Za ojca fotopletyzmografii uznaje się Amerykanina Alricka Hertzmana. Pracował i prowadził badania na Wydziale Fizjologii Uniwersytetu Medycznego w St. Louis. Hertzman po raz pierwszy w latach 30. ubiegłego wieku wykorzystał tę metodę badania do oceny, jak zmienia się przepływ krwi w naczyniach krwionośnych palcach dłoni po podaniu pacjentowi leków wykazujących działanie wazoaktywne, a także pod wpływem wystawienia dłoni na chłód. Poza tym, Hertzman skonstruował maszynę, która służyła do wykonywania badania. Konstrukcja tego aparatu od momentu jego wymyślenia była przez wiele lat doskonalona, a jej rozmiary zmniejszano do tego stopnia, że obecnie możliwe jest powszechne wykorzystanie urządzenia.
Czym jest fotoplezmografia?
Fotoplezmografia to jedna z najczęściej stosowanych odmian pletyzmografii. Pletyzmografia to z kolei metoda pomiaru służąca do oceny zmian w przepływie krwi przez naczynia krwionośne, które położone są płytko pod powierzchnią skóry. Wynik badania tego typu ma formę krzywej, na której widoczne są zmiany objętości krwi, która przepływa w naczyniach. W związku z tym, że częstość zmian objętości krwi w naczyniach odpowiada częstości, z jaką kurczy się mięsień sercowy, pletyzmografia jest często wykorzystywana jako metoda badania szybkości pracy serca.
W trakcie fotopletyzmografii do badania wykorzystuje się promieniowanie podczerwone oraz czujniki optyczne. Gdy światło przechodzi przez tkanki, w zależności od rodzaju i stanu tych tkanek promieniowanie jest rozpraszane i odbijane w różny sposób. Niektóre tkanki, takie jak hemoglobina występująca w krwi żylnej i tętniczej, melanina występująca w skórze oraz kości. W fotopletyzmografii wykorzystuje się fakt, że w zależności od stopnia wypełnienia łożyska naczyniowego fale świetlne są pochłaniane w różnym stopniu, co jest rejestrowane przez specjalne czujniki.
Do czego służy fotopletyzmografia?
Badanie tego typu jest wykorzystywane przede wszystkim w diagnostyce zaburzeń funkcjonowania układu naczyniowego. Badanie przeprowadza się głównie w diagnostyce przewlekłej niewydolności żylnej. Co ciekawe, jest ono stosowane także w diagnozowaniu przyczyny łysienia plackowatego. Poza tym, bada się możliwość wykorzystania badania tego typu do diagnozowania przyczyn bolesnych stosunków płciowych u kobiet, czyli dyspareunii, która może być spowodowana nieprawidłowym ukrwieniem łechtaczki lub pochwy.
Na czym polega badanie?
Przed przystąpieniem do badania specjalista przeprowadza z pacjentem wywiad lekarski na temat występujących dolegliwości, przebytych chorób, przyjmowanych leków oraz wykonywanych w przeszłości badań. Podczas badania do skóry pacjenta przykłada się sondę, która wyposażona jest w źródło, które emituje światło podczerwone, a także system specjalnych czujników optycznych.
Wynikiem badania jest krzywa, na której uwidocznione są zmiany objętości krwi płynącej w naczyniach. Jeżeli badanie jest przeprowadzane w diagnostyce przewlekłej niewydolności żylnej, mierzy się dodatkowo parametr VRT, czyli czas powrotu żylnego. Mierzy się go poprzez przyłożenie sondy aparatu do podudzi pacjenta. Początkowo pomiar wykonuje się, gdy pacjent siedzi nieruchomo, a następnie prosi się go, aby kilka razy energicznie wyprostował i zgiął stopę w stawie skokowym. Ruchy takie działają jak pompa mięśniowa, dzięki której krew jest usuwana z żylnego łożyska naczyniowego. W okresie spoczynku, gdy pacjent nie wykonuje żadnych ruchów łożysko znów wypełnia się krwią, a czas jaki upływa do ponownego wypełnienia nazywa się czasem powrotu żylnego. Parametr ten jest przydatny w ocenie funkcjonowania zastawek, które występują w żyłach głębokich, a także powierzchniowych. Jeżeli czas jest krótszy niż 20 sekund, wynik taki może świadczyć o pewnych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu zastawek.
Kolejnym krokiem jest założenie pacjentowi na kostki mankietu do pomiaru ciśnienia i powtórzenie badania. Ma to na celu określenie czy niewydolność dotyczy zastawek naczyń powierzchniowych czy głębokich. Jeżeli przy założonym mankiecie czas powrotu żylnego jest prawidłowy, wynik świadczy o wydolności żył głębokich, jeżeli natomiast mimo założenia mankietu, czas nadal nie jest prawidłowy, u pacjenta można stwierdzić niewydolność żył głębokich.
