Usunięcie tarczycy: wskazania, przebieg zabiegu, powikłania

Usunięcia tak ważnego gruczołu, jakim jest tarczyca, dokonuje się w sytuacji, gdy istnieje ryzyko rozwoju raka lub rak tarczycy został już zdiagnozowany, a także rozrostu wola wieloguzkowego i po nieskutecznym leczeniu zachowawczym. Konieczne jest ponadto usunięcie tarczycy w przypadku wola, które uciska krtań, powodując trudności w oddychaniu. Po zabiegu usunięcia tarczycy do końca życia trzeba zażywać odpowiednie hormony.

Usunięcie tarczycy - wskazania

Usunięcie tarczycy określa się słowem tyreoidektomia lub tyroidektomia (łac. thyreoidectomia) i oznacza to operacyjne usunięcie całego narządu. Częściowe usunięcie tarczycy to strumektomia. W takim przypadku pozostawia się fragment gruczołu, który nadal pełni swoją funkcję.

Tarczyca (łac. glandula thyroidea) znajduje się z przodu szyi w okolicy krtani. Jest gruczołem niewielkich rozmiarów, o wadze około 30 gramów, ale jednak jednym z kluczowych. Kontrolowana jest przez przysadkę mózgową, która wydziela hormon o nazwie TSH (hormon tyreotropowy), nakazujący z kolei tarczycy wydzielanie dwóch kluczowych dla procesów metabolicznych hormonów, trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), a ponadto kalcytoniny, która odpowiada za gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Zaburzenia funkcji tarczycy, przede wszystkim nadczynność (nadmiar wydzielanych hormonów), niedoczynność (niedostateczne wydzielanie hormonów) mogą spowodować powiększenie się tarczycy. Pojawia się wtedy tzw. wole, wyczuwalne dotykiem. Zdarza się także, że jest niemal niewidoczne, ale jednak uciska tchawicę i utrudnia oddychanie. Przy podejrzeniu wola wieloguzkowego obojętnego lub wola wieloguzkowego nadczynnego może być konieczna operacja usunięcia tarczycy. Ponadto: nawracające wole lub niepoddające się leczeniu i nawracające po operacji. Czasami, mimo zastosowanego leczenie, nadal dochodzi bowiem do powiększania się wola i interwencja chirurgiczna staje się niezbędna. Usunięcie tarczycy staje się konieczne także, gdy wole jest zbyt wielkie i zaczyna blokować drogi oddechowe i naciskać na śródpiersie.

Wskazaniem do zabiegu usunięcia tarczycy jest pojawienie się nowotworu złośliwego lub samo podejrzenie raka tarczycy, gdy w obrazie gruczołu dostrzeże się podejrzane guzki o nieznanej etiologii.

Usunięcie tarczycy - przebieg zabiegu, możliwe powikłania

Przed zabiegiem należy wykonać kilka badań, w tym morfologię, jonogram, próby krzepnięcia oraz oznaczenie poziomu hormonów TSH, T3 i T4 i grupy krwi.

Zabieg usunięcia tarczycy nie jest specjalnie skomplikowany. Na szyi robi się niewielkie poprzeczne nacięcie, na kilka centymetrów, a następnie odsłania i usuwa gruczoł w całości albo tylko jego fragment, w zależności od wskazań medycznych. Do wykonania zabiegu konieczne jest znieczulenie ogólne. W ranie pozostawia się na dobę lub dwie specjalny dren, dzięki któremu może zostać odsączony płyn, zbierający się w miejscu usuniętego narządu. Po upływie doby lub dwóch pacjent zazwyczaj wraca do domu. Wcześniej usuwa się dren i zabezpiecza ranę. Wycięta tarczyca jest przekazywana do zbadania histopatologicznego.

Po zabiegu przez jakiś czas trzeba uważać, aby nie nadwerężać szyi oraz nie zakazić rany. Gdyby doszło do krwawienia należy ostrożnie zabezpieczyć ranę. Powikłaniem tego typu zabiegu mogą być podrażnienie, a nawet uszkodzenie nerwów, które znajdują się w okolicy gardła i zawiadują strunami głosowymi. Dlatego też po zabiegu usunięcia tarczycy zdarza się chrypka. Gdyby nerwy uległy większym i trwałym uszkodzeniom, mogłoby to skutkować problemami z głosem i mówieniem. Ale to powikłanie zdarza się niezwykle rzadko. W razie zainfekowania rany i pojawienia się gorączki, trzeba niezwłocznie udać się do lekarza.

Niekiedy zdarzają się większe krwawienia pooperacyjne, uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego oraz przypadkowe usunięcie przytarczyc. Jeżeli usunięta została tarczyca, czy to w części, czy w całości, konieczne staje się zażywanie hormonów tarczycy i to w większości przypadków do końca życia.