Jak działa materac przeciwodleżynowy?
Zdrowy człowiek w ciągu nocnego odpoczynku wielokrotnie zmienia pozycję, dzięki czemu mimo kilkugodzinnego leżenia nie pojawiają się odleżyny. U osób unieruchomionych, które zbyt długo leżą w jednej pozycji występuje długotrwały nacisk na tkanki, co skutkuje ich niedotlenieniem. Odleżyny pojawiają się głównie w miejscach, gdzie wypustki kostne, na przykład w rejonie kości ogonowej, łopatek, bioder, łokci czy pięt, stykają się z podłożem. Początkowo tkanki te są nadmiernie przekrwione i zaczerwienione, a następnie pojawiają się pęcherze. W zaawansowanych przypadkach pęcherze pękają, a na skórze powstają otwarte rany, które mogą się pogłębiać. Często dochodzi również do zakażenia ran, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta.
Materace, które zapobiegają odleżynom są specjalnie zbudowane w taki sposób, żeby tkanki były stymulowane. Skóra, która ma styczność z materacem jest naprzemiennie uciskana, dzięki czemu jest ona stale pobudzana i nie występuje długotrwały nacisk na jeden fragment ciała. Materace takie mają komory, które opadają albo unoszą się. Materace przeciwodleżynowe są polecanym wyposażeniem dla wszystkich osób, które nie mogą się poruszać i zmieniać pozycji, w związku z czym przez długi czas leżą w tym samym ułożeniu ciała. Takie materace należy stosować w szczególności u pacjentów, u których nie ma możliwości regularnej zmiany pozycji, na przykład ze względu na to, że osoba, która opiekuje się chorym nie ma wystarczająco dużo siły, żeby przekręcić pacjenta z jednego boku na drugi (żeby zapobiegać odleżynom zaleca się zmiany pozycji chorego co 4 godziny).
Jakie są rodzaje materacy przeciwodleżynowych?
Materace przeciwodleżynowe różnią się między sobą przede wszystkim wielkością komór oraz kształtem. Najbardziej popularne rodzaje takich materacy to:
- Materace piankowe - są zbudowane ze sprężystej pianki poliuretanowej. Takie materace są dość łatwe w czyszczeniu i tanie, ale ciśnienie w komorach jest niezmienne, w związku z czym nie są one tak skuteczne w profilaktyce odleżyn jak inne rodzaje materaców;
- Materace bąbelkowe - składają się z dość małych komór, które są równomiernie rozłożone na całej powierzchni materaca. Takie materace są odpowiednie dla osób o prawidłowej wadze, u pacjentów z nadwagą istnieje ryzyko utraty równowagi i dotknięcia podłoża;
- Materace rurowe – komory w takich materacach mają kształt wałków, które przebiegają przez całą szerokość materaca. Ten typ materacy jest odpowiedni dla osób, u których powstały już odleżyny, ponieważ daje on możliwość wyciągania komór w miejscach odleżyn.
Materace piankowe oraz bąbelkowe są zwykle najtańsze i są skuteczne u pacjentów, którzy nie są unieruchomieni na dłuższy czas. W przypadku długotrwałego unieruchomienia najbardziej polecane są materace zmiennociśnieniowe (rurowe lub bąbelkowe), które są zbudowane z wielu komór. W takich materacach następuje aktywna zmiana ciśnienia, dzięki czemu komory poruszają się pod leżącym pacjentem i nie dochodzi do rozwoju odleżyn. Dodatkowo, dzięki stosowaniu takich materacy utrzymywana jest odpowiednia temperatura ciała i wspomagane jest krążenie krwi w naczyniach włosowatych tkanek. Materace dobrej jakości ułatwiają utrzymanie higieny, a poprzez delikatny masaż łagodzą bóle stawów i napięcie mięśni.
Jak uzyskać refundację NFZ na materac przeciwodleżynowy?
Ze względu na to, że materace przeciwodleżynowe to specjalny sprzęt medyczny, ich cena może być bardzo wysoka, zwłaszcza, jeżeli poszukuje się dobrej jakości materaca, który będzie odpowiedni dla pacjenta, który jest długotrwale unieruchomiony. Żeby uzyskać finansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia należy uzyskać zlecenie, które może wystawić specjalista lub lekarz pierwszego kontaktu. Maksymalne dofinansowanie wynosi 70 proc. do limitu 400 zł. Oznacza to, że na materac w cenie 500 zł pacjent otrzyma refundację w wysokości 280 zł, czyli 70 proc. z 400 zł. Pozostałą kwotę pacjent musi pokryć z własnej kieszeni. Co istotne, takie same materace są czasami znacznie tańsze w sklepach internetowych, a ich cena może być niższa niż cena w sklepie stacjonarnym, nawet po uwzględnieniu refundacji.
