowiedzi. To sytuacja, gdy chory, który wcześniej miał zwykle umiejętność mówienia i rozumienia, nagle traci te zdolności. Możemy mieć do czynienia z afazją ruchową, gdy chory nie jest w stanie wypowiadać się, a także z afazją czuciową, polegającą na tym, że chory nie tylko nie mówi, ale i nie rozumie, co się do niego mówi. Najczęstsza postać to afazja mieszana, ruchowo-czuciowa. Afazja dotyczy zarówno słowa mówionego, jak i pisanego.
Pojawienie się afazji najczęściej związane jest z udarem lub urazem głowy. Stopniowo narastające kłopoty z mówieniem towarzyszą zwykle rozrostowi guza mózgu, albo chorobie powodującej postępujące, trwałe uszkodzenie mózgu, a także miejscowe stany zapalne i miażdżyca tętnic mózgowych.
Afazja - objawy:
- chory wypowiada się krótkimi lub niepełnymi zdaniami
- wypowiadanie zdania nie mają sensu
- zamienia jedne słowa na inne lub wszystko określa tą samą nazwą
- wypowiada się słowami, które nie istnieją
- nie rozumie, o czym mówią inni
- pisze zdaniami, które nie mają sensu
Nasilenie afazji zależy od stopnia uszkodzenia mózgu. Afazję leczy się, po usunięciu podstawowej przyczyny zaburzenia, poprzez terapię mowy i języka. Chory musi niejako od nowa nauczyć się mówienia i pisania i innych sposobów komunikacji.
Niewyraźna mowa (zaburzenia o podłożu neurologicznym) - dyzartria
Dyzartria charakteryzuje się niewyraźną lub powolną mową, trudną do zrozumienia przez otoczenie. Dochodzi do niej, gdy mięśnie, pomocne przy mówieniu, zostają wyraźnie osłabione lub utracimy nad nimi kontrolę na skutek uszkodzenia zawiadujących nerwów.
Najczęstsze przyczyny to neurologiczne zaburzenia układu nerwowego w wyniku udaru mózgu, uszkodzenia mózgu, guzy mózgu, a także stany powodujące paraliż twarzy lub osłabienie mięśni języka i krtani. Ponadto za dyzartrię mogą być odpowiedzialne zażywane leki lub narkotyki.
Objawy to:
- bełkotliwa mowa
- powolna mowa
- niemożność głośnego mówienia
- szybka, trudna do zrozumienia mowa
- nosowy i chrapliwy lub napięty głos
- nierówny, nienormalny rytm mowy
- monotonna mowa
- nierówna głośność mowy
- trudności w poruszaniu językiem lub mięśniami twarzy
Choroby i stany, które mogą być przyczyną dyzartrii to: stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane, uraz mózgu, uraz głowy, guz mózgu, porażenie mózgowe, borelioza, choroba Wilsona, choroba Parkinsona, zespół Guillaina-Barrego, pląsawica Huntingtona, dystrofia mięśni, miastenia, silne urazy, niektóre leki i środki uspokajające oraz narkotyki.
Leczenie związane jest przede wszystkim z leczeniem choroby podstawowej, chociaż czasem terapie mowy pozwalają nieco poprawić niewyraźną mowę. Przy dyzartrii wywołanej lekami lub narkotykami należy je natychmiast odstawić.
